Stomatolog to lekarz pierwszego kontaktu

Dlaczego jama ustna jest zwierciadłem całego organizmu? Jak nadmierne korzystanie z komputera szkodzi zębom? Czy senior jest w stanie uniknąć stomatopatii protetycznej?

Od lewej: Radosław Sierpiński, prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, dr Anna Lella podczas konferencji w NIL
Foto: Marta Jakubiak

O tych i innych zagadnieniach stomatologicznych dyskutowano 19 marca, w przeddzień Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej, podczas konferencji zorganizowanej w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej.

Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej i przewodniczący Komisji Stomatologicznej NRL dr Leszek Dudziński podkreślał, że obchody ŚDZJU koncentrują się na holistycznym podejściu do zdrowia, w tym przede wszystkim na fakcie, że kondycja jamy ustnej i zdrowie ogólne wzajemnie na siebie oddziałują. W tym roku Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej obchodzony jest pod hasłem „Jama ustna zwierciadłem organizmu”.

W bliskiej relacji

Jak należy rozumieć związek pomiędzy zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnym? – Schorzenia ogólne i choroby jamy ustnej są ze sobą ściśle powiązane. Relacje są obustronne. Schorzenia ogólnoustrojowe mogą objawiać się w jamie ustnej i na odwrót, na kondycję całego organizmu wpływa stan zdrowia jamy ustnej. Stomatologia to nie tylko łatanie dziur w zębach. Stomatolog to lekarz pierwszego kontaktu, który jest w stanie dostrzec szereg problemów zdrowotnych i w razie zaobserwowanych nieprawidłowości pokierować pacjenta do innych specjalistów – tłumaczyła dr Anna Lella, prezydent ERO-FDI, zastępca sekretarza NRL. Cukrzyca zwiększa ryzyko chorób dziąseł, a choroby jamy ustnej łączone są m.in. z chorobami serca czy schorzeniami układu oddechowego.

O jednym z aspektów tej ostatniej zależności mówiła w czasie swojego wystąpienia prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i członek Komitetu ds. Edukacji FDI. Ekspertka zwróciła uwagę, że lekarz dentysta może m.in. odegrać istotną rolę w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń oddychania związanych ze snem (SRBD). Stomatolog może np. wychwycić niedrożność dróg oddechowych na zdjęciach cefalometrycznych, wykonywanych przy okazji leczenia ortodontycznego, a nawet podjąć się leczenia takiej dysfunkcji. Prof. Marzena Dominiak podkreśliła także istnienie związku pomiędzy rozwojem periimplantitis a występowaniem bezdechu sennego i bruksizmu. Może tu pomóc stosowanie aparatów wewnatrzustnych, a także laseroterapia frakcyjna jako terapia wspomagająca.

Komputer psuje zęby

Z kolei prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej, zwróciła uwagę na to, że palenie papierosów i nadmierne spędzanie czasu przed komputerem przez młodzież (powyżej 3 godzin dziennie w czasie pozalekcyjnym) zwiększa ryzyko innych zachowań antyzdrowotnych, przez co wpływa negatywnie również na stan zdrowia jamy ustnej. Osoby takie częściej zaniedbują higienę, nieregularnie odżywiają się, jedzą więcej przekąsek, częściej sięgają po napoje słodzone, rzadziej po surowe warzywa i owoce, a to wszystko przekłada się na powstawanie chorób. Co ciekawe, odwiedzają oni stomatologa dopiero wtedy, gdy pojawia się ból, stroniąc od regularnych wizyt kontrolnych. – Edukacja w tym zakresie powinna być stałym elementem zarówno edukacyjnych programów prozdrowotnych, jak również indywidualnej edukacji prowadzonej w gabinetach przez lekarzy dentystów – apelowała prof. Dorota Olczak-Kowalczyk.

Jama ustna seniora i problemy systemowe

Kolejny z zaproszonych gości, prof. Teresa Sierpińska, konsultant krajowy w dziedzinie protetyki stomatologicznej, omówiła problemy związane z jamą ustną seniorów (65+). Niestety, aż 40 proc. osób starszych w Polsce jest całkowicie bezzębna i skazana na protezy zębowe. Tu pojawia się inny problem – wiele osób w podeszłym wieku nie dba wystarczająco o higienę protez zębowych, przez co zwiększone zostaje ryzyko wystąpienia stomatopatii protetycznej. Jakie są najczęściej popełniane błędy? – Brak codziennego szorowania protezy, samodzielne naprawy, nieregularne wymiany (powinno się zadbać o nową protezę nie rzadziej niż raz na 5 lat), zbyt rzadkie wizyty kontrolne u stomatologa – wymieniała prof. Sierpińska. Konsultant krajowa w dziedzinie protetyki stomatologicznej wyraziła też opinię, że duży odsetek ludzi z całkowitą lub częściową bezzębnością wynika z ograniczonej dostępności do świadczeń stomatologicznych w ramach NFZ, a wielu seniorów nie stać na leczenie w systemie prywatnym.

Na konferencji obecny był Radosław Sierpiński z gabinetu politycznego ministra zdrowia, nie mogło więc zabraknąć pytań o przyszłość stomatologii w publicznym systemie ochrony zdrowia. – Niemal 80 proc. wydatków na świadczenia stomatologiczne jest pokrywanych z prywatnych kieszeni pacjentów. Można spodziewać się, że ta tendencja będzie rosła. Obecnie środki publiczne przeznaczane na opiekę stomatologiczną są na poziomie z 2008 r. – podkreślał wiceprezes NRL dr Leszek Dudziński. – Mam świadomość, że stomatologia, dotychczas traktowana po macoszemu, to ultraważna dziedzina medycyny. Już niedługo czeka nas narodowa debata o zdrowiu, gdzie na pewno głos lekarzy dentystów zostanie uwzględniony – zapewniał Radosław Sierpiński.

Lidia Sulikowska

W ramach obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej na całym świecie organizowane są kampanie edukacyjne i prozdrowotne w zakresie zdrowia jamy ustnej. Ma ją także Polska. Pod hasłem „Polska mówi AAA” realizowana jest akcja edukacyjna wspierająca ten ważny dla stomatologów, ale i dla każdego człowieka, dzień. Zachęcamy, aby zapoznać się materiałami informacyjnymi (więcej na stronie www.polskamowiaaa.pl).