Nie zapomnij o swoich dziąsłach, bo Alzheimer czai się za rogiem

Światowy Dzień Zdrowych Dziąseł, obchodzony na całym świecie 12 maja, ma na celu zwrócenie uwagi na rosnące zagrożenia, jakie choroby dziąseł stwarzają dla zdrowia ogólnego.

Foto: Marta Jakubiak

Z tej okazji, Polskie Towarzystwo Periodontologiczne, podczas konferencji prasowej „Zdrowe dziąsła, piękny uśmiech”, przedstawiło najnowsze doniesienia o związku bakterii występujących w zapaleniu przyzębia z chorobą Alzheimera i innymi chorobami ogólnymi, oraz o wzrastającym znaczeniu profilaktyki chorób przyzębia w tym kontekście.

Choroby dziąseł a zdrowie ogólne

Zapalenie dziąseł, zapalenie przyzębia i periimplantitis to przewlekłe stany zapalne przyzębia, które w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce, dotykają 8 na 10 osób w wieku 35 lat i więcej.

Wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Polsce pod kierownictwem prof. Renaty Górskiej w 2014 r. wykazały, że odsetek osób ze zdrowym przyzębiem oscyluje pomiędzy 1,6% w grupie 35-44 lata i 0,8% w grupie 65-74 lata, czyli średnio tylko ok. 1% Polaków nie ma problemów z dziąsłami.

Pozostali przebadani potrzebują ukierunkowanego leczenia stomatologicznego z zastosowaniem zabiegów profilaktyczno-leczniczych, albo profesjonalnego leczenia periodontologicznego. Podjęcia specjalistycznego leczenia wymaga aż od 20 do 30% przebadanych w zależności od grupy wiekowej.

Jak podkreślają stomatolodzy, zbyt często lekceważymy zmiany próchnicowe oraz choroby przyzębia atakujące naszą jamę ustną. Świadomość społeczna dotycząca chorób przyzębia jest wciąż niewielka, choć istnieją dowody naukowe na ich związek z chorobami sercowo-naczyniowymi, cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, reumatoidalnym zapaleniem stawów i innymi poważnymi chorobami ogólnymi.

– Kolejna już edycja Dnia Zdrowia Dziąseł to doskonała okazja do przypomnienia jak istotne dla naszego organizmu jest zdrowie dziąseł. Choroby przyzębia są ważnym elementem publicznej służby zdrowia i nieleczone w konsekwencji wiążą się z poważnymi chorobami m.in. takimi jak udar czy zawał serca – mówi prof. Lior Shapira, koordynator międzynarodowego Dnia Zdrowych Dziąseł 2019.

Związek chorób przyzębia z chorobą Alzheimera

Ostatnie doniesienia naukowe wskazują na powiązanie pomiędzy bakteriami powodującymi zapalenie przyzębia a chorobą Alzheimera. Według opublikowanych na początku tego roku wyników badań, przeprowadzonych przez naukowców z USA, Polski, Australii i Nowej Zelandii, jedna z głównych bakterii odpowiedzialnych za ciężki przebieg choroby przyzębia, Porphyromonas gingivalis, która posiada niezwykłą zdolność przylegania i wnikania do komórek nabłonka, jest powiązana z chorobą Alzheimera. Naukowcy wykazali w badaniu na myszach, że zakażenie jamy ustnej tą bakterią powoduje pojawienie się jej w mózgu, i zapoczątkowanie uszkodzenia tkanki mózgowej.

– W tym interesująco zaplanowanym badaniu naukowcy byli w stanie wykazać, że gdy myszy infekowano P. gingivalis, produkowane przez nie toksyczne proteazy pojawiły się w mózgu korelując z podwyższonym stężeniem białka tau i beta amyloidu – dwu kluczowych w patogenezie choroby Alzheimera białek – mówi prof. Maria Barcikowska, przewodnicząca Sekcji Alzheimerowskiej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

Opracowana została cząsteczka neutralizująca szkodliwe działanie bakterii. Substancja ta w badaniach laboratoryjnych była skuteczna w hamowaniu szkodliwego wpływu bakterii P. gingivalis na mózg. Dalsze badania są w toku, i w przypadku ich pomyślnego przebiegu istnieje nadzieja na stworzenie skutecznej metody leczenia choroby Alzheimera.

– Od ponad 15 lat nie opracowano żadnej nowej metody leczenia demencji, dlatego ważne jest, aby przetestować jak najwięcej podejść w celu zwalczania chorób takich jak choroba Alzheimera. Istotne jest też, abyśmy dokładnie ocenili wszystkie nowe potencjalne metody leczenia i prewencji pod kątem bezpieczeństwa dla ludzi. Będziemy musieli zobaczyć wynik trwającego badania, zanim dowiemy się więcej o jego potencjale jako leczenia choroby Alzheimera – komentuje prof. Maria Barcikowska.

Nowoczesne technologie w higienie jamy ustnej

– Domowa higiena jamy ustnej jest kluczowa w profilaktyce chorób przyzębia. Odpowiedni dobór pasty czy szczoteczki do zębów może być bardziej istotny niż mogłoby się wydawać. Krwawiące dziąsła są przede wszystkim wynikiem niewłaściwego oczyszczania zębów związanym ze zbyt krótkim czasem szczotkowania, zbyt małą liczbą szczotkowań w ciągu dnia lub nieumiejętnie stosowaną techniką szczotkowania. Dane z badania. wykonanego w 2018 roku podczas akcji „Po Pierwsze Zdrowie” przez prof. Górską i wsp., pokazały, że 5% osób badanych nie szczotkowało zębów w ogóle, a kolejne 15% wykonywało tę czynność raz w tygodniu. Natomiast 40% nie używało nici dentystycznej – mówi dr n.med. Beata Golan.

W jaki sposób powinniśmy więc szczotkować nasze zęby, aby robić to prawidłowo? Z pomocą przychodzą nam nowoczesne technologie. Funkcje, w które wyposażone są nowoczesne szczoteczki do zębów, zaprojektowane zostały w taki sposób, aby wszystkie zasady prawidłowego mycia zębów stały się integralną częścią naszego szczotkowania. Pomagają one w dokładnym oczyszczaniu naszych zębów, a dzięki swoim właściwościom mają również szansę stać się naszym prywatnym asystentem w obszarze higieny jamy ustnej.

Istnieje kilka podstawowych zaleceń dotyczących prawidłowego mycia zębów, które w skrócie ograniczyć można do następujących zasad:

1. Zęby należy szczotkować minimum dwa razy dziennie, rano i wieczorem.

2. Mycie zębów powinno trwać 2 minuty jeśli używamy szczoteczki elektrycznej i 3 minuty jeśli używamy szczoteczki manualnej.

3. Każdy obszar jamy ustnej, w tym również tylne zęby, powinien być szczotkowany z taką samą starannością.

4. Ze względu na moc czyszczenia, używać należy szczoteczek elektrycznych, najlepiej z okrągłą główką, ponieważ ich kształt, zbliżony do profesjonalnych narzędzi dentystycznych, pozwala nie tylko w pełni objąć całą powierzchnię zęba, ale również dociera do przestrzeni międzyzębowych.

5. Końcówki szczoteczek elektrycznych wymieniane powinny być co trzy miesiące.

Dzień Zdrowych Dziąseł 2019

W zeszłym roku Dzień Zdrowych Dziąseł obchodzono w 41 krajach, 29 skonfederowanych w EFP towarzystw europejskich, afrykańskich i azjatyckich oraz w 12 krajach Ameryki Łacińskiej. W tym roku Polskie Towarzystwo Periodontologiczne po raz kolejny dołączyło do tej ogólnoświatowej inicjatywy.

– Polskie Towarzystwo Periodontologiczne już po raz trzeci ma ogromną przyjemność uczestniczyć w międzynarodowej inicjatywie, dzięki której społeczeństwo ma szansę dowiedzieć się więcej na temat chorób przyzębia oraz ryzyka jakie ze sobą niosą. Wiedza i świadomość co roku wzrasta, dlatego ogromnie dziękujemy za wsparcie oraz zaangażowanie. Cieszymy się, że takie kampanie jak „Dzień Zdrowych Dziąseł” czy „Po Pierwsze Zdrowie” mają bezpośredni wpływ na całe rodziny i kształtują zdrowe nawyki związane z higieną jamy ustnej już od najmłodszych lat – mówi prof. Renata Górska, prezes Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego.

,,Zdrowe dziąsła, piękny uśmiech”, hasło tegorocznego Dnia Zdrowych Dziąseł, zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt dbania o zdrowe dziąsła – estetykę. Zadbane, zdrowe dziąsła są podstawą pięknego, promiennego uśmiechu, który sprawia, że czujemy się bardziej atrakcyjni oraz pewni siebie.

– Zdrowe dziąsła sprawiają, że nasz uśmiech jest piękniejszy! Dodatkowo, zęby zachowane w odpowiedniej linii dziąseł, w naturalny sposób kształtują nasze rysy twarzy. Dzięki zdrowemu uśmiechowi jesteśmy bardziej przebojowi, pewni siebie i nie boimy się szczerze okazywać naszej spontanicznej radości” – dodaje prof. Lior Shapira.

Przy okazji tegorocznych obchodów, Polskie Towarzystwo Periodontologiczne (PTP) i Europejska Federacja Periodontologii (EFP), zachęcają lekarzy dentystów i personel medyczny do podpisania i rozpowszechnienia „Manifestu EFP na temat zdrowia dziąseł i zdrowia ogólnego”, międzynarodowego apelu o działania w kierunku zapobiegania, wczesnego wykrycia i leczenia chorób przyzębia. PTP i EFP mobilizują do dołączenia do licznych instytucji i osób już podpisanych pod manifestem.