14 sierpnia 2025

Medycy a zwycięska Bitwa Warszawska w sierpniu 1920 roku (wideo)

W 1920 roku na potrzeby wojska działało wiele organizacji, stowarzyszeń i ochotników. Nie należy zapominać o zaangażowaniu środowiska medycznego, które pomagało rannym na froncie i w jego najbliższym sąsiedztwie oraz opiekowało się żołnierzami przebywającymi w szpitalach.

Wieś Janki 1920 r. Fot. domena publiczna

Odzyskawszy niepodległość w listopadzie 1918 roku, Polacy jeszcze przez kilka lat nie tylko musieli wykuwać kształt granic, ale i walczyć swoją suwerenność. Największym zagrożeniem była sowiecka Rosja.

W działaniach wojennych z Sowietami Polacy byli osamotnieni – skromna pomoc militarna nadeszła tylko ze strony Francji. Tymczasem toczone w latach 1919-1920 walki z bolszewikami nie tylko przesądziły o zachowaniu naszej niepodległości, ale również uchroniły Europę Zachodnią przed groźbą rozprzestrzenienia rewolucji komunistycznej i następujących po niej totalitarnych, niezwykle krwawych rządów.

Do decydującego starcia w czasie wojny polsko-bolszewickiej doszło w sierpniu 1920 roku na przedpolach Warszawy. Bitwa Warszawska, jak ją potem nazwano, została stoczona pomiędzy 13 i 25 sierpnia. Uznano ją za jedną z kilkunastu największych bitew decydujących o losach świata.

Jednak w tamtych dniach nie tylko żołnierze mieli ręce pełne roboty. Działania wojenne prowadzono bowiem na przestrzeni kilkuset kilometrów, a w kontakt z najeźdźcą mimowolnie wchodziła ludność cywilna oraz lekarze, sanitariusze czy pielęgniarki. Czerwonoarmiści nikogo nie oszczędzali, o czym wiele osób przekonało się na własnej skórze, np. 18 sierpnia bolszewicy wdarli się do szpitala wojskowego w Płocku – rannych mordowano, a żeński personel lecznicy, jak podają źródła, „gwałcono i kaleczono”.

W sumie w wyniku Bitwy Warszawskiej zginęło 4,5 tys. Polaków, 22 tys. zostało rannych, a 10 tys. uznano za zaginionych. Dla porównania szacunki dotyczące żołnierzy Armii Czerwonej wyglądają następująco: poległo lub zostało ciężko rannych ok. 25 tys., a ok. 60 tys. trafiło do polskiej niewoli.

Jak wynika z dokumentów odnalezionych w ostatnich latach, do naszego zwycięstwa przyczyniło się m.in. złamanie kodów nieprzyjacielskich szyfrów. Wojnę polsko-bolszewicką ostatecznie zakończyło podpisanie traktatu w Rydze, jednak – jak miało się okazać – nie zapewnił on trwałego pokoju.

Instytut Pamięci Narodowej (IPN) przypomina, że Bitwa Warszawska to największe militarne zwycięstwo Polski od czasów wiktorii wiedeńskiej 1683 r., które ocaliło naszą niepodległość, a cywilizację łacińską przed komunizmem. Na jej pamiątkę 15 sierpnia jest obchodzone Święto Wojska Polskiego.

„Bitwa warszawska była kulminacyjnym momentem wojny polsko-bolszewickiej, jednym z decydujących wydarzeń w dziejach Polski, Europy i świata. Jednakże z wyjątkiem Polski ten fakt nie funkcjonuje w świadomości historycznej mieszkańców krajów europejskich” – podkreśla IPN.