Wakacje z pierwotnymi niedoborami odporności

Wakacje to doskonały czas na to, aby zatroszczyć się o zdrowie całej rodziny. Często w codziennym zabieganiu borykamy się z problemami zdrowotnymi, ale ich nie dostrzegamy lub je bagatelizujemy. Dlatego w letnie długie wieczory warto zastanowić się nad tym, ile razy w ciągu ostatnich miesięcy dopadały nas infekcje?

Foto: freeimages.com

Czy nasze dzieci chorują częściej niż ich rówieśnicy? Kilka krótkotrwałych przeziębień w ciągu roku to naturalne zjawisko, ale częste i długotrwałe infekcje, wymagające ciągłej antybiotykoterapii, gwałtowny spadek masy ciała czy powtarzające się głębokie ropnie skórne, mogą świadczyć o pierwotnych niedoborach odporności.

Pierwotne niedobory odporności (PNO) stanowią grupę rzadkich, często uwarunkowanych genetycznie chorób, związanych z dysfunkcją układu odpornościowego [1]. Szacuje się, że na PNO na całym świecie choruje nawet 6 mln osób [2]. Pierwotne niedobory odporności w większości ujawniają się w okresie niemowlęco-dziecięcym. Jednak mogą być zdiagnozowane także u osób dorosłych.

Niedostateczna wiedza na temat objawów sprawia, że chorzy zazwyczaj trafiają do odpowiedniego lekarza zbyt późno. Należy pamiętać, że w przypadku PNO wczesna diagnoza to podstawa. Może ona znacznie wpłynąć na poprawę jakości życia pacjenta, uchronić go przed niepełnosprawnością lub nawet uratować mu życie.

Chorzy na PNO są szczególnie podatni na rozmaite infekcje. Dlatego w miejscach publicznych oraz podczas wyjazdów wakacyjnych powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo wielu niedogodności mogą oni cieszyć się latem, tylko muszą pamiętać o ścisłym przestrzeganiu zasad higieny. Najważniejsze i podstawowe są takie czynności jak: prawidłowe mycie rąk, zabezpieczanie się przed zakażeniami grzybiczymi nóg oraz higiena w zakresie żywności.

– Pacjenci z PNO powinni pamiętać, że nawet w trakcie upałów są narażeni na różnego rodzaju infekcje. Szczególnie powinni uważać na gwałtowne zmiany temperatur np. w trakcie korzystania z klimatyzowanych pomieszczeń – wyjaśnia dr hab. n. med. Sylwia Kołtan, immunolog ze Szpitala im. Antoniego Jurasza w Bydgoszczy.

– Niebezpieczne dla osób zmagających się z PNO są także biegunki, które mogą mieć gwałtowny i długotrwały przebieg. Dlatego pacjentom zalecam picie tylko butelkowanej wody i unikanie jedzenia pochodzącego z niesprawdzonych źródeł. Ponadto, ze względu na ryzyko zakażenia,radziłabym unikać jedzenia produktów surowych czy niedogotowanych takich jak sushi, tatar czy krwiste steki – dodaje.

Lato to także doskonały czas na to, aby zadbać o odpowiednie odżywianie. Problemy natury gastrologicznej dotykające obszarów jamy ustnej, gardła, żołądka i jelit są powszechne u wielu pacjentów z PNO [3]. Ich układ pokarmowy jest nieustannie narażony na działanie wirusów, pasożytów i bakterii, które powodują podrażnienia, zapalenia lub zakażenia śluzówki jelit [4]. Dlatego dla zachowania równowagi jelitowej oraz dobrego samopoczucia bardzo istotna jest dobrze skomponowana i ściśle dopasowana dieta.

– W diecie osób zmagających się z PNO szczególnie ważne są antyoksydanty, głównie witaminy A, C i E, ale także flawonoidy i inne substancje przeciwutleniające pochodzenia roślinnego. Oczyszczają organizm z wolnych rodników i wspomagają układ odpornościowy. Ich źródłem powinny być przede wszystkim warzywa i owoce, zwłaszcza czerwona kapusta, papryka, szpinak, natka pietruszki, borówki, maliny, agrest czy aronia – wylicza dietetyk Ewa Kurowska.

– Ważnym składnikiem diety osób chorych na PNO są kwasy omega 3, które znajdujemy głównie w tłustych rybach morskich oraz w olejach roślinnych (lniany, rzepakowy). Szczególnie zaleciłabym spożycie ryb z pewnego źródła (wolnych od pasożytów i antybiotyków) oraz szerokie stosowanie olejów roślinnych „na zimno” do potraw – radzi dietetyk.

Ogólnopolska Społeczna Kampania Edukacyjna „Postaw Na Odporność – zacznij od diagnozy” to inicjatywa skierowana do pacjentów, rodziców i lekarzy, której celem jest wzrost świadomości na temat objawów oraz możliwej diagnostyki i leczenia pierwotnych niedoborów odporności. Organizatorzy kampanii chcą również podkreślić, że skuteczny wywiad pozwoli pediatrom prawidłowo rozpoznać objawy PNO i postawić właściwą, wstępną diagnozę, a dzięki temu przygotować pacjenta do ewentualnej wizyty w poradni immunologicznej.

[1] Blaese R M, Winkelstein J A, et al., Pierwotne niedobory odporności. Przewodnik dla pacjentów i ich rodzin, Immune Deficiency Foundation, USA, 2007, s. 10.

[2] Na postawie www.worldpiweek.org.

[3] Niedobory odporności a zaburzenia żołądkowo-jelitowe, materiały edukacyjne IPOPI, www.immunoprotect.pl.

[4] J.w.