Wobec oporności na antybiotyki

Oporność na antybiotyki (ang. antimicrobial resistance, AMR) stanowi obecnie jedno z ważniejszych zagadnień z zakresu zdrowia publicznego. Pojawia się coraz więcej doniesień, że bakterie oporne na antybiotyki wywołują infekcje zagrażające zdrowiu i życiu.

Foto: Marta Jakubiak

Sprawa ta jest na tyle poważna, że zajmują się nią organizacje ogólnoświatowe, takie jak WHO, która w 2015 r. podczas Światowego Zgromadzenia Zdrowia przyjęła globalny plan działania w sprawie antybiotykooporności, ustanawiając Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach, mający służyć przekazywaniu wiedzy w tym zakresie, czy ONZ.

We wrześniu 2016 r. podczas Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych odbyło się spotkanie wysokiego szczebla na temat bakterii odpornych na działanie antybiotyków (czwarte tego rodzaju spotkanie w historii dotyczące zdrowia). Temat ten jest też przedmiotem prac instytucji Unii Europejskiej, w szczególności Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego.

Problem jest oczywiście złożony i wskazuje się różne przyczyny tego zjawiska, leżące zarówno po stronie producentów żywności, pacjentów stosujących samowolnie antybiotyki, jak również i samych lekarzy, którzy być może zbyt pochopnie ordynują antybiotyki albo w nieprawidłowej dawce lub z nieprzestrzeganiem częstotliwości stosowania.

Z tego też względu w działania związane z omawianym problemem zaangażowane są światowe i europejskie organizacje reprezentujące lekarzy, lekarzy dentystów oraz lekarzy weterynarii, które wskazują, że istotne jest zarówno edukowanie pacjentów (zwiększanie świadomości), którzy często wymuszają recepty na antybiotyki, jak i przypominanie lekarzom zasad odpowiedzialnego ordynowania.

Coraz częściej dostrzega się, iż jest to kwestia istotna także w zakresie stomatologii. Rada Europejskich Lekarzy Dentystów (CED) w przyjętym w 2014 r. stanowisku zauważa, że stosunkowo mało uwagi poświęcono dotychczas stosowaniu antybiotyków w stomatologii, mimo że stanowią one większość leków przepisywanych przez lekarzy dentystów.

Światowa Federacja Dentystyczna (FDI) współpracuje w tym zakresie z WHO. Komentując raport sekretariatu WHO, FDI na podstawie posiadanych danych podkreśliła, że stomatolodzy przepisują pacjentom przeciętnie od 7 do 11 proc. wszystkich ordynowanych antybiotyków. Wskazuje to dobitnie, że wszelkie działania mające na celu przeciwdziałanie temu problemowi powinny być konsultowane także z organizacjami lekarsko-dentystycznymi.

Ponadto FDI wskazuje, że zwalczanie antybiotykoodporności będzie wymagało od wszystkich uprawnionych do ordynowania leków, w tym także stomatologów, przeanalizowania swojej praktyki pod kątem zasadności i formy stosowania antybiotyku (profilaktyka zakażeń lub leczenie) oraz oceny jego skuteczności. Wydaje się, że każdy z nas, lekarzy, powinien mieć te kwestie na uwadze, bowiem nasze indywidualne decyzje mają znaczący wpływ na ogólną sytuację zdrowotną całego społeczeństwa.

Anna Lella
Prezydent Europejskiej Regionalnej Organizacji Światowej Federacji Dentystycznej (ERO-FDI)

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wprowadzającą tzw. sieć szpitali. O tym, co zmieni się z punktu widzenia lekarzy i pacjentów, piszemy tutaj.