21 listopada 2024

RPO chce ustawy o testach genetycznych

Badania genetyczne mają coraz większe znaczenie. W służbie zdrowia wykorzystywane są w celu diagnozowania i zapobiegania chorobom, pomagają też w pracy policji i wojska. Stanowią obiekt zainteresowania m.in. pracodawców czy ubezpieczycieli, którzy posługują się nimi w celu minimalizacji ryzyka swojej działalności.

Prof. Irena Lipowicz

W naszym kraju nie ma kontroli nad wykonywaniem testów genetycznych. Brak regulacji prawnych stanowi pole do nadużyć dla podmiotów wyłudzających dane wrażliwe. Sytuacja jest poważna, bowiem ich ujawnienie może doprowadzić do pogorszenia sytuacji danej osoby na rynku pracy bądź trudności z uzyskaniem ubezpieczenia.

– Polska może stać się terenem swoistych wolnych „łowów genetycznych” ze strony pozbawionych skrupułów podmiotów działających na rynku międzynarodowym, wyłudzających tę najbardziej intymną kategorię danych – tłumaczy prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich.

W tej sprawie prof. Irena Lipowicz zwróciła się do premiera Donalda Tuska. Z punktu widzenia ochrony praw jednostki zachodzi potrzeba pilnego wprowadzenia „ustawowych gwarancji służących zapewnieniu właściwej ochrony godności, zdrowia, życia, prywatności oraz autonomii informacyjnej jednostki przy przeprowadzaniu testów genetycznych” – napisała w piśmie do premiera prof. Irena Lipowicz.

Dlaczego apel skierowany jest akurat do prezesa Rady Ministrów? W związku z tym, że w Ministerstwie Zdrowia od roku leży projekt ustawy regulującej testy genetyczne w świetle europejskich i światowych standardów, Rzecznik Praw Obywatelskich za konieczne uważa podjęcie niezwłocznych działań legislacyjnych o charakterze ponadresortowym.

Biuro prasowe Rzecznika Praw Obywatelskich podaje, że „ponadresortowość wynika z analizy zagadnienia podczas przygotowywania wcześniejszych wystąpień do Ministra Sprawiedliwości i Ministra Zdrowia”, a jednocześnie stanowi konsekwencję seminarium pt. „Wpływ procesów analizy materiału genetycznego na prawa jednostki”, które odbyło się kilka tygodni temu.