Postępowanie lekarza w zgodzie z sumieniem

Poniżej prezentujemy stanowisko nr 19/14/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 17 października 2014 roku w sprawie prawa lekarzy do postępowania w zgodzie z sumieniem.

17 października 2014 roku, posiedzenie NRL. Foto: Marta Jakubiak

Naczelna Rada Lekarska zapoznała się z aktualną sytuacją etyczną, prawem i praktyką w zakresie przestrzegania prawa lekarzy do postępowania w zgodzie z ich sumieniem. Rada przypomina o:

a) wynikającym z Kodeksu Etyki Lekarskiej obowiązku udzielania pomocy każdemu pacjentowi bez względu na wiek, płeć́, rasę̨, wyposażenie genetyczne, narodowość́, wyznanie, przynależność́ społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne lub inne uwarunkowania;

b) wynikającym z ogólnych przepisów dotyczących wszystkich obywateli (w tym z Konstytucji Rzeczypospolitej oraz ratyfikowanych przez Polskę dokumentów międzynarodowych) prawie do działania w zgodzie z własnym sumieniem;

c) wynikającym z przepisów dotyczących wykonywania zawodu lekarza prawie lekarza do odmowy wykonania świadczenia niezgodnego z jego sumieniem lub aktualną wiedzą medyczną;

d) wynikającym z Kodeksu Etyki Lekarskiej prawie lekarza do zachowania swobody działań zawodowych w zgodzie ze swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną, a także z poszanowaniem godności pacjenta i mając na uwadze przede wszystkim jego dobro zgodnie z zasadą „Salus aegroti suprema lex esto”;

e) stanowisku Naczelnej Rady Lekarskiej w sprawie treści art. 39 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty nakazującej lekarzowi korzystającemu z klauzuli sumienia wskazania realnych możliwości wykonania świadczenia budzącego sprzeciw sumienia lekarza w innym miejscu oraz złożeniu wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niekonstytucyjności tego zobowiązania.

W związku z tym Rada stoi na stanowisku, że lekarze mają prawo do korzystania z prawa do odmowy podejmowania działań niezgodnych z ich sumieniem i nie mogą być poddawani żadnym naciskom, dyskryminacji ani represjom z tego powodu.

Rada stwierdza jednocześnie, że stanowiska samorządu lekarskiego zrzeszającego wszystkich lekarzy i lekarzy dentystów w sprawie sumienia mają charakter neutralny światopoglądowo i politycznie. Taki charakter muszą mieć także wszelkie prezentacje opinii samorządu w tej sprawie.