Nowotwory głowy i szyi. Nie ignoruj objawów w czasie pandemii

Znacząco spadła liczba rozpoznań nowych przypadków nowotworów głowy i szyi. W ramach kampanii „Make Sense – Zrozumieć Nowotwory Głowy i Szyi”, w dniach 20-24 września odbywa się IX Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi pod hasłem „Nowotwory Głowy i Szyi: Pozostań czujny. Nie ignoruj objawów w czasie pandemii COVID-19”.

Foto: arch. prywatne

Nowotwory głowy i szyi stanowią siódmą co do częstości występowania grupę nowotworów złośliwych na świecie. Obejmują szereg chorób onkologicznych, zlokalizowanych w obszarze głowy i szyi z wyłączeniem mózgu oraz gałki ocznej.

Do lokalizacji tych zalicza się m.in.: krtań, gardło, jamę ustną, nos i zatoki przynosowe, ucho, podstawę czaszki, ślinianki czy tarczycę. Ze względu na swoje umiejscowienie, nowotwory te często nie dają charakterystycznych objawów i mogą być mylone z infekcjami górnych dróg oddechowych.

Do czynników ryzyka nowotworów głowy i szyi zaliczyć można przede wszystkim palenie tytoniu, spożywanie dużej ilości alkoholu oraz wiek – szczyt zachorowań zarówno u mężczyzn, jak i kobiet przypada na 55-64 r.ż.

Coraz częściej nowotwory z tej grupy diagnozowane są jednak u osób poniżej 40 r.ż., które nie paliły, ani nie naużywały alkoholu. Czynnikiem ryzyka w tej grupie jest infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

Co powinno zaniepokoić?

Objawami mogącymi świadczyć o rozwijającym się nowotworze w obrębie głowy i szyi jest np. ból gardła czy chrypka. W sezonie jesienno-zimowym są to jednak dość powszechne dolegliwości. Co więc powinno wzbudzić czujność? Czas! Do specjalisty powinny zgłosić się te osoby, które zauważyły u siebie co najmniej jeden z poniższych objawów utrzymujący się dłużej niż trzy tygodnie (tzw. schemat 1 przez 3):

• ból języka, niegojące się owrzodzenie jamy ustnej i/lub czerwone lub białe plamy w jamie ustnej
• ból gardła
• utrzymująca się chrypka
• ból i/lub trudności w połykaniu
• guz na szyi
• jednostronna niedrożność nosa i/lub krwawienie z nosa

Rozpoznawalność i wyleczalność

Jak szacują eksperci, większość chorych diagnozowana jest w III i IV stadium zaawansowania choroby nowotworowej, czyli momencie, w którym skuteczność terapii może być już znacznie ograniczona, a odsetek przeżycia zazwyczaj nie przekracza 50%. Tymczasem wyleczalność nowotworów wykrytych na wczesnym etapie sięga nawet 80-90%.

– Leczenie nowotworów głowy i szyi w I i II stadium zaawansowania to przede wszystkim leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu guza. W stadiach zaawansowanych mamy już możliwość stosowania immunoterapii, jednak tylko w przypadku choroby nawrotowej lub przerzutowej, zarówno w 1-szej jak i w 2-giej linii leczenia. U części pacjentów obserwujemy bardzo dobre efekty immunoterapii, pozwalające przez długi okres kontrolować chorobę. Niestety nie każdy chory odpowiada na zastosowaną terapię, a leczenie choroby nawrotowej lub przerzutowej ma charakter paliatywny – mówi prof. dr hab. n. med. Ewa Sierko z Białostockiego Centrum Onkologii.

Pandemia a wykrywalność

Na pogorszenie wykrywalności nowotworów oraz częstsze diagnozy w stadiach zaawansowanych wpłynęła także pandemia. Ludzie w dalszym ciągu obawiają się pójść do lekarza w obawie przed zakażeniem SARS-CoV-2. Dodatkowo, reorganizacja ochrony zdrowia w związku z sytuacją epidemiczną znacząco wydłużyła proces diagnostyki.

– Należy o tym mówić głośno – nowotwory nie poczekają na koniec pandemii. Nie można zwlekać z wizytą u lekarza w momencie, kiedy pojawiają się u nas niepokojące objawy. Stąd wynika hasło przewodnie tegorocznej kampanii „Nowotwory Głowy i Szyi: Pozostań czujny. Nie ignoruj objawów w czasie pandemii COVID-19.” Chcemy przekonać ludzi, aby nie bali się i zasięgali pomocy specjalisty, kiedy zauważą chociaż jeden z wymienionych powyżej objawów utrzymujący się dłużej niż 3 tygodnie – dodaje prof. dr hab. n. med. Wojciech Golusiński, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, autor Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi.

Profilaktyka na pierwszym miejscu

W tym roku w ramach Tygodnia Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi w wielu szpitalach i przychodniach w całej Polsce prowadzone są bezpłatne badania i działania edukacyjne, mające na celu zwiększenie świadomości na temat zagrożeń wynikających z zachorowania na ten typ nowotworu. Osoby chcące skorzystać z badań nie muszą mieć na nie skierowania.

 – To ogromna zaleta Tygodnia Profilaktyki. Badania będą się odbywać w 27 ośrodkach specjalistycznych z całej Polski, pomiędzy 20 a 24 września. Warto pamiętać, że nowotwory głowy i szyi wykryte na wczesnym stadium są w 80%-90% przypadków całkowicie wyleczalne. Jest o co walczyć! – podsumowuje prof. Wojciech Golusiński.

Bezpłatne badania profilaktyczne odbędą się w: Poznaniu, Zielonej Górze, Wrocławiu, Warszawie, Radomiu, Siedlcach, Łodzi, Tomaszowie Mazowieckim, Białymstoku, Zamościu, Kielcach, Katowicach, Zabrzu, Sosnowcu, Gdańsku. Lista wszystkich ośrodków realizujących badania profilaktyczne znajduje się na stronie: www.oppngis.pl.

Pozostań czujny

Więcej informacji na temat IX Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi znajduje się na stronach www.makesensecampaign.eu, www.oppngis.pl, www.glowaiszyja.pl oraz na Facebooku. Polska odsłona kampanii Make Sense „Nowotwory głowy i szyi: Pozostań czujny. Nie ignoruj objawów w czasie pandemii COVID-19” prowadzona jest przez Polskie Towarzystwo Nowotworów Głowy i Szyi, organizację naukową, skupiającą specjalistów z wielu dziedzin medycyny prowadzących opiekę nad chorymi z nowotworami głowy i szyi.