Zawał serca w miejscu pracy

Czy zawał serca, który wystąpił podczas wykonywania obowiązków zawodowych, może zostać uznany za wypadek przy pracy? Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi, bo w praktyce granica między chorobą a skutkiem nadzwyczajnego zdarzenia bywa cienka.

Z definicji zawał mięśnia sercowego może zostać uznany za wypadek przy pracy, jeśli zostanie udowodnione, że był wywołany nadzwyczajną, zewnętrzną przyczyną związaną z wykonywanymi obowiązkami, taką jak silny, nadmierny stres, wzburzenie emocjonalne lub przeciążenie fizyczne.

Zewnętrzna przyczyna

Sama praca, nawet wymagająca wysiłku, nie wystarczy do uznania jej za zewnętrzną przyczynę wypadku. Muszą zaistnieć określone, niestandardowe, nieprzewidziane sytuacje, wykraczające poza typowe obciążenia mające istotny wpływ na wystąpienie zawału. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że objawy już występowały – ale fakt, że do zaostrzenia doszło w wyniku tych okoliczności.

– Zawał serca w miejscu pracy nie jest czymś rzadkim. Obecnie bardzo duża liczba osób ma problemy z sercem, cierpi na nadciśnienie tętnicze, ma podwyższony poziom cholesterolu, cukrzycę typu 2. Dlatego jest duża potrzeba edukowania lekarzy w zakresie kwalifikacji tego zdarzenia – tłumaczy dr n. med. Ryszard Szozda, kierujący Ośrodkiem ds. Opiniowania Sądowo-Lekarskiego i Orzecznictwa Naczelnej Izby Lekarskiej, który poprowadzi konferencję.

Stres, przeciążenie, nadzwyczajne okoliczności

Dla uznania zawału za wypadek przy pracy kluczowe jest – jak wyjaśnia Ryszard Szozda – wykazanie, że nadzwyczajne warunki lub wydarzenia związane z wykonywaniem pracy miały istotny i bezpośredni wpływ na jego wystąpienie, a nie wynikały jedynie z naturalnego przebiegu choroby pracownika. Wśród tych wymienia się nadzwyczajne obciążenie. Przykładowo jakieś nadmierne i niestandardowe obciążenie fizyczne lub psychiczne związane z pracą może być uznane za przyczynę zawału, silny, specyficzny stres wywołany jakimś gwałtownym, niezwykłym przeżyciem emocjonalnym, które nawarstwiło się w wyniku pracy.

– Bardzo ważna w takich sytuacjach będzie kwalifikacja zawału jako wypadku przy pracy na podstawie indywidualnej oceny całokształtu okoliczności, wymagająca przeprowadzenia dokładnego postępowania dowodowego. Podczas konferencji przybliżymy szkolącym się nie tylko zasady orzekania, czy mamy do czynienia z zawałem serca jako wypadkiem przy pracy, czy nie – i to z punktu widzenia biegłego sądowego, ale będziemy chcieli omówić problem na konkretnych przykładach z życia wziętych – zaznacza Ryszard Szozda. I dodaje, że często ta ocena w orzecznictwie jest trudna, ponieważ okoliczności zdarzenia bywają niejednoznaczne i na przykładach łatwiej jest zrozumieć istotę problemu.

Przyczyny zewnętrzne

O tym, kiedy zawał nie będzie wypadkiem przy pracy, decydują przyczyny wewnętrzne, a więc kiedy został wywołany chorobą wieńcową lub innymi schorzeniami, a także w sytuacjach kiedy sama praca wykonywana w normalnych warunkach, nawet jeśli jest obciążająca, nie stanowi zewnętrznej przyczyny wypadku przy pracy, czy też gdy zawał zbiega się z normalnym wykonywaniem obowiązków zawodowych, np. pracy biurowej, ale też fizycznej, np. na budowie.

Do udziału w konferencji organizatorzy zaprosili Jolantę Pietrzak, emerytowaną sędzię Sądu Apelacyjnego w Katowicach, która omówi przypadki zawału mięśnia sercowego jako wypadku przy pracy z punktu widzenia sądu, oraz Ewę Baranowską, psychotraumatologa, która przedstawi problem zawału mięśnia sercowego z punktu widzenia psychologa.

Szkolenie dla lekarzy

Centralny Ośrodek Badań, Innowacji i Kształcenia (COBIK) Naczelnej Izby Lekarskiej wraz z Ośrodkiem ds. Opiniowania Sądowo-Lekarskiego i Orzecznictwa NIL zapraszają 19 listopada w godz. 15.00-20.00 na konferencję poświęconą kwalifikacji zawału serca jako wypadku przy pracy lub zdarzenia niemającego związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi. Wydarzenie odbędzie się w formule on-line.

Lucyna Krysiak

Źródło: „Gazeta Lekarska” nr 11/2025