Rośnie liczba zachorowań na nowotwory głowy i szyi

Nowotwory głowy i szyi są szóstym najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce. W 2014 roku dotknęły one ponad 12 000 osób, a 6000 pacjentów zmarło.

Honorata Witańska, gwiazda serialu „Policjantki i Policjanci”

Zakończyła się VII edycja kampanii „Zrozumieć Nowotwory głowy i szyi” w ramach Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi.

Aktywności prowadzone w ramach kampanii miały na celu podniesienie świadomości na temat nowotworów głowy i szyi, a także poprawę ich wykrywalności.

Statystyki nie są optymistyczne

Na świecie rocznie odnotowuje się około 500 000 przypadków nowotworów głowy i szyi, a 300 000 chorych umiera. W ostatnich latach obserwujemy stały wzrost liczby zachorowań na nowotwory głowy i szyi, również wśród młodszej grupy pacjentów, poniżej 40. roku życia, co może mieć związek z wirusem HPV. To właśnie przetrwałe zakażenie wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego) po latach może prowadzić do rozwoju nowotworu.

Europejskie Towarzystwo Nowotworów Głowy i Szyi, którego prezydentem jest prof. dr hab. n. med. Wojciech Golusiński, prowadziło kampanię „Make Sense”, która w Polsce funkcjonuje pod nazwą „Zrozumieć Nowotwory Głowy i Szyi”. Polską odsłonę kampanii zainicjonowało Polskie Towarzystwo Nowotworów Głowy i Szyi, instytucja skupiająca specjalistów z wielu dziedzin medycyny prowadzących opiekę nad chorymi z nowotworami głowy i szyi.

Po stronie przeżycia

Towarzystwo jest członkiem European Head and Neck Society (EHNS) oraz ściśle współpracuje z International Federation of Head & Neck Oncologic Societies (IFHNOS). W tym roku mottem kampanii było hasło „Po stronie przeżycia”. – Nowotwory głowy i szyi to grupa nowotworów, która, ze względu na swoją lokalizację i bardzo agresywny przebieg, w sposób błyskawiczny i często nieodwracalny, zmienia nasze życie – mówi prof. Wojciech Golusiński, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu, prezydent Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi, prezes Polskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.

– W naszym kraju obserwuje się szczególną dynamikę wzrostu nowych zachorowań, która na przestrzeni dwóch dekad wyniosła ok. 18 proc. Przewidywania niestety nie są dobre – do roku 2030 dynamika ta nie zmieni się, dlatego tak ważne są działania społeczno-edukacyjne w kontekście nowotworów głowy i szyi. Kampania „Zrozumieć nowotwory głowy i szyi” wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom – dodaje prof. Wojciech Golusiński, który jest pomysłodawcą Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi.

Niecharakterystyczne objawy

W kontekście nowotworów głowy i szyi należy pamiętać o schemacie 1/3, który obrazuje czynniki ryzyka wystąpienia nowotworu głowy i szyi. Jeżeli jeden z objawów: utrzymująca się chrypka, ból gardła, pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie, białe i (lub) czerwone plamy w jamie ustnej, ból/trudności w przełykaniu, guzek na szyi, zatkany z jednej strony nos/krwawienie z nosa, utrzymuje się dłużej niż trzy tygodnie, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Bezpłatne badania dla pacjentów

W ramach kampanii „Zrozumieć nowotwory głowy i szyi” od 16 do 20 września w kilkunastu placówkach w Polsce odbywały się bezpłatne badania dla pacjentów, na które w szczególności zapraszamy osoby z grupy ryzyka (40-65 lat). Na badania powinni zgłosić się zwłaszcza ci, którzy zauważyli u siebie niepokojące objawy.

Niestety aż 60 procent pacjentów z nowotworami głowy i szyi, wciąż zgłasza się do lekarza zbyt późno, w III i IV stopniu zaawansowania choroby nowotworowej. Większość z nich umiera w pierwszych pięciu latach od rozpoznania. Jedyną nadzieją dla nich jest szybka diagnoza i małoinwazyjne leczenie – wówczas 95% pacjentów ma szansę na powrót do pracy z dobrą jakością życia.

Gwiazdy wspierają chorych

Wśród osób wspierających kampanię znalazły się znane i lubiane osoby ze świata sztuki, mediów i sportu: Sławomir i Kajra, Danuta Stenka, Marcin Bosak, Karolina Gruszka, Katarzyna Dziurska i Emilian Gankowski i Honorata Witańska. – Zdecydowałam się wesprzeć kampanię, bo wierzę, że jedną z podstawowych form dbania o zdrowie jest profilaktyka. Im głośniej będziemy o niej mówić, tym większa szansa na zmniejszenie liczby zachorowań – tłumaczy aktorka teatralna i telewizyjna, Honorata Witańska, gwiazda serialu „Policjantki i Policjanci”.

Dostępność leczenia

Leczenie chorych z nowotworami głowy i szyi jest bardzo trudne, dlatego że pacjenci wciąż zgłaszają się do lekarza zbyt późno, gdy choroba jest w zaawansowanym stadium. U chorych na nowotwory głowy i szyi przeprowadza się operacje oraz stosuje radiochemioterapię, które mają bardzo ciężkie działania niepożądane i często okaleczają pacjenta. Zdarza się, że pacjenci w zależności od umiejscowienia guza, przestają mówić, ulegają oszpeceniu i mają problem z podstawowymi funkcjami życiowymi, takimi jak przełykanie.

Urywają wtedy kontakty towarzyskie i zamykają się w domu, dlatego tak ważne jest edukowanie społeczeństwa i uwrażliwianie na obecność pacjentów, dotkniętych tą chorobą. – Mimo, że pacjentów z nowotworami głowy i szyi nie widać na ulicach, należy pamiętać, że istnieją. Za drzwiami własnych domów, przeżywają swoje prywatne dramaty. Zróbmy wszystko by polepszyć ich jakość życia i by liczba nowych zachorowań była jak najmniejsza – podsumowuje dr hab. Sławomir Marszałek, prezes Stowarzyszenia Osób z Nowotworami Głowy i Szyi z Poznania.

Immunoterapia

Jedną z nowych metod leczenia, dostępną od 1 września w ramach refundacji jest immunoterapia. – Pokładamy w niej duże nadzieje oraz widzimy szansę dla polskich pacjentów. Immunoterapia wreszcie jest refundowana dla chorych z nawrotem lub rozsiewem raka rejonu głowy i szyi, co, w związku z ograniczonymi możliwościami terapeutycznymi w tej grupie pacjentów, stanowi dodatkową ważną opcję leczenia, lepszą niż standardowa chemioterapia – mówi lek. Bartosz Spławski z Centrum Onkologii-Instytut im. M. Curie-Skłodowskiej w Warszawie.

Immunoterapia w ramach programu lekowego dostępna jest w 27 ośrodkach w Polsce. Dostęp do immunoterapii był jednym z postulatów, które wybrzmiewały podczas wielu spotkań zarówno z wiceministrem zdrowia Maciejem Miłkowskim, jak i na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Onkologii. Wśród wnioskowanych zmian i propozycji rozwiązań znalazły się również:

• Postulaty dotyczące chirurgii robotowej, która od 20 lat dedykowana jest do leczenia nowotworów głowy i szyi. Obecnie jedynym ośrodkiem leczącym nowotwory głowy i szyi przy użyciu chirurgii robotowej jest Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu. Biorąc pod uwagę populację naszego kraju oraz dane epidemiologiczne, lista ośrodków spełniających akredytację w zakresie chirurgii robotowej winna być w co najmniej 4 ośrodkach. Należy podjąć działania zmierzające do wpisania do katalogu świadczeń NFZ chirurgii robotowej jako jednej z metod leczenia. Związane jest to z równoczesnym zapewnieniem finansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia.
• Stała modernizacja aparatury do radioterapii.
• Wsparcie promocji Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, aby podnieść zgłaszalność, a co za tym idzie wykrywalność tych nowotworów na wczesnym etapie choroby.
• Wsparcie istniejących programów edukacji społecznej dążących m.in. do wzmożenia czujności onkologicznej wśród lekarzy POZ i stomatologów.
• Stworzenie wyspecjalizowanych jednostek leczących, diagnozujących i rehabilitujących pacjentów chorych na nowotwory głowy i szyi. Niezbędna jest koordynacja procesu terapeutycznego. Potrzebne jest również urealnienie wyceny złożonych procedur, szczególnie rozległych resekcji z jednoczesnymi rekonstrukcjami ubytków.

Postulaty zostały wystosowane w imieniu prof. Wojciecha Golusińskiego, a także organizacji wspierających pacjentów z nowotworami głowy i szyi: Polskie Amazonki Ruch Społeczny (Elżbieta Kozik), Fundacja Onkologiczna Nadzieja (Joanna Konarzewska-Król), Stowarzyszenie Osób z Nowotworami Głowy i Szyi (dr hab. Sławomir Marszałek) i Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych (Aleksandra Rudnicka). Więcej informacji o kampanii „Zrozumieć Nowotwory Głowy i Szyi” można znaleźć na stronie www.makesensecampaign.eu/pl.