29 marca 2024

Zagrożenie finansowe dla SPZOZ-ów?

Stanowisko Nr 2/16/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej.

Foto: Marta Jakubiak

Naczelna Rady Lekarska po zapoznaniu się z projektem założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej, przekazanym przy piśmie pana Piotra Warczyńskiego, Podsekretarza Stanu Ministerstwa Zdrowia z dnia 22 grudnia 2015 r., znak OZP.0212.6.2015/CP(7) zgłasza następujące uwagi do przedmiotowego projektu.

W ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej proponowana zmiana wyłączająca jedno z możliwych działań w przypadku, gdy spzoz nie może pokryć ujemnego wyniku finansowego, możliwość zmiany formy organizacyjno-prawnej powoduje, że cały ciężar związany z sytuacją finansową podmiotu leczniczego w takich warunkach przeniesiony zostanie na podmiot tworzący.

Taka zmiana, choć pozytywnie wpłynie na stabilność finansową spozoz-ów, to może prowadzić do przeniesienia kosztów utrzymania spzoz na podmiot tworzący, co w niektórych przypadkach stanowić może dla podmiotu tworzącego realne i duże zagrożenie finansowe. Podmioty te nie mają realnej możliwości bieżącego wpływu na wysokość i rodzaj zobowiązań finansowych zaciąganych przez spozoz-y.

W sytuacji przerzucenia obciążenia finansowego związanego z funkcjonowaniem spzoz-ów na podmioty tworzące należy rozważyć wprowadzenie możliwości oddziaływania podmiotów tworzących na sposób funkcjonowania podmiotów leczniczych np. poprzez uzależnienie zaciągnięcia przez spzoz zobowiązań o określonej wysokości od uzyskania zgody podmiotu tworzącego.

Projekt założeń nie daje odpowiedzi na pytanie co stanie się w sytuacji, gdy podmiot tworzący nie będzie miał wystarczających środków na przeprowadzenie procedury jego dokapitalizowania. Projektodawca nie przewidział jakichkolwiek sankcji za niewykonanie przez podmiot tworzący obowiązków wynikających z przepisu art. 59 ustawy o działalności leczniczej.

Naczelna Rada Lekarska negatywnie ocenia zawarte w pkt II ppkt 5 projektu rozwiązanie polegające na wyłączeniu wobec podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami stosowania przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli.

Przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczące kontroli przewidują pewną równowagę pomiędzy interesem publicznym rozumianym jako prawo i obowiązek poddania się kontroli organom państwa oraz słusznym interesem przedsiębiorcy, którego działalność w demokratycznym państwie prawa nie powinna być zakłócana przeprowadzanymi zbyt często i bez uzasadnionej podstawy, kontrolami.

Podkreślenia wymaga także, że przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczące kontroli przewidują szczególne rozwiązania w zakresie kontroli w przypadku zagrożenia życia. W ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej charakter działalności leczniczej nie przesądza o tym, że każda kontrola prowadzona w podmiocie wykonującym taką działalność odbywa się w warunkach zagrożenia życia. Takie założenie, które wydaje się wynikać z proponowanej zmiany, jest w ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej nieuzasadnione.

Naczelna Rada Lekarska pozytywnie ocenia projektowaną w pkt II ppkt 7 projektu zmianę w art. 54 ust. 5 polegającą na wskazaniu, że zgoda podmiotu tworzącego potrzebna jest także dla czynności prawnych skutkujących zmianą wierzyciela spzoz.

Zmiany dotyczące współdziałania z Policją w zakresie poszukiwania osób zaginionych muszą być przygotowane w taki sposób, aby nie prowadziły do naruszenia tajemnicy lekarskiej. Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie powinny być poddane wnikliwej analizie z udziałem m.in. Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Naczelna Rada Lekarska negatywnie ocenia projektowaną w pkt II ppkt 9 projektu zmianę w zakresie terminologii polegającą na odstąpieniu od dotychczas stosowanego nazewnictwa przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego na rzecz „zakładu leczniczego”.

Zmiana taka wymusi nie tylko zmianę regulaminów organizacyjnych i statutów podmiotów leczniczych ale także skutkować będzie dodatkowymi kosztami związanymi ze zmianą używanych druków dokumentów, pieczątek, tablic informacyjnych itp. Nie sprecyzowano czemu konkretnie ta zmiana miałaby służyć, tym bardziej, że od wejścia w życie ustawy upłynęło blisko pięć lat i w powszechnym użyciu dla określenia dotychczasowych zakładów opieki zdrowotnej przyjęła się nazwa „podmiot leczniczy”.

Naczelna Rada Lekarska przypomina postulat wyrażony w stanowisku Nr 4/15/VII z dnia 26 czerwca 2015 r. w sprawie niezbędnej nowelizacji ustawy o działalności leczniczej.

W stanowisku tym Naczelna Rada Lekarska uznała, iż do ustawy należy prowadzić wymóg posiadania prawa wykonywania zawodu odpowiednio lekarza lub lekarza dentysty oraz minimum 5-letniego doświadczenia w wykonywaniu jednego z tych zawodów lub tytułu specjalisty, jako wymóg niezbędny do pełnienia funkcji kierownika podmiotu leczniczego, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, 5-6 ustawy, w stosunku do podmiotów udzielających świadczeń zastrzeżonych do kompetencji lekarzy lub lekarzy dentystów.

W przypadku, w którym kierownikiem podmiotu leczniczego jest zarząd spółki kapitałowej, wspomniane wymogi powinna spełniać co najmniej jeden członek zarządu.

Naczelna Rada Lekarska wnosi również o wykreślenie z ustawy przepisu art. 22 ust. 5 przewidującego upoważnienie dla Ministra Zdrowia do określania standardów postępowania medycznego w formie rozporządzeń. W ocenie samorządu lekarskiego, wielokrotnie przedstawianej Ministerstwu Zdrowia, określanie standardów postępowania medycznego nie powinno odbywać się w drodze regulacji urzędowych.

Standardy postępowania medycznego wynikają z aktualnej wiedzy medycznej a opracowywane są przez gremia specjalistów m.in. towarzystwa naukowe. Ministerstwo Zdrowia powinno odgrywać istotną rolę w rozpowszechnianiu standardów medycznych, lecz nie powinno ich opracowywać, ani wprowadzać w formie przepisów prawa powszechnie obowiązującego.