20 października 2025

Eksperci apelują o zmianę szczepionki przeciwko pneumokokom

Stosowana w Polsce szczepionka 10-walentna (PV10) nie jest w stanie zapewnić już skutecznej ochrony dzieciom przed pneumokokami. Zdaniem lekarzy trzeba zastąpić ją innym preparatem, który zapewni lepszą ochronę przed większą liczbą serotypów bakterii, w tym 19A.

Fot. freepik.com

Jak podkreśla prof. Teresa Jackowska, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, aktualny program szczepień nie jest dostosowany do danych epidemiologicznych oraz rekomendacji ekspertów. Chodzi o szczepienia dzieci przeciw pneumokokom, bakteriom wywołującym zapalenie płuc czy też inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP). W Polsce dostępna i finansowana jest szczepionka PCV10, obejmująca dziesięć serotypów pneumokoków.

Wprowadzono ją do programu szczepień w styczniu 2017 r. jednak jej skuteczność przed pneumokokami jest niska. Jak podkreślają lekarze, serotyp 19A odpowiada za 31 proc. przypadków IChP u dzieci do piątego roku życia. W 2024 r. był odpowiedzialny za 83 proc. zakażeń wywołanych przez szczepy wielolekooporne.

Lekarze apelują o to, by zastąpić PCV10 innym preparatem. Aktualnie zarejestrowane są trzy takie środki: szczepionka 13-walentna (PCV13), 15-walentna (PCV15) oraz 20-walentna (PCV20). Zdaniem prof. Anny Skoczyńskiej z Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego te preparaty pomogłyby mocno zmniejszyć liczbę zakażeń pneumokokowych w Polsce, natomiast PCV20 mogłoby zapewnić ochronę przed w 66,7 proc. przypadków.

Zdaniem ekspertów konieczna jest aktualizacja kalendarza szczepień ochronnych oraz wprowadzenie wspomnianych szczepionek. Jak podkreśla prof. Wojciech Feleszko z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, immunoprofilaktyka, w tym szczepienia to najskuteczniejszy sposób zapobiegania antybiotykoodporności bakterii.

Polska jako jeden z europejskich krajów o najwyższym poziomie oporności na antybiotyki powinna jak najszybciej wprowadzić działania, aby poprawić skuteczność leczenia najmłodszych z infekcjami pneumokokowymi. Obecna szczepionka PCV10 powinna być wykorzystana do grudnia tego roku.

Jak wyjaśniają również eksperci, ważne, by szczepionki PCV20 były stosowane w grupach ryzyka, w przypadku wcześniaków oraz dzieci w wieku 5-19 lat, które nie były objęte obowiązkiem szczepień przeciw pneumokokom. Lekarze zwracają uwagę na to, że preparat powinien być dostępny też dla osób po przeszczepach i usunięciu śledziony. Jak podkreślała Joanna Kujawa z Ministerstwa Zdrowia, rekomendacje ekspertów są bardzo ważne dla Minister Zdrowia, z kolei decyzje, które są możliwe do realizacji ze środków budżetowych zostaną uwzględnione w projektach przepisów.