Alert dla niewydolności serca

Webinary poświęcone prewencji, diagnozowaniu i leczeniu niewydolności serca poprowadzą dla lekarzy kardiolodzy z Asocjacji Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego – pisze Lucyna Krysiak.

Na mocy porozumienia podpisanego z Ośrodkiem Kształcenia COBIK NIL przez najbliższy rok będą prowadzone szkolenia dla kardiologów. Ponieważ chorzy z niewydolnością serca (NS) leczeni są również przez lekarzy innych specjalności, webinary skierowane są także do internistów czy lekarzy rodzinnych. Pierwsze z 12 spotkań odbędzie się już w 28 marca (link do zapisu na webinar „Czy można skutecznie zapobiegać rozwojowi niewydolności serca?”).

Wielu zgonów można uniknąć

Pacjentów z NS jest w Polsce blisko 1,3 mln i liczba ta wciąż rośnie. Niestety, jeśli chodzi o przeżywalność w tej grupie chorych, rokowania są złe. W ciągu pięciu lat od rozpoznania z powodu tej choroby umiera 50-75 proc. pacjentów.

Prof. Agnieszka Pawlak, przewodnicząca ANS PTK, zauważa, że wielu tych zgonów można by uniknąć, ponieważ w leczeniu NS dokonały się rewolucyjne zmiany. Wciąż jednak są one wdrażane zbyt wolno. Od 2021 r. zmieniła się koncepcja leczenia NS chorych z obniżoną frakcją wyrzutową (HFrEF).

Obecnie zaleca się prowadzenie terapii opartej na czterech grupach leków: beta-blokerach, inhibitorach enzymu konwertującego angiotensynę lub inhibitorach receptora dla angiotensyny II i inhibitorach neprylizyny, flozynach i antagoniście receptora mineralokortykoidowego.

W Polsce jedynie 25 proc. chorych z NS otrzymuje takie leczenie. Inną kwestią pozostaje optymalne dawkowanie (często dawki nie osiągają wartości docelowych). Ogromnym wyzwaniem pozostaje rozpoznanie NS u chorych z zachowaną frakcją wyrzutową (HFpEF).

Zbyt wielu lekarzy jeszcze uznaje, że pacjent z objawami NS (duszność, męczliwość, retencja płynów pod postacią np. obrzęku kończyn dolnych) przy prawidłowej frakcji wyrzutowej lewej komory nie ma NS, a powinno się rozważyć, czy to nie jest HFpEF, zwracając uwagę na takie parametry echokardiograficzne jak: grubość ścian, wielkość lewego przedsionka, ciśnienie napełniania lewej komory.

Pomocne jest oznaczenie NT-proBNP. Rozpoznanie HFpEF jest o tyle istotne, że rokowanie tych chorych jest równie niekorzystne jak chorych z HFrEF.  Dzięki niemu można włączyć do leczenia empaglifozynę lub dapagliflozynę, które redukują liczbę hospitalizacji i zgonów z powodu HFpEF. Konieczna jest więc zmiana sposobu postępowania z chorymi z NS.

– Obecnie stosowane leki, jak np. flozyny, wykazują szerokie spektrum działania, oprócz serca chronią m.in. nerki i regulują poziom glikemii. Wchodzą też nowe leki jak finerenon, vericiguat, skuteczne w leczeniu zaostrzeń NS. Dysponujemy też nowymi technologiami (telemonitoring, kamizelka kardiodefibrylująca), znacząco poprawiającymi rokowanie wybranych pacjentów z NS – podsumowuje prof. Agnieszka Pawlak.

O tym trzeba mówić

Nowe podejście zakładające jednoczesne włączenie czterech leków w minimalnie krótkim czasie jest wciąż zbyt rzadko stosowane przez lekarzy zajmujących się chorymi z NS, mimo że wydłuża im życie nawet o kilka lat. – Dlatego chcemy edukować lekarzy, aby chętnie i z pełnym przekonaniem sięgali po te terapie – tłumaczy prof. Agnieszka Pawlak.

Każdy z webinarów będzie się składał z 3-4 wykładów połączonych z dyskusją i omówieniem klinicznym. Webinary będą podzielone na trzy grupy tematyczne. Pierwsza dotyczy prewencji, zapobiegania i rozwojowi NS. Druga zostanie poświęcona diagnostyce, m.in. tematowi zbyt późnego wykrywania niewydolności serca (brak badań przesiewowych), a trzecia – leczeniu.

Prof. Pawlak zwraca uwagę, że pacjenci z NS leczeni są nie tylko przez kardiologów. Z zaostrzeniem choroby trafiają poza oddziałami kardiologicznymi również na oddziały internistyczne. Ambulatoryjnie zaś do lekarzy POZ.

Chorzy ci często cierpią na zaburzenia psychiczne i wymagają terapii, gdyż depresja pogarsza rokowanie i obniża ich motywację do leczenia. Potrzebują też rehabilitacji, a ponieważ wielu z nich ma wszczepione różnego rodzaju urządzenia poprawiające funkcjonowanie pracy serca, eliminowani są z wielu zabiegów rehabilitacyjnych z uwagi na brak jasno określonych wytycznych, jak z nimi postępować.

Dlatego ANS PTK ma w planach uruchomienie Centrum Edukacji i Wsparcia dla Pacjentów z NS. – Pacjent z NS powinien być świadomy i wyedukowany, aby móc dobrze zarządzać swoją chorobą. Umieć ocenić właściwie objawy, modyfikować dawki leków diuretycznych, wiedzieć, kiedy zwrócić się do lekarza z nasilającymi się objawami oraz gdzie znaleźć rzetelne źródła informacji na temat NS – konkluduje prof. Agnieszka Pawlak.

Lucyna Krysiak