18 czerwca 2025

Tak rząd chce walczyć z pseudomedycyną. Projekt „Lex szarlatan” trafił do konsultacji społecznych

Walka z pseudomedycyną przybiera na sile. W nowym projekcie ustawy zaproponowano, by za niebezpiecznych terapii groziła kara sięgająca nawet miliona złotych. Projekt „Lex szarlatan” pojawił się w poniedziałek na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Fot. freepik.com

Projekt nowelizacji ustawy o prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego skierowany został do 30-dniowych konsultacji publicznych. Regulacje przygotowane zostały przez Ministerstwo Zdrowia oraz Biuro Rzecznika Praw Pacjenta. Podstawowym celem projektu jest przeciwdziałanie niebezpiecznym i szkodliwym dla zdrowia i życia ludzi działaniom szarlatanów.  

Chodzi tutaj o praktyki podmiotów wykonujących działalność leczniczą: przede wszystkim o udzielanie świadczeń zdrowotnych niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną, ale też podmiotów lub osób niewykonujących zawodu medycznego i działalności leczniczej, oferujących metody pseudomedyczne i  paramedyczne. 

Nowe uprawnienia Rzecznika Praw Pacjenta

Jak pisaliśmy wcześniej, w projekcie mowa jest o modyfikacji lub dodaniu nowych uprawnień Rzecznikowi Praw Pacjenta oraz zmianie przepisów w zakresie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów w związku ze zwiększeniem skuteczności działań RPP.

Chodzi także o określenie w przepisach ustawy praktyk pseudomedycznych, które odnoszą się do podejmowania działań służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia przez osobę, która nie wykonuje zawodu medycznego, oferowania czy też stosowania metody niebędącej świadczeniem zdrowotnym, a której przypisuje się właściwości takiego świadczenia. Praktyki pseudomedyczne odnoszą się także do medycznej dezinformacji, w przypadku uzyskiwania z niej korzyści majątkowej lub też osobistej.

Warto także dodać, że Rzecznik Praw Pacjenta będzie mieć nowe narzędzie w postaci możliwości wydawania tzw. ostrzeżeń publicznych. Będzie mógł z nich skorzystać, jeśli uzna, że dana praktyka pseudomedyczna może zagrażać zdrowiu lub życiu pacjentów lub też mieć negatywne skutki dla większej grupy osób. Takie rozwiązanie wzorowane jest na uprawnieniach Prezesa UOKiK.

Wysokie kary pieniężne

Rzecznik zyska także możliwość nakładania kar na osoby zarządzające placówkami medycznymi, jeśli oczywiście pojawią się naruszenia. Wysokość takiej kary może sięgnąć nawet 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Maksymalna kara za stosowanie praktyk pseudomedycznych ma wzrosnąć z 500 tys. zł do aż 1 mln i dotyczy to zarówno placówek medycznych, ale także osób fizycznych. 

RPP ma zyskać prawo do udziału w postępowaniach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta. Ustawa miałaby wejść w życie trzy miesiące po jej ogłoszeniu.