Rozpoczynają się prace nad wdrożeniem technologii RNA w Polsce

Bez wątpienia pandemia COVID-19 znacznie przyspieszyła rozwój innowacyjnych rozwiązań terapeutycznych z wykorzystaniem technologii RNA. Agencja Badań Medycznych ogłosiła wyniki konkursu, który w przyszłości może przynieść wiele korzyści nie tylko pacjentom.

Wśród beneficjentów projektów rekomendowanych do dofinansowania znalazło się pięć polskich zespołów badawczych opracowujących technologię RNA w partnerstwie z krajowymi firmami farmaceutycznymi.

Wnioski zgłoszone w konkursie zostały ocenione przez międzynarodowych ekspertów w obszarze rozwoju technologii RNA. W tym gronie znaleźli się m.in. prof. Stefaan de Smedt (Uniwersytet Gandawski), prof. Harald Schwalbe (Uniwersytet Goethego), dr Anna Blakney (Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej), dr Piotr Kowalski (Uniwersytet w Cork), dr Mattia Mori (Uniwersytet w Sienie), dr Marco Marcia (Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej w Grenoble).

– Wykorzystanie RNA jako leku jest w zasadzie nowym podejściem, które posiada potencjał zrewolucjonizowania i przekształcenia procesu odkrywania leków. COVID-19 pandemia znacznie przyspieszyła rozwój tej technologii. Inwestycje w technologię RNA są obecnie na czasie i mogą podnieść konkurencyjność kraju, a także tworzyć podstawy dla solidnego rozwój w wielu dziedzinach – podkreśla prof. Mattia Mori.

Bezpieczeństwo lekowe

Zdaniem wielu ekspertów pandemia COVID-19 pokazała, że istnieje konieczność wzmocnienia bezpieczeństwa lekowego Polski m.in. poprzez rozwój produktów zapobiegających lub umożliwiających skuteczną walkę z zagrożeniem epidemiologicznym.

Rozwój produktów opartych na kwasach nukleinowych to obecnie jeden z najbardziej obiecujących trendów współczesnej biotechnologii nieprzypadkowo nazywany „medyczną technologią przyszłości”. Wykorzystywanie różnych rodzajów cząsteczek RNA (mRNA, seRNA, siRNA, miRNA, aptamery RNA) jako produktów leczniczych stwarza nowe możliwości dla twórców leków oraz możliwość opracowania nowych produktów leczniczych działających na cele terapeutyczne, które dotąd były uznawane za nieosiągalne.

Utworzenie w Polsce platformy do opracowywania leków opartych o RNA nie tylko ma na celu zapewnić bezpieczeństwo w przypadku kolejnej epidemii, ale także stanowić wartość dodaną w światowych innowacjach związanych z rozwojem nowych form terapii. Wskazuje się, że to szansa zarówno dla polskich pacjentów jak i dla grup naukowych, które mogą wynieść polską naukę na najwyższy poziom.

Technologia przyszłości

Dzięki swojej uniwersalności technologia RNA znajduje obecnie zastosowanie w m.in. opracowywaniu szczepionek przeciwko chorobom zakaźnym jak COVID-19, przeciw wirusowi cytomegalii i wścieklizny, chorobom bakteryjnym takim jak gruźlica, a także szczepionek terapeutycznych, aktywujących układ immunologiczny np. do walki z chorobą nowotworową.

Ponadto technologia RNA stosowana jest także w leczeniu chorób metabolicznych takich jak fenyloketonuria i mukowiscydoza czy wyłączaniu genów w przypadkach, w których obecność lub nadmiar produktów białkowych może prowadzić do objawów chorobowych (np. SMA, dystrofia Duchenne’a).

Uniwersalność technologii RNA jest potwierdzana kolejnymi pomysłami na jej wykorzystanie. Aktualnie prowadzone są badania kliniczne nad zastosowaniem RNA w terapii rdzeniowego zaniku mięśni. Niektóre grupy badawcze idą o krok dalej i poszukują możliwości wykorzystania RNA w regeneracji mięśnia sercowego u pacjentów po przebytym zawale serca, poprzez dostarczenie do kardiomiocytów matrycy w postaci transkryptu do produkcji białka odpowiedzialnego za tworzenie naczyń krwionośnych.

Nie tylko szczepionki

– Chcemy wyposażyć Polskę w nowoczesną platformę do produkcji szczepionek, którą będzie można wykorzystać do tworzenia preparatów nie tylko przeciwko COVID-19, ale także leków onkologicznych stosowanych m.in. w terapii spersonalizowanej. W ciągu 2-3 lat chcemy zbudować własne narzędzia do walki z każdą nadchodzącą pandemią – mówi prezes Agencji Badań Medycznych dr hab. Radosław Sierpiński.

– Wchodzimy w zupełnie nowy sektor innowacyjnej farmacji i biotechnologii. Mówimy o działaniach, które pozwolą nam posiąść technologie i dysponować własnym potencjałem strategicznym tak ważnym dla bezpieczeństwa Polaków – dodaje.