Osobliwa Galeria

Zaiste, osobliwy to wernisaż, na który zaprasza czytelników z okazji 30. rocznicy odrodzenia izb lekarskich Jarosław Wanecki – mieszkający w Płocku lekarz pediatra.

Foto: pixabay.com

Obdarzony talentem literackim koneser sztuki wpadł na bardzo oryginalny pomysł: zorganizowania wystawy na kartach swojej książki „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem”, której tytuł zaczerpnął ze znanego obrazu Rembrandta.

I, jako wyjątek, w swej osobistej galerii liczącej 30 dzieł sztuki, pochodzących z najlepszych polskich i zagranicznych muzeów, opatrzył ten obraz swoim „Psalmem Samarytanina” (z tomu „Antrakty”). Pozostałe 29 cennych płócien otrzymało prozatorskie komentarze. Są nimi krótkie eseje, w których autor prezentuje obrazy, zamykając je w ramy literackich odniesień, cytując stosowne fragmenty wierszy, teksty piosenek czy też prozy.

W sumie nie wiadomo, czy zgromadzone w albumie Waneckiego obrazy stały się pretekstem do rozważań natury medycznej, czy też odwrotnie: medytacje dotyczące zawodu lekarza i dolegliwości różnej maści nękających człowieka nasunęły pomysł poszukiwania obrazów adekwatnych do przemyśleń. Ale jakby nie dywagować, Jarosław Wanecki osiągnął efekt znakomity! Oryginalny. I nie nużący.

Czytając esej po eseju, w pewnym momencie pomyślałam: gdyby tak przenieść te reprodukcje obrazów z kart książki do konkretnego lokum, które mogłoby stać się jedyną w swym rodzaju Medyczną Galerią w Polsce? Autorska Galeria imienia Jarosława Waneckiego. Czemuż by nie? Komentarze do każdego dzieła sztuki są już gotowe. Mogłyby zawisnąć obok prezentowanych płócien. Tę Galerię zapewne odwiedzaliby nie tylko studenci medycyny czy lekarze.

„Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” powstał z okazji 30. rocznicy odrodzenia izb lekarskich. Dlaczego 100-lecia powstania izb lekarskich, które przypada na rok 2021, nie można by było uwieńczyć tym oryginalnym pomysłem?

Ale wróćmy jeszcze do albumowej Galerii, po której z tak ogromną swobodą porusza się nasz literat kustosz Jarosław Wanecki. Choćby posłuchać i zapamiętać, co mówi, zatrzymując się przy pierwszym obrazie „Lista Diogenesa” Juelsa Bastien-Lepagea:

„W gabinecie lekarskim, niczym w galerii malarstwa, poznajemy wciąż od nowa obrazy chorób, zdefiniowane w podręcznikach i opisane na wykładach. Portrety pacjentów, pejzaże kwitnącej od znamion i wyrośli skóry, najwyższej rozdzielczości zdjęcia ludzkiego wnętrza z kamer operatorów. Zachwycają nas witraże szkiełek laboratoryjnych, niepokoją linie elektrozapisów i modernistyczne plamy na wydrukach badań. Futurystyczne fotografie wklejają Człowieka w wirujące koło rezonansu. Da Vinci*, pięćset lat od poglądowych rysunków zębów, kości, powięzi i mięśni, naszkicowanych potajemnie przez Leonarda, zanurza skalpel chirurgicznego robota w tkankę patologii, niczym malarski pędzel w paletę barw i frustracji. Zdrowie i choroba, życie i śmierć, dobrostan i ból – codzienny kolaż kolorów i humorów mieszających się na jawie i we śnie. Ecco Homo. Oto Człowiek”.

Tak. Ecco Homo. W całej swej złożoności. Z przypadłościami natury zarówno fizycznej, jak psychicznej. Ileż dodatkowych „smaczków literackich” mają komentarze przed zgromadzonymi wybitnymi dziełami sztuki. Przed każdym z 30 tekstów autor stawia inne pytanie. Snuje różne rozważania dotyczące aspektów zawodu, rozwoju sztuki lekarskiej, a także nakreśla współczesne problemy, z jakimi mierzą się pacjenci i lekarze. Refleksje Jarosława Waneckiego, ubogacone informacjami o najlepszych muzeach polskich i światowych oraz cytatami tekstów współczesnych poetów, są zróżnicowane w nastroju: poważne lub lżejsze, nostalgiczne albo pełne ironii. I dlatego zwiedzanie tej Galerii należy do przyjemności.

Z pełną odpowiedzialnością zapraszam do odwiedzenia wyjątkowego pokazu najlepszych dzieł sztuki związanych z medycyną. A także do poznania samego Jarosława Waneckiego, autora kilku tomików poezji oraz książek z pogranicza sztuki, etyki i medycyny. Jestem pewna, że będziecie Państwo niejednokrotnie do tej Galerii powracać. Tak, jak pisząca te słowa.

Irena Kaczmarczyk

Jarosław Wanecki, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem”, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, ss.104