1/2 zakażeń HIV między 20. a 29. rokiem życia

Eksperci alarmują: co 6 sekund na świecie jedna osoba zakaża się HIV¹, a nieleczone zakażenie prowadzi do rozwoju AIDS.² 1 grudnia będziemy obchodzić Światowy Dzień AIDS. To już 28. edycja inicjatywy prowadzonej od 1988 r. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).³

Foto: pixabay.com

W latach osiemdziesiątych XX wieku świat stanął w obliczu nowego wyzwania, jakim było rozprzestrzeniające się zakażenie HIV⁴ i rozwijający się w efekcie zakażenia AIDS, czyli zespół nabytego upośledzenia odporności⁵. Od tego czasu naukowcom i lekarzom udało się zgłębić wiedzę na temat sposobów zakażenia, możliwych konsekwencji i podatności na leczenie.

Świat bez AIDS?

HIV i AIDS wciąż jednak pozostają jednymi z głównych globalnych problemów zdrowotnych⁶. Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dowodzą, że pod koniec 2015 r. na świecie z HIV żyło około 36,7 milionów osób. 17 milionów osób żyjących z HIV korzystało z leczenia w postaci terapii antyretrowirusowej (ARV), a 2 miliony z nich rozpoczęły leczenie w ostatnim roku kalendarzowym.⁷

Każdego roku HIV i AIDS zbierają swoje żniwo. Jak podkreślają eksperci Wspólnego Programu Narodów Zjednoczonych ds. Zwalczania HIV i AIDS (UNAIDS), w 2014 r. aż 1,2 miliona osób zmarło z powodu AIDS (od 2000 r. odnotowano 25,3 miliona zgonów z powodu AIDS).⁸Każdego dnia z przyczyn związanych z HIV i AIDS umiera ok. 4,5 tys. osób.⁹ WHO i UNAIDS postanowiły zmierzyć się z tym wyzwaniem – za cel postawiły sobie zakończenie epidemii AIDS do 2030 r.¹⁰

Seropozytywność po polsku

Liczba wykrytych zakażeń HIV w Polsce rośnie z każdym rokiem. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH) w 2015 r. odnotował 1295 nowych zakażeń HIV, o 205 więcej niż w poprzednim roku.¹¹ Każdego dnia 2-3 osoby w Polsce dowiadują się o swoim zakażeniu HIV, a co piąta osoba żyjąca z HIV to kobieta.¹²

Około 50 proc. wszystkich zakażeń HIV w Polsce dotyczy osób między 20. a 29. rokiem życia. Warto podkreślić, że nadal nawet 70 proc. osób żyjących z HIV w Polsce może nie wiedzieć o swoim zakażeniu, a z zakażeniem HIV nie dającym objawów AIDS można żyć średnio 8-10 lat.¹ W tym czasie wirus stopniowo niszczy układ immunologiczny (odpornościowy) osoby dotkniętej zakażeniem, może powodować rozwój zespołu różnych infekcji i nowotworów (chorób wskaźnikowych AIDS).^5,9

Specjaliści z NIZP-PZH ustalili, że od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 sierpnia 2016 r. (przy uwzględnieniu korekt i uaktualnień danych, w tym eliminacji podwójnie zarejestrowanych przypadków) stwierdzono zakażenie HIV u 20 756 osób zamieszkujących w Polsce.¹² Wśród nich co najmniej 6187 osób zostało zakażonych w związku z używaniem narkotyków, 1512 osób poprzez kontakt heteroseksualny oraz 2889 osób poprzez kontakt seksualny pomiędzy mężczyznami. Łącznie odnotowano 3408 zachorowań na AIDS; 1348 chorych zmarło.¹²

Czy HIV można uniknąć?

Przed zakażeniem HIV chroni przede wszystkim znajomość dróg zakażenia i stosowanie odpowiedniej profilaktyki. Istnieją trzy drogi zakażenia tym wirusem:

• kontakty seksualne z penetracją (waginalne, analne, oralne) bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy i/lub leków antyretrowirusowych (leczenie jako prewencja, PrEP);
• przedostanie się zakażonej krwi innej osoby do naszego krwiobiegu (np. poprzez używanie tych samych igieł i strzykawek przez więcej niż jedną osobę, transfuzje krwi i preparatów krwiopochodnych),
• w czasie ciąży, porodu oraz podczas karmienia piersią matka zakażona HIV może zakazić swoje dziecko.^13,14

Każda osoba, jeśli prowadzi aktywne życie seksualne lub ma kontakt z krwią zakażoną HIV, może zakazić się tym wirusem; płeć, wiek czy wykonywany zawód nie ma znaczenia. Przed zakażeniem HIV w drodze kontaktu seksualnego w 100 proc. chroni abstynencja seksualna.Płyny takie jak ślina, mocz czy pot nie są materiałem zakaźnym, jeżeli nie są istotnie zanieczyszczone krwią.⁹

HIV to nie wyrok

Brak alarmujących objawów, nieznajomość dróg przenoszenia i zaprzeczanie temu, że HIV może zakazić się każdy z nas, powoduje, że ludzie nie wykonują testów w kierunku HIV i przez lata mogą nie być świadomi swojego zakażenia, a tym samym nie mogą uprzedzić o nim partnera seksualnego.⁹

Dziś, dzięki nowoczesnej terapii antyretrowirusowej, zakażenie HIV nie kojarzy się już z nieuchronnym zagrożeniem życia.Obecnie osoby żyjące z HIV, które przyjmują leki antyretrowirusowe mogą normalnie pracować, zakładać rodziny, mieć zdrowe dzieci. Jeśli pozostają pod stałą opieką specjalisty i są leczone zgodnie ze wskazaniami medycznymi, żyją tak długo jak osoby niezakażone.¹³

Referencje:

1. Informacje zamieszczone w portalu edukacyjnym Krajowego Centrum ds. AIDS. Dostępne na: http://www.hiv-aids.edu.pl/ [dostęp: 28.10.2016].
2. Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz, Warszawa 2013. Dokument do pobrania: www.aids.gov.pl/pobierz/1891/ [dostęp: 26.10.2016].
3. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, Światowy Dzień AIDS. Dostępne na: http://www.unic.un.org.pl/aids/dzien.php [dostęp: 30.10.2016].
4. A timeline of HIV/AIDS. Dostępne na: https://www.aids.gov/hiv-aids-basics/hiv-aids-101/aids-timeline/ [dostęp: 02.11.2016].
5. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo Alfa-Medica Press. Bielsko-Biała 2007.
6. WHO. Fact sheet HIV/AIDS. Lipiec 2016. Dostępne na: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs360/en/ [dostęp: 02.11.2016].
7. WHO. HIV/AIDS. Dostępne na: http://www.who.int/hiv/en/ [dostęp: 02.11.2016].
8. Raport UNAIDS z okazji Światowego Dnia AIDS 2015. Dostępne na: http://www.aids.gov.pl/wspolpraca_miedzynarodowa/761/ [dostęp: 30.10.2016].
9. Rogowska-Szadkowska D., Fakty i mity o HIV i AIDS – dokument do pobrania. Dostępne na: http://www.aids.gov.pl/hiv_aids/454/ [dostęp 13.05.2016].
10. Global AIDS Update. 2016. Dostępne na: http://www.who.int/hiv/pub/arv/global-AIDS-update-2016_en.pdf [dostęp: 02.11.2016].
11. Państwowy Zakład Higieny, Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2015 roku. Dostępne na: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2015/Ch_2015.pdf [dostęp: 31.10.2016].
12. Rosińska M., Niedźwiedzka-Stadnik M., Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce. Dostępne na: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm [dostęp: 30.10.2016].
13. Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz, Warszawa 2013. Dostępne na: www.aids.gov.pl/pobierz/1891/ [dostęp: 26.10.2016].
14. Zalecenia PTN AIDS, Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV, Warszawa-Wrocław 2015.

Przypominamy: od 1 września recepty na bezpłatne leki dla pacjentów 75+ wystawiają lekarze podstawowej opieki zdrowotnej udzielający świadczeń POZ u danego świadczeniodawcy, pielęgniarki POZ oraz lekarze wypisujący recepty pro auctore i pro familiae. Kliknij tutaj, żeby przeczytać komentarze ekspertów i pobrać pełną listę bezpłatnych leków dla seniorów.