Kalkulator ryzyka złamań pomoże w walce z osteoporozą

Naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Politechniki Śląskiej opracowali pierwszy w Polsce algorytm do oceny ryzyka złamań związanego z rozwojem osteoporozy. To efekt kilkuletnich badań prowadzonych na grupie kobiet z powiatu raciborskiego.

Foto: pixabay.com

– Obecnie wiemy, jak w miarę skutecznie leczyć rozwiniętą osteoporozę. Przełomem byłoby jednak znalezienie sposobu na wczesne wykrycie procesu chorobowego, które pozwoliłoby ustrzec pacjentów przed skutkami tej choroby, czyli złamaniami. To cel naszego badania – tłumaczy prof. Wojciech Pluskiewicz, pomysłodawca opracowanego algorytmu, kierownik Zakładu Chorób Metabolicznych Kości w Klinice Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Algorytm będzie przydatny w codziennej praktyce lekarskiej, a uzyskany wynik ma stanowić́ wskazówkę̨ w dalszym postępowaniu terapeutycznym.

Obserwacja rozpoczęła się w 2010 roku. Grupa naukowców pod kierownictwem prof. Pluskiewicza szczegółowo przebadała populację niemal tysiąca kobiet w wieku 55+. U każdej z pacjentek zgromadzono ponad 200 danych dotyczących klinicznych czynników ryzyka osteoporozy. Następnie każdego roku w ankiecie telefonicznej zbierano informacje dotyczące występowania nowych złamań́. W ciągu 5 lat u 78 badanych zanotowano 92 takie przypadki. Dane z tych obserwacji posłużyły do stworzenia kalkulatora ryzyka złamań. Opracowania algorytmu podjęły się dr inż. Aleksandra Werner i dr inż. Małgorzata Bach z Politechniki Śląskiej.

Z algorytmu będą mogły także korzystać kobiety po 55. roku życia, czyli grupa najbardziej narażona na wystąpienie osteoporozy.

– Największą trudność stanowiła duża liczba zebranych parametrów opisujących każdą badaną osobę. Wykorzystałyśmy zaawansowane metody selekcji cech, by ostatecznie z ponad 200 parametrów wybrać pięć najistotniejszych. Badania wskazywały, że ryzyko wystąpienia złamania zwiększały wcześniejsze upadki i złamania, stosowane glikokortykosteroidy oraz niska gęstość mineralna kości w obrębie szyjki kości udowej. Ważną informacją był też wzrost pacjenta. Na tej podstawie stworzyłyśmy matematyczny model, który ułatwia prognozowanie ryzyka wystąpienia złamania w perspektywie 5 lat – przyznaje dr inż. Aleksandra Werner.

Naukowcy liczą, że pacjenci będą używać kalkulatora w celu samooceny i wdrożenia działań prewencyjnych.

– Osteoporoza staje się chorobą cywilizacyjną. Według naszych badań cierpi na nią co dziesiąta Polka po 55. roku życia. Zwykle przebiega bezobjawowo, stąd określenie „cichy złodziej kości”. Z powodu powszechności występowania uzyskała miano „cichej epidemii”. Pierwszym sygnałem choroby bardzo często jest złamanie, które świadczy już o jej o znacznym zaawansowaniu. Dlatego kobiety po menopauzie powinny regularnie poddawać się badaniu gęstości kości. Teraz, dzięki opracowanemu przez nas kalkulatorowi, dysponując wynikiem takiego badania każda kobieta będzie mogła samodzielnie sprawdzić procentowe ryzyko wystąpienia złamań i w razie potrzeby udać się do specjalisty – radzi prof. Wojciech Pluskiewicz.