Kryzys uchodźczy. Czy to wyzwanie w kontekście chorób zakaźnych?

Już ponad 3,1 mln – tyle osób odprawili funkcjonariusze Straży Granicznej od 24 lutego na przejściach granicznych na kierunku z Ukrainy do Polski (. Wśród uchodźców są głównie kobiety i dzieci.

Na Ukrainie obowiązkowe są szczepienia dzieci przeciw: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, gruźlicy, polio, błonicy, krztuścowi, tężcowi, odrze, śwince, różyczce i zakażeniom Haemophilus influenzae typu B (Hib).

Od polskiego Programu Szczepień Ochronnych na rok 2022 kalendarz szczepień w Ukrainie odróżnia brak obowiązkowych szczepień przeciw pneumokokom oraz przeciw rotawirusom – informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.

Z kolei Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) przypomina, że uchodźcy z Ukrainy mogą być bardziej podatni na niektóre infekcje z powodu warunków życia i sytuacji, na jakie są narażeni podczas przemieszczania się.

Polio i odra

Ukraińskie dzieci mogą być narażone na różne choroby, którym można zapobiegać poprzez szczepienia, takie jak polio czy odra. Szczególnie te poniżej 6. roku życia mogą być narażone na polio ze względu na niewystarczający poziom wyszczepienia. W 2021 r. ogólny odsetek zaszczepionych przeciw polio ukraińskich dzieci wynosił 80 proc. Wahał się on w zależności od grupy wiekowej i regionu kraju od 60 proc. do 99 proc.

Poważne obawy ekspertów z ECDC budzi odra, ponieważ pokrycie dla dwóch dawek szczepionki zawierającej szczepionkę przeciw odrze wynosiło w Ukrainie w 2020 r. niecałe 82 proc. i było za małe, by zapobiegać ogniskom zachorowań.

Szczepienia przeciw COVID-19

Poziom wyszczepienia przeciwko COVID-19 (pierwszą serią dawek) jest w Ukrainie znacznie poniżej średniej krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dane z 23 lutego br., wskazują, że odsetek ten w Ukrainie wynosił 35 proc., podczas gdy 1 marca średnia w krajach UE/EOG wynosiła 71,7 proc.

Z kolei z danych z 19 kwietnia wynika, że w Polsce w pełni zaszczepionych było ponad 22 mln 404 tys. osób (58,7 proc. populacji). Odsetek zaszczepionych osób w Ukrainie jest niski wśród dorosłych osób, również powyżej 60. roku życia, które mają największe ryzyko powikłań COVID-19.

Ochrona przed chorobami zakaźnymi

Eksperci EDCD zwracają uwagę, że uchodźcy z Ukrainy powinni mieć taki sam dostęp do ochrony przed chorobami zakaźnymi w postaci szczepień, jaki mają mieszkańcy kraju, do którego trafili.

Ministerstwo Zdrowia bardzo szybko, bo już 25 lutego, czyli dzień po rozpoczęciu przez Rosję pełnoskalowej agresji, podjęło decyzję, że osoby przyjeżdżające do Polski z Ukrainy z powodu działań wojennych mogą bezpłatnie zaszczepić się przeciwko COVID-19 w ramach Narodowego Programu Szczepień. Minister zdrowia wskazuje, że szczepienia przeciw koronawirusowi powinny być wykonywane jak najszerzej i powinny być nimi objęte dzieci w wieku pięciu lat i starsze oraz osoby dorosłe.

Niskie zainteresowanie szczepionkami

Jak na razie szczepienia przeciw COVID-19 nie cieszą się dużym zainteresowaniem wśród osób uciekających z Ukrainy. Z danych Ministerstwa Zdrowia, do których dotarła redakcja „Gazety Lekarskiej”, wynika, że do 26 kwietnia (czyli w ciągu dwóch miesięcy od rosyjskiej agresji) szczepienia przyjęło prawie 54,2 tys. uchodźców z Ukrainy

Resort zdrowia poinformował też na początku marca, że dzieci przebywające na terenie Polski w związku z wojną w Ukrainie powinny być szczepione bezpłatnie w ramach aktualnego Kalendarza szczepień (Program Szczepień Ochronnych – PSO na 2022 r.). Szczepienia te powinny być realizowane w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

Do trzech miesięcy

Za priorytetowe uznano: szczepienie przeciw odrze szczepionką MMR (przeciw odrze, śwince i różyczce) u dzieci w drugim roku życia, szczepienia przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis zgodnie z wiekiem, przeciwwirusowemu zapaleniu wątroby typu B zgodnie z wiekiem, szczepienie przeciw COVID-19 zgodnie z Narodowym Programem Szczepień przeciw COVID-19.

Uchodźcy, którzy przebywają na terenie Polski do trzech miesięcy, mogą się szczepić dobrowolnie. Natomiast każda osoba w wieku do 19. roku życia, przebywająca w naszym kraju dłużej niż trzy miesiące, podlega obowiązkowi szczepień – przypomina Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia”.