Choosing Wisely już w Polsce

W poniedziałek 12 grudnia w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej odbyło się pierwsze spotkanie komitetu Choosing Wisely Poland z udziałem reprezentantów towarzystw lekarskich, które przystąpiły do kampanii.

Foto: Marta Jakubiak

Na spotkanie poświęcone organizacji kampanii Choosing Wisely Poland (ChW PL) przybyli przedstawiciele 17 Towarzystw zainteresowanych udziałem w akcji. Koordynacją i wsparciem organizacyjnym oraz metodologicznym kampanii będzie zajmować się Ośrodek ds. Wytycznych Postępowania w Praktyce Medycznej Naczelnej Izby Lekarskiej. ChW PL dołączy do Choosing Wisely International (ChW Int.), w której uczestniczy już kilkanaście krajów takich jak Kanada, Australia, Włochy, Wielka Brytania.

Karolina Maciorowska – koordynator kampanii z Ośrodka ds. Wytycznych w Praktyce Medycznej NIL – przedstawiła zasady kampanii. Zalecenia Chosing Wisely powinny być formułowane głównie jako wskazówki, jakich praktyk należy unikać. Są one kierowane przede wszystkim do lekarzy i dotyczą zasad praktyki. Nie są kierowane do płatnika czy agencji rządowych. Kampania jest również zorientowana na pacjentów, wiele zaleceń ma wersję dla pacjentów i celem kampanii jest także ich zaangażowanie oraz poprawa komunikacji pomiędzy lekarzem a pacjentem. W przyszłości kampania angażować będzie również pielęgniarki i położne, farmaceutów oraz innych specjalistów ochrony zdrowia.

Wszystkie zalecenia ChW muszą być formułowane zgodnie z zasadami evidence based medicine. Konieczna jest ocena materiałów dowodowych na bieżąco, aby zalecenia były aktualne. Autorzy zaleceń muszą zgłaszać konflikt interesów, ujawniać korzyści otrzymywane od przemysłu i z innych źródeł mogących mieć wpływ na ich obiektywność.

Jeżeli jakieś zalecenie stworzone przez inną organizację ma zostać zaadaptowane do warunków krajowych, należy skontaktować się z autorami oryginalnych zaleceń i poprosić o wyrażenie zgody na adaptację rekomendacji na warunki polskiej ochrony zdrowia. Oryginalne zalecenia, które tworzone są przez amerykańskie towarzystwa i które większość krajów adaptuje, można znaleźć na stronach ChoosingWisely.org.

Przykładowe zalecenia:

• Nie zalecaj rutynowo ograniczenia aktywności lub leżenia w łóżku w czasie ciąży z jakiegokolwiek powodu (American College of Obstetricians and Gynecologists) więcej tutaj.
•  Nie zlecaj badania obrazowego w przypadku bólu kręgosłupa bez przeprowadzenia dokładnego badania przedmiotowego (American Academy of Physical Medicine and Rehabilitation) więcej tutaj.
•  Nie oznaczaj stężenia amylazy u chorych podejrzanych o zapalenie trzustki. Oznaczaj zamiast tego stężenie lipazy (American Society for Clinical Pathology) więcej tutaj.

– Poprzez ChW staramy się ukierunkowywać praktykę na działania najbardziej bezpieczne i skuteczne – mówił podczas spotkania Romuald Krajewski, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej. W dyskusji dotyczącej zasad kampanii zaproponowano, aby na początek poszukać zaleceń, które dotyczyłyby możliwie najszerszej grupy lekarzy, niezależnie od specjalizacji. Bardzo ważna będzie także identyfikacja procedur, które wydają się być nadużywane w Polsce, w tym celu będzie można poprosić o opinię NFZ.

Celem działań uczestników kampanii będzie promowanie jej zarówno wśród lekarzy i lekarzy dentystów, jak też w społeczeństwie. ChW Int. zaleca współpracę z towarzystwami naukowymi, stowarzyszeniami pacjentów, administracją, korzystanie z mediów, internetu, wydawnictw. Działania takie będą podejmowane także w Polsce.

Rozmawiano także o działaniach w 2017 roku. Planowane jest przygotowanie minimum pięciu zaleceń przez minimum 8 towarzystw lekarskich, aby można było oficjalnie rozpocząć kampanię. W tym celu członkowie Komitetu do końca marca 2017 roku ustalą, które zalecenia mogą być zaadaptowane. Zaś do końca maja 2017 roku Towarzystwa przeprowadzą adaptację wybranych zaleceń i przekażą je do Komitetu ChW PL w celu akceptacji i publikacji.

NIL będzie wspierać kampanię w ramach działań Ośrodka ds. Wytycznych w Praktyce Medycznej. Takie działania są przejawem dbałości środowiska o jakość wykonywania zawodu. Jeżeli kampania będzie się rozwijać, powinno być możliwe ubieganie się o środki na adaptację i tworzenie zaleceń oraz ich upowszechnianie w programach europejskich.

Komitet został powołany w składzie obecnych na spotkaniu przedstawicieli 17 Towarzystw Lekarskich i jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych Towarzystw. Do zadań Komitetu będzie należało w szczególności konsultowanie zaleceń ChW i ich zatwierdzanie, rozwiązywanie konfliktu interesów autorów zaleceń, ustalanie planu pracy, organizacja konferencji i szkoleń, współpraca międzynarodowa, upowszechnianie zaleceń ChW Pl oraz ustalenie regulaminu kampanii i pracy Komitetu.