Gdzie przeszczepia się najwięcej nerek?

Przeszczep nerki daje chorym szansę na normalne życie, pozwala uniknąć wielu dolegliwości związanych z niewydolnością tego organu. UCK w Gdańsku od kilku lat jest liderem w dziedzinie transplantacji nerek. W zeszłym roku całkowita liczba przeszczepionych nerek wyniosła 125, czyli najwięcej w Polsce.

Foto: Sylwia Mierzewska

Przeszczepienie nerki wykonuje się u pacjentów, których własne nerki są trwale niewydolne, co jest następstwem przewlekłej choroby nerek. Do przewlekłej choroby nerek dochodzi głównie w wyniku powikłań cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, a także zapaleń kłębuszkowych, nadciśnienia tętniczego oraz wielotorbielowatości nerek.

Nerki przeszczepiane są chorym leczonym już dializami, a także zanim zaistnieje konieczność tego typu terapii (tzw. transplantacja wyprzedzająca). Organ można przeszczepić wyprzedzająco również choremu z niewydolnością nerki przeszczepionej (tzw. re-transplantacja wyprzedzająca).

– To nasze oczko w głowie. Zaobserwowaliśmy, że zgłoszenie do transplantacji wyprzedzającej przynosi znakomite efekty – podkreśla prof. Alicja Dębska-Ślizień, ordynator Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego. Większość takich chorych otrzymuje przeszczep zanim wymaga dializy. Przeżywalność nerek i chorych jest znacznie lepsza niż w przypadku transplantacji po jakimś czasie trwania leczenia dializami.

Nerki pobiera się zazwyczaj są od dawców zmarłych, transplantacje od dawców żywych stanowią jedynie 1-2%, przynoszą jednak najlepsze rezultaty.

Personel gdańskiego ośrodka transplantacyjnego wykonuje zarówno przeszczepy od dawców żyjących spokrewnionych, jak i niespokrewnionych. Po przeszczepieniu chory musi pozostawać pod nadzorem specjalistów, niezbędne jest także przyjmowanie leków immunosupresyjnych. Ustępuje wiele przewlekłych powikłań związanych z długotrwałą niewydolnością nerek (np. nadczynność przytarczyc oraz inne zaburzenia hormonalne, świąd skóry, niedokrwistość, zaburzenia kostne), nie trzeba przestrzegać uciążliwych ograniczeń w zakresie ilości przyjmowanych płynów i rodzaju pokarmów, możliwy jest powrót do czynnej pracy zawodowej, sportów rekreacyjnych, a nawet ciąża.

Nerka przeszczepiona niestety jednak ulega stopniowemu niszczeniu i ważne jest, aby zalecenia dostosowane były do stopnia jej niewydolności. Jak wspomniano, pacjent z niewydolną nerką przeszczepioną powinien być rozważony jako kandydat do kolejnej formy leczenia nerkozastępczego w tym do transplantacji nerki. Może być ona wykonana, o ile chory spełnia kryteria włączenia na listę oczekujących, nawet zanim konieczne będzie dializowanie.

Pierwszą transplantację w gdańskim ośrodku transplantacyjnym wykonano w 1980 roku. Od tego czasu w UCK przeszczepiono w sumie 1874 nerek.

Ten sukces udało się osiągnąć dzięki zintegrowanemu działaniu personelu lekarskiego i pielęgniarskiego oraz specjalistów w dziedzinie immunologii. Należy również wspomnieć o lekarzach przychodni i stacji dializ zgłaszających chorych na listę oczekujących. Poza nerkami w Uniwersyteckiemu Centrum Klinicznym przeszczepia się także szpik (w 2017 roku wykonano w sumie 107 przeszczepów komórek krwiotwórczych szpiku i krwi obwodowej), rogówki (w 2017 roku – 90 transplantacji) i serca (łącznie – 50 przeszczepów). Placówka przygotowuje się również do transplantacji płuc i wątroby.

Transplantacja to praca zespołowa. O tym, że każde ogniwo w procesie przeszczepiania organu musi sprawnie działać, mówili w czasie niedawnej konferencji prasowej m.in. prof. Marcin Gruchała, rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. Zbigniew Śledziński, ordynator Kliniki Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej UCK, prof. Jan Rogowski ordynator Klinik Kardiochirurgii i Chirurgii Naczyniowej, dr hab. Maria Bieniaszewska, zastępca ordynatora Kliniki Hematologii i Transplantologii, Anna Milecka z Regionalnego Centrum Koordynacji Transplantacji, dr Leopold Glassner, ordynator Kliniki Okulistyki i dr Grażyna Moszkowska, kierownik Laboratorium Immunologii i Transplantologii.

W drugi czwartek marca obchodzony jest Światowy Dzień Nerek (ang. World Kidney Day).