Specjalizacje w stomatologii: będzie inaczej?

Na konferencji Okrągłego Stołu, zwykle odbywającej się w Nałęczowie, a tym razem (w dniach 24-25 kwietnia) w Warszawie, lekarze dentyści rozmawiali o wszystkim, co ważne w stomatologii. O czym mówili konsultanci krajowi w dziedzinach stomatologicznych?

XIX Konferencja Okrągłego Stołu Nałęczów–Warszawa
Foto: Marta Jakubiak

Jednym z najważniejszych tematów ich wystąpień były propozycje zmian programów specjalizacji opracowane przez zespoły ekspertów.

W periodontologii planowane zmiany nie są za duże. Dotyczą m.in. dostosowania wymagań obowiązujących dla starego trybu specjalizacji do harmonogramu kursów trybu modułowego tak, aby ci, którzy nie zdążyli odbyć kursów, mogli kształcić się wraz z osobami specjalizującymi się w nowej formule tak, aby ci, którzy nie zdążyli odbyć kursów, mogli kształcić się wraz z osobami specjalizującymi się w nowej formule.

Zdaniem prof. Renaty Górskiej, konsultanta krajowego w dziedzinie periodontologii, zasadne byłoby wprowadzenie harmonogramu. – Zespół przygotowujący zmiany sugeruje podział na kursy, które powinny odbyć się w kolejnych latach szkolenia – tłumaczyła. W trakcie I roku specjalizacji miałyby to być: podstawy diagnostyki i leczenia niechirurgicznego w periodontologii, podstawy chirurgii periodontologicznej, choroby błony śluzowej jamy ustnej, radiologia stomatologiczna. Podczas II roku: chirurgia regeneracyjna przyzębia, chirurgia śluzówkowo-dziąsłowa, laseroterapia w periodontologii. W trakcie III roku: implantologia i okluzja w periodontologii, choroby błony śluzowej jamy ustnej i profilaktyka onkologiczna.

Proponowane zmiany w programie specjalizacji z ortodoncji sprowadzają się przede wszystkim do ujednolicenia kursów specjalizacyjnych oraz umożliwienia uczestnictwa w nich lekarzom dentystom realizującym program modułowy i dotychczasowy. – Jedynym kursem niemożliwym do wspólnego przeprowadzenia jest „Wprowadzenie do współczesnej ortodoncji”, trwające w trybie modułowym 16 godzin. Natomiast „Zarys ortodoncji – zasady i postępowanie kliniczne” to trzy kursy obejmujące łącznie 90 godzin szkolenia – powiedziała prof. Beata Kawala, konsultant krajowy w dziedzinie ortodoncji.

Komisja powołana do opracowania zmian w programie specjalizacji pracuje nad dostosowaniem pozostałych kursów specjalizacyjnych w zakresie: tytułu, czasu trwania i zakresu tematycznego. – Nie chcemy wprowadzać chaosu, bo część osób odbyła szkolenie w ramach nowego trybu – zastrzegła B. Kawala, sugerując potrzebę ujednolicenia listy podręczników w wykazie Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego i Centrum Egzaminów Medycznych w Łodzi zarówno dla nowego, jak i starego trybu.

Nowe kursy, nowe staże?

W styczniu funkcję konsultanta krajowego ds. stomatologii zachowawczej objęła dr hab. Agnieszka Mielczarek. – Zespół zajmujący się zmianami został powołany w połowie marca, dlatego nie mieliśmy wielu okazji, by przedyskutować ewentualne zmiany w programie – powiedziała, zwracając uwagę, tak jak jej poprzedniczki, na konieczność dostosowania kursów do osób specjalizujących się starym trybem. Do weryfikacji są różnice godzinowe i niewielki zakres wiadomości przedstawianych podczas kształcenia.

W jej ocenie istnieje potrzeba wprowadzenia kursu z zakresu gerostomatologii. – To obszar interdyscyplinarny. Moim zdaniem to jest niezbędne – podkreśliła A. Mielczarek. Nie zgadza się jednak z opiniami, jakoby szkolenie specjalizacyjne było bezpłatne. – To nieprawda, ono generuje ogromne koszty. Natłok obowiązków dydaktycznych i naukowych ośrodków akademickich, czyli jednostek w największej mierze prowadzących to szkolenie, stwarza problemy. Leczenie endodontyczne, od trójki do trójki, wiąże się z pozyskiwaniem środków, bo trzeba wykonać szereg płatnych procedur – mówiła A. Mielczarek.

Weryfikacja programu specjalizacyjnego w dziedzinie stomatologii dziecięcej jest na ukończeniu, ale należy spodziewać się raczej niewielkich zmian. – Dotyczą skrócenia stażu w niektórych dziedzinach, m.in. w stomatologii zachowawczej, periodontologii i chirurgii stomatologicznej, ze względu na powielanie się treści. Dodatkowo likwidujemy staż z logopedii – powiedziała prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej, zastrzegając, że program był świeżo opracowany i nie wymaga gruntownych zmian.

Nowością ma być kurs z ortodoncji zawierający treści m.in. z zakresu profilaktyki i wczesnego leczenia ortodontycznego, a także wiedzę związaną z logopedią. Zmieniono listę obowiązujących podręczników (jest już dostępna na stronach CEM i CMKP). Podkreśliła, że nie zgadza się z postulatami dotyczącymi likwidacji stażu z dermatologii. – Być może ci, którzy są w trakcie specjalizacji, nie myślą jeszcze takimi kategoriami, ale ważne jest, by lekarz stomatolog dziecięcy był na oddziale dermatologicznym lub w poradni dermatologicznej, zobaczył je z bliska, wiedział, dokąd odesłać pacjenta i jakie są możliwości diagnostyczne – argumentowała D. Olczak-Kowalczyk.

W okresie od czerwca 2014 r. do kwietnia br. zwiększyła się liczba dostępnych miejsc specjalizacyjnych w zakresie chirurgii stomatologicznej z 211 do 279 (wzrost o 32,23 proc.). – To m.in. dzięki pracy konsultantów wojewódzkich – podkreślił prof. Mansur Rahnama, konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii stomatologicznej. Omawiając zmiany w programie kursów specjalizacyjnych, przypomniał, że ma wydłużyć się czas ich trwania.

Miałby zostać on zróżnicowany w zależności od posiadanego wykształcenia (np. dla lekarzy dentystów nieposiadających tytułu specjalisty obejmowałby 209 tygodni, dla posiadających specjalizację I stopnia w dziedzinie chirurgii stomatologicznej – 71 tygodni, a dla osób ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty w dziedzinie ortodoncji – 209 tygodni). Istotnie ma się zwiększyć liczba wymaganych procedur (z 291 do 520), przykładowo: liczba ekstrakcji zębów jednokorzeniowych i wielokorzeniowych wzrośnie do 100 (w starym programie wystarczyło 50).

Opis przypadku?

O propozycjach zmian w programie specjalizacji w dziedzinie protetyki stomatologicznej dla systemu modułowego, opracowanych głównie w oparciu o sugestie osób prowadzących specjalizacje, mówiła dr hab. Teresa Sierpińska, konsultant krajowy w dziedzinie protetyki stomatologicznej. – Część kursów specjalizacyjnych została połączona, ale długość trwania szkoleń, jako całość, generalnie nie uległa zmianom. Pozwoliliśmy sobie zredukować głównie kursy z zakresu protez stałych – mówiła.

Zespół zaproponował, by – co byłoby absolutną nowością – w ramach szkolenia obowiązkowo przygotować dwa opisy przypadku i zgłosić się na egzamin z prezentacją multimedialną. – Chcemy zweryfikować, czy ci specjaliści są w stanie wyleczyć pacjenta – podkreśliła T. Sierpińska. Opis przypadku miałby zawierać m.in. istotne dane z badania podmiotowego i przedmiotowego, dokumentację radiologiczną przed rozpoczęciem leczenia, rozpoznanie, dokumentację fotograficzną stanu jamy ustnej przed rozpoczęciem leczenia i po jego zakończeniu oraz uzasadnienie wyboru metody terapii.

Na to, że potrzeby kadrowe w chirurgii szczękowo-twarzowej będą coraz większe w związku ze starzeniem się społeczeństwa, zwrócił uwagę dr Mariusz Szuta, konsultant krajowy w tej dziedzinie. W Polsce aktywnych zawodowo chirurgów szczękowo-twarzowych jest 365 (większość z nich to stomatolodzy). – Realna liczba specjalistów udzielających świadczeń w tej dziedzinie jest mniejsza o ok. 40 proc., gdyż większość pracuje w sektorze prywatnym i realizuje świadczenia w zakresie chirurgii stomatologicznej i implantologii – powiedział.

W ocenie dr. Szuty odrębne programy specjalizacyjne oraz tryby modułowe dają możliwość wyszkolenia jednorodnej grupy specjalistów o takich samych uprawnieniach, dlatego nie ma podstaw do dzielenia na „lepszych” bądź „gorszych” w zależności od ukończonego kierunku studiów. Przedstawiając oczekiwania co do zmian w programach specjalizacji, wspomniał o uaktualnieniu i urealnieniu rodzajów procedur zabiegowych i ich liczby, modyfikacji tematyki kursów specjalizacyjnych (np. wprowadzenie kursu z chirurgii rekonstrukcyjnej obszaru głowy i szyi), przywrócenia stażu z chirurgii stomatologicznej w wymiarze 6 miesięcy, wprowadzenia stażu z radioterapii.

Mariusz Tomczak