Prawidłowe żywienie małego dziecka

Zgodnie z aktualną wiedzą na temat wpływu sposobu żywienia dziecka na stan jego odżywienia już od okresu płodowego należy dbać o zrównoważoną i urozmaiconą dietę matki, a następnie prawidłowe postępowanie żywieniowe u dziecka.

Okres wczesnego dzieciństwa jest związany z dynamicznym rozwojem psychosomatycznym dziecka. W pierwszym roku życia masa urodzeniowa dziecka ulega potrojeniu a długość urodzeniowa ciała zwiększa się o około 50%. Właściwe żywienie niemowlęcia ma ogromny wpływ na jego wzrost odporności i zdolności poznawcze.

W okresie poniemowlęcym i przedszkolnym, w stosunku do okresu niemowlęcego tempo wzrastania obniża się. Oczekiwane przyrosty w ciągu roku masy ciała to 2-3 kg, a wysokości 5-7 cm. W tym czasie również kształtują się i doskonalą umiejętności ruchowe i motoryczne dziecka. Dziecko ma coraz większe potrzeby poznawcze, lubi naśladować dorosłych, obserwuje ich zachowania, w tym żywieniowe i chętnie je odwzorowuje.

Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników zapewniających optymalny rozwój dziecka, obniżenie ryzyka chorób, w tym infekcji, a także ryzyka wystąpienia chorób dietozależnych w dorosłości, takich jak np. cukrzyca, otyłość, choroby układu krążenia.

W modelach bezpiecznego żywienia dzieci zwraca się szczególną uwagę na organizację posiłków zalecanych do spożycia w ciągu dnia, dobór produktów decydujący o wartości energetycznej diety i profilu składników odżywczych, a także inne czynniki jak np. zachowania żywieniowe, preferencje smakowe, uaktywnienie fizyczne.

Z uwagi na powiązanie czynnika żywieniowego z optymalnym rozwojem psychosomatycznym dziecka zasadne było skierowanie do rodziców/opiekunów dzieci w wieku 1-6 lat pytań odnośnie do ich wiedzy na temat znaczenia prawidłowego żywienia i stosowania zasad prawidłowego żywienia w codziennym postępowaniu dietetycznym.

W marcu 2015 roku Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Millward Brown na zlecenie programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” przeprowadził badanie ankietowe na temat postaw i opinii rodziców małych dzieci odnośnie do ich żywienia.

Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że 50% rodziców widzi potrzebę zróżnicowania/odmienności diety małego dziecka w stosunku do diety osób dorosłych, czyli uważa, że dieta dziecka do 3 roku życia powinna zdecydowanie różnić się od diety osób dorosłych.

Jednocześnie 56% ankietowanych stwierdziło, że dziecko może jeść posiłki/potrawy, które spożywają inni domownicy. Wśród badanych rodziców 21% uważa, że małe dzieci powinny spożywać tylko żywność przeznaczoną specjalnie dla niemowląt i małych dzieci, czyli środki spożywcze specjalnego żywieniowego przeznaczenia – kaszki, kleiki, zupy, przeciery owocowe, warzywne i warzywno-mięsne. Opinię neutralną w tej kwestii wyraziło 23% ankietowanych.

Interesujące dane dotyczyły wiedzy na temat zasad prawidłowego żywienia. Co trzeci rodzic biorący udział w badaniu zadeklarował znajomość wszystkich zasad planowania diety dziecka, jednak co drugi przyznał, że takiej pewności nie ma. Co piąta badana osoba nie miała opinii na ten temat.

Ponieważ wiedza dotycząca prawidłowego żywienia dziecka ma istotne znaczenie w postępowaniu żywieniowym, zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, standardami i normami, dlatego zainicjowano program „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Głównym celem programu jest stworzenie platformy edukacyjnej dla dietetyków, we współpracy z personelem zatrudnionym w placówkach opiekuńczo – wychowawczych (żłobki, przedszkola) oraz rodzicami dzieci pozostających pod opieką tych placówek.

Program ukierunkowany jest na podniesienie świadomości na temat roli żywienia we wczesnym okresie życia dziecka wśród rodziców oraz pracowników żłobków i przedszkoli, również promowanie zrównoważonej diety oraz kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych poprzez wdrażanie modeli bezpiecznego żywienia dzieci.

Prof. nadzw. dr hab. n. med. Halina Weker
Zakład Żywienia
Instytut Matki i Dziecka