Ile kosztuje choroba? Obraz zdrowia pracowników

Czy możemy leczyć się skutecznie i efektywnie? Jak choroba pracownika wpływa na kondycję polskiej gospodarki? Te oraz wiele innych zagadnień zaprezentowali autorzy ogłoszonego właśnie Raportu „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2009-2013”.

Po lewej: okładka publikacji. Po prawej: ogłoszenie raportu

Choroba zawsze kosztuje. Kogo? Zarówno pracownika, pracodawcę, społeczeństwo, jak też całą gospodarkę. Chodzi przede wszystkim o zwolnienia lekarskie oraz o nieefektywną obecność w pracy (tzw. prezenteizm).

Pracodawca traci nawet 641 złotych rocznie w przeliczeniu na każdego zatrudnionego pracownika, a nie tylko tego, który choruje. 

Raport „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2009-2013” został przygotowany przez ekspertów Medicover na podstawie danych medycznych prawie 180 tys. zatrudnionych w wieku 18-67 lat. Raport to unikatowa, 5-letnia analiza, obrazująca kondycję zdrowotną przeciętnego polskiego pracownika.

Ze zgromadzonych danych wynika, że Polacy najczęściej odwiedzają lekarza z powodu badań kontrolnych i wizyt profilaktycznych – 64% (w tym wizyty z zakresu medycyny pracy, profilaktykę indywidualną oraz diagnostykę), a także w związku z infekcjami górnych dróg oddechowych (tak popularnych w naszej strefie klimatycznej przeziębień oraz grypy) – 40%. W dalszej kolejności skarżymy się na choroby układu ruchu, w tym bóle kręgosłupa (w sumie 22%).

Ze zwolnień lekarskich korzystają przede wszystkim kobiety w ciąży, osoby przeziębione, mające problem z układem kostno-stawowym oraz urazami i zatruciami.

– Na przestrzeni pięciu lat, w których prowadzona była analiza, zaobserwowaliśmy podniesienie się wieku osób w większości grup zawodowych. Jest to efekt starzenia się społeczeństwa. Skutek – rosnąca liczba pracowników, których zdrowie wymaga większej uwagi i podjęcia działań o charakterze profilaktycznym. Już teraz widzimy, że jedynie mniej niż połowa zatrudnionych ma prawidłowe BMI, a aż 54% niewłaściwy poziom cholesterolu całkowitego. Jako lekarze, doskonale wiemy jak poważnymi konsekwencjami może to grozić – zauważa dr n. med. Katarzyna Gorzelak-Kostrzewska, współautorka raportu.

Choroby zdarzają się wszystkim pracownikom, bez względu na miejsce czy charakter wykonywanej pracy. To naturalne zjawisko, które jednak ma swoją cenę. Wie o tym każdy, kto płaci w aptece za leki. Wiedzą o tym pracodawcy, którzy ponoszą koszty krótkoterminowych zwolnień lekarskich, a także straty w związku z mniejszą efektywnością niedysponowanych pracowników, wykonujących swoją pracę pomimo choroby.

W przypadku nadciśnienia tętniczego koszt na jednego pracownika pod opieką Medicover jest 5 razy niższy niż w przypadku przeciętnego pracownika w Polsce (odpowiednio 16 złotych w Medicover i 80 złotych poza nim).

Eksperci Medicover policzyli koszty (absencji i prezenteizmu) dla siedmiu najczęstszych chorób, występujących wśród polskich pracowników, w przeliczeniu na jedną osobę zatrudnioną w firmie. Analizie poddano pracowników objętych opieką w Medicover oraz korzystających z usług pozostałych placówek prywatnych i publicznych.

W przypadku bólów kręgosłupa ten koszt jest 3,2 razy niższy (korzystający z Medicover zapłacą 171 złotych na pracownika, pozostali aż 551 złotych). Eksperci policzyli też długość zwolnień. I tak dla chorób górnych dróg oddechowych zwolnienia lekarskie pracowników będących pod opieką Medicover są o 1/3 krótsze od zwolnień wystawianych w całej Polsce.

Średni roczny koszt absencji i nieefektywnej obecności w pracy z powodu siedmiu najczęściej występujących chorób na statystycznego pracownika będącego pod opieką Medicover jest aż o 641 złotych niższy niż w przypadku pracownika korzystającego z innej formy opieki medycznej.

– W ubiegłym roku koszt zasiłków chorobowych wypłaconych w Polsce przekroczył 13,3 mld złotych! Pracownik jest nieobecny z powodu choroby średnio 12 dni w roku. Do tego kilka razy w roku chodzi do lekarza w godzinach pracy, a w czasie złego samopoczucia mniej wydajnie pracuje – mówi Jeremi Mordasewicz, przedsiębiorca, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan i jej reprezentant w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.

– Należy także doliczyć koszt wynikający z niepełnego wykorzystania maszyn, budynków i kapitału przedsiębiorstwa oraz wynagrodzenie za nadgodziny zlecone pozostałym pracownikom lub koszty rekrutacji pracowników na zastępstwo. Zatem średni całkowity koszt absencji chorobowej na jednego pracownika wynosi od 3000 złotych do nawet 4500 złotych rocznie – wylicza Jeremi Mordasewicz.

Warto podkreślić również czynniki, które wpływają na koszt choroby, poza niezależnymi aspektami takimi jak jej ciężkość, częstość występowania czy wiek chorego.

– Pracodawcy mają coraz większą świadomość, że koszty chorób pracowników można ograniczyć dzięki kompleksowej opiece zdrowotnej i ułatwieniu dostępu do lekarza. Wykupujący taką opiekę dla swoich pracowników oceniają, że jej korzyści są większe od kosztów: mniej nieobecności w czasie choroby, mniej czasu spędzonego w poczekalniach, wcześniejsze leczenie schorzeń i w rezultacie wyższa wydajność pracy. A do tego większa lojalność pracowników, szczególnie kobiet, doceniających opiekę zdrowotną finansowaną przez pracodawcę – dodaje ekspert Konfederacji Lewiatan.

Okazuje się, że zaskakująco wiele zależy od współpracy lekarza z pacjentem, tego jak szybko zostanie udzielona porada medyczna oraz jaka będzie jej jakość. Ważne są także różnorodne możliwości komunikacji (w tym dostęp do konsultacji i wyników online) oraz przestrzeganie zaleceń.

– Wyniki badania potwierdziły, że łatwy dostęp do porady medycznej pozwala szybciej wrócić do zdrowia i uniknąć samoleczenia. Obserwuję to również w mojej codziennej praktyce lekarskiej. Koszty choroby, w tym długość dni na zwolnieniu, mogą być ograniczone poprzez korzystanie z kompleksowej opieki zdrowotnej realizowanej na czas, w której monitorowane są efekty leczenia – podsumowuje dr n. med. Agnieszka Motyl, współautorka raportu.