Po pierwsze: zapobiegaj!

Od 31 marca do 11 kwietnia odbywa się XXVIII edycja akcji Żółty Tydzień. Jej celem jest uświadomienie zagrożeń zdrowotnych związanych z wirusowymi zapaleniami wątroby oraz edukacja na temat sposobów zapobiegania tym chorobom. Rak wątrobowokomórkowy jest piątym co do częstości występowania nowotworem złośliwym na świecie, a jako przyczyna zgonu, zajmuje czwarte miejsce wśród nowotworów.

Wirusowe zapalenia wątroby typu A i typu B to poważne i powszechne choroby zakaźne, które dotykają milionów ludzi na całym świecie. – Ocenia się, że na świecie żyje około 2 miliardy osób z trwającym obecnie lub przebytym WZW B, około 350 milionów stanowią przewlekli nosiciele wirusa, natomiast około 500 tysięcy do 1 miliona osób rocznie umiera z powodu chorób związanych z zakażeniem wirusem HBV – informuje prof. Janusz Ślusarczyk z Katedry i Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Strzeż się nowotworu

Wirus HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B może być przyczyną nawet 80 proc. przypadków raka wątrobowokomórkowego i zgodnie z danymi WHO jest on drugim po tytoniu  czynnikiem rakotwórczym. – HBV potrafi wbudowywać swój materiał genetyczny do DNA ludzkiego, zwiększając częstość występowania mutacji oraz sprzyjając rozwojowi raka. Co więcej produkuje też białka sprzyjające tzw. transformacji nowotworowej zdrowych komórek w komórki nowotworowe. Tak więc nawet u chorych bez marskości wątroby, a zakażonych HBV może rozwinąć się rak pierwotny wątroby – wyjaśnia doc. Jerzy Jaroszewicz z Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii w Białymstoku.

Wirus zapalenia wątroby typu B  jest do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV, a do zakażenia wystarczy już bardzo niewielka ilość krwi. Wirus HBV przenosi się poprzez naruszenie ciągłości tkanek wraz z zakażoną krwią oraz poprzez kontakty seksualne. Dlatego niebezpieczne mogą być wizyty w salonach tatuażu, kosmetycznych, fryzjerskich, gabinetach stomatologicznych, medycyny estetycznej, a nawet w placówkach medycznych, gdzie przyczyną zakażenia może być niesterylny, zakażony HBV sprzęt.

50 proc. przypadków nie ma objawów

Osoby dorosłe zakażone wirusem zapalenia wątroby typu B mogą nie być świadome swojej choroby, ponieważ szacuje się, że około 50 proc. przypadków przebiega bezobjawowo. – Prawda jest taka, że większość przypadków zakażeń wykrywamy przypadkowo. Czy to przy okazji badań kontrolnych, czy też pobytu w szpitalu z innych przyczyn. Tak więc zdecydowana większość pacjentów o swoim zakażeniu nie wie – zwraca uwagę doc. Jaroszewicz.

Naukowiec przypomina, że niestety nie ma obecnie terapii umożliwiającej skuteczne i całkowite pozbycie się wirusa WZW typu B z organizmu osoby zakażonej. – Niestety przy obecnym stanie wiedzy nie jest możliwe kompletne usunięcie wirusa z organizmu, ponieważ pozostaje on w małych ilościach w zakażonych komórkach wątrobowych, nawet jeżeli jest niewykrywalny we krwi.

Nie zaniedbywać profilaktyki

Z tego powodu rekomendowaną metodą profilaktyki WZW typu B są szczepienia. – Szczepienie przeciw WZW B ma kluczowe znaczenie w prewencji pierwotnego raka wątroby. Jest to pierwsza szczepionka opracowana przez naukowców, która ma działanie przeciwnowotworowe i jedna z dwóch istniejących na świecie, poza szczepieniem przeciwko wirusowi ludzkiego brodawczaka, który wywołuje raka szyjki macicy – podsumowuje doc. Jaroszewicz. Szczepionka przeciw WZW typu B ma doskonały profil bezpieczeństwa oraz skuteczności. Od 1982 roku, gdy została wprowadzona, na całym świecie zostało już podanych ponad miliard dawek.

Kto powinien się zaszczepić?

– Szczepienie przeciw WZW B należy zalecić wszystkim osobom dorosłym, które dotychczas były nieszczepione – mówi prof. Ślusarczyk. W Polsce obowiązkowe szczepienia przeciwko WZW typu B wśród niemowląt zostały wprowadzone w 1994 roku, zatem wszystkie osoby urodzone wcześniej oraz te, które do tej pory nie zaszczepiły się, powinny w trosce o własne zdrowie rozważyć taką możliwość.

Jest ono szczególnie zalecane osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub osobom, które mają kontakty seksualne z nieznanymi partnerami. Zaleca się je również przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia, z chorobami przebiegającymi z niedoborem odporności, w tym leczonym immunosupresyjnie, chorym z cukrzycą oraz pacjentom dializowanym.

Jak to wygląda w praktyce?

Punkty szczepień biorące udział w akcji Żółty Tydzień, oferują szczepionki skojarzone zabezpieczające jednocześnie przed zachorowaniem na WZW typu B i typu A, jak również szczepionki monowalentne zabezpieczające przed jedną z tych chorób. Standardowy schemat szczepienia składa się z trzech dawek – pierwszą podaje się w dowolnym terminie, drugą po upływie miesiąca, natomiast trzecią po upływie pół roku od przyjęcia pierwszej dawki. Tylko w przypadku szczepienia przeciwko WZW typu A przyjmuje się dwie dawki, optymalnie w odstępie 6-12 miesięcy. Więcej informacji na temat profilaktyki wirusowych zapaleń wątroby oraz adresy punktów szczepień można znaleźć na stronie zoltytydzien.pl.

mt