Efektywna współpraca lekarza z pacjentem

Cyfryzacja dokumentacji medycznej poprawia współpracę lekarza z pacjentem, oszczędza czas podczas wizyty, a także zwiększa compliance. To pacjent decyduje o dostępie pracowników medycznych do jego EDM. Zgodę na wgląd do swoich danych medycznych może wyrazić w dowolnym momencie na swoim Internetowym Koncie Pacjenta.

Wymiana EDM wymaga ścisłej współpracy między lekarzem a pacjentem. Do wglądu w dokumentację wytworzoną w innej placówce, poza ściśle określonymi przypadkami, konieczna jest bowiem zgoda pacjenta, którą lekarz może uzyskać w szybki i prosty sposób. Obecnie medycy w ramach EDM mają dostęp do 5 rodzajów dokumentów EDM (ramka) oraz e-recept i e-skierowań, a katalog w kolejnych latach będzie poszerzany.

Jasne zasady udzielania zgody na dostęp do EDM

Jedną z opcji wyrażenia przez pacjenta zgody na wgląd do elektronicznej dokumentacji medycznej jest Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Pacjent po zalogowaniu w serwisie pacjent.gov.pl określa nie tylko, do jakich dokumentów lekarz ma mieć wgląd, ale też na jaki czas. Jeśli chodzi o termin, na jaki pacjent udziela uprawnień, to w tym przypadku ustawodawca zostawił dowolność, może być to zarówno jeden dzień, jak i kilka lat. Ta decyzja nie jest jednak nieodwołalna, ponieważ za pośrednictwem IKP pacjent w każdej chwili taką zgodę może wycofać.

Drugą formą wyrażenia zgody jest wykorzystanie wiadomości tekstowej SMS np. w trakcie wizyty w gabinecie lekarskim. W tym przypadku to lekarz wysyła w systemie gabinetowym zgłoszenie o dostęp do EDM, a w odpowiedzi pacjent otrzymuje z systemu e-zdrowie (P1) SMS z 4-cyfrowym kodem, który podaje lekarzowi. Aby pacjent mógł otrzymać SMS, musi wcześniej uzupełnić swoje dane na IKP o numer telefonu kontaktowego. Okres ważności uprawnień do danych medycznych pacjenta uzyskanych w trybie autoryzacji z wykorzystaniem SMS wynosi 24 godziny.

W każdym przypadku system e-zdrowie (P1) weryfikuje, czy lekarz ma odpowiednie uprawnienia do wglądu w dokumentację, jeśli tak, to otrzymuje informację zwrotną z danymi dot. lokalizacji EDM pacjenta. Dzięki temu lekarz w programie gabinetowym może pobrać EDM z repozytorium placówki, która wytworzyła dokument. Informacja o pobraniu dokumentu zostaje odnotowana w systemie e-zdrowie (P1).

Wymiana EDM jest możliwa tylko w przypadku, gdy podmiot, który wytworzył dokumentację, zaindeksował ją w trybie online. Prawidłowe funkcjonowanie procesów dotyczących dostępu lekarzy do zgód pacjenta i wymiany EDM wymaga dostosowania przez usługodawcę posiadanego oprogramowania gabinetowego/szpitalnego do założeń zawartych w dokumentacji integracyjnej systemu e-zdrowie (P1) w zakresie obsługi zgód pacjenta, nadawania dostępu do danych medycznych pacjenta oraz obsługi EDM (dokumentacja dostępna na stronie ezdrowie.gov.pl).

Dodatkowo warto podkreślić, że zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia ws. dokumentacji medycznej, podmiot powinien udzielić pacjentowi niezbędnych informacji przed złożeniem przez niego oświadczeń, w tym także dotyczących nadania zgody na dostęp do EDM. Pozostałe zgody, np. na zabieg operacyjny, funkcjonują na dotychczasowych zasadach.

Ratowanie życia najważniejsze – czyli kiedy zgoda nie jest potrzebna

Coraz więcej pacjentów korzysta z rozwiązań e-zdrowia. Obecnie już blisko 14 mln osób aktywowało swoje IKP, a prawie 2 mln pobrało aplikację mobilną mojeIKP, w której pacjenci mają dostęp do najważniejszych funkcji IKP, m.in. do e-recept i e-skierowań. Zalogowanie się na IKP i uzupełnienie nr telefonu kontaktowego jest istotne z perspektywy udzielania zgody na dostęp pracowników medycznych do danych medycznych przetwarzanych w systemie e-zdrowie (P1).

W przypadku gdy pacjent nie korzysta z nowych technologii, zawsze może poprosić o pomoc bliską osobę i nadać uprawnienia do zarządzania kontem w jego imieniu. Niemniej w gestii pacjenta nadal pozostaje ewentualne udostępnienie posiadanej przez niego papierowej dokumentacji medycznej. Odbywa się to na dotychczasowych zasadach.

Nieokazanie takiej dokumentacji, pomimo jej posiadania, nie skutkuje odmową udzielenia pacjentowi świadczeń zdrowotnych, a jedynie może wpłynąć na ich jakość lub czas konieczny na określenie stanu zdrowia pacjenta.

Nie zawsze jednak potrzebna jest zgoda pacjenta na wgląd w dokumentację. Wyjątek stanowią tzw. dostępy automatyczne (art. 35 ust. 1 ustawy o SIOZ). O zgodę nie musi ubiegać się:

• pracownik medyczny, który wytworzył elektroniczną dokumentację medyczną (bez ograniczenia czasowego);
• lekarz, pielęgniarka lub położna udzielający pacjentowi świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej;
• pracownik medyczny w ramach kontynuacji leczenia;
• każdy pracownik medyczny w sytuacji zagrożenia życia pacjenta.

Warto też podkreślić, że obowiązek prowadzenia EDM przez podmioty wykonujące działalność leczniczą nie jest uzależniony od otrzymania zgody pacjenta. Pacjent nie ma wpływu na realizację przez usługodawcę obowiązku przekazywania jego danych zdarzeń medycznych do systemu e-zdrowie (P1). Każda jednostka ochrony zdrowia powinna raportować zdarzenia medyczne do systemu e-zdrowie (P1) oraz deponować EDM w repozytoriach. Jedynie dostęp do dokumentacji wytworzonej przez inny podmiot wymaga uzyskania zgody pacjenta.

Ochrona danych wrażliwych

Osoby wykonujące zawody medyczne oraz czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych są zobowiązane do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, które uzyskali w związku z wykonywaniem swojego zawodu. Tajemnica obowiązuje także po śmierci pacjenta.

Prowadzenie dokumentacji w postaci elektronicznej stwarza możliwość lepszej ochrony danych wrażliwych pacjenta. Wgląd w EDM mają bowiem tylko osoby do tego upoważnione. Każda taka operacja jest też odnotowana w systemie. Maleje więc ryzyko dostępu osób do tego nieupoważnionych.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY