Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Choroby zwyrodnieniowe stawów biodrowych to współcześnie jeden z najczęstszych problemów związanych z układem ruchu. Jak pokazują statystyki 60 proc. populacji po 65. roku życia cierpi na szeroko rozumiane zmiany zwyrodnieniowe. Choroba, która może dotyczyć jednego lub obu stawów biodrowych, powoduje postępujące ograniczenie ruchu i dolegliwości bólowe.

Foto: Marta Jakubiak

Jak sobie radzić z rozwijającym się zwyrodnieniem podpowiada dr n. med. Paweł Adamczyk, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu.

Szeroko rozumiana choroba zwyrodnieniowa stawów polega, w dużym uproszczeniu, na zaburzeniu balansu między procesami naprawy powierzchni stawowych (chrząstki), a procesami jej uszkadzania. Niestety problem zaczyna dotyczyć coraz większej liczby ludzi i staje się prawdziwą plagą, nie tylko wśród starszej części społeczeństwa.

Zjawisko można tłumaczyć m.in. coraz dłuższym czasem życia, coraz większymi wymaganiami wobec swojego ciała (przestaje nas dziwić siedemdziesięciolatek na nartach), rosnącą liczbą osób z nadwagą i otyłością oraz nasilającymi się problemami metabolicznymi czy autoimmunologicznymi.

Patologia ta dotyka najczęściej stawów kolanowych (zapadalność w USA 240 osób na 100 tys. mieszkańców na rok), dłoni (100 osób na 100 tys. mieszkańców na rok) i na trzecim miejscu bioder (88 osób na 100 tys. mieszkańców na rok).

Co wywołuje i może przyspieszać zmiany zwyrodnieniowe biodra?

Nie mamy wpływu na część czynników przyczyniających się do rozwoju i przebiegu procesów chorobowych, takich jak: uwarunkowania genetyczne, wiek, płeć (kobiety wg niektórych statystyk częściej chorują, według innych rozkład miedzy płciami jest podobny, ale przebieg u kobiet cięższy).

Z pewnością możemy jednak bronić się przed chorobą, zwracając uwagę na takie kwestie jak np. otyłość – udowodniono, że utrzymywanie prawidłowej masy ciała znacząco wpływa na odciążenie stawów i zapobiega ich niszczeniu.

Co ważne, na zwyrodnienie stawu biodrowego wpływają także zaburzenia metaboliczne, aktywności fizyczne nadmiernie obciążające stawy (często związane z pracą zawodową) oraz oczywiście urazy.

Objawy

Do głównych objawów zwyrodnienia stawu biodrowego należy ból, szczególnie odczuwany przy poruszaniu stawem oraz ograniczenie jego ruchomości (w przypadku biodra na początku rotacja wewnętrzna, zginanie na końcu). Zaniepokoić powinny nas również sztywność i trzeszczenia w stawie podczas ruchu.

Co ciekawe wysięk w stawie biodrowym może drażnić nerw udowy i powodować wystąpienie bólu udzielonego, opisywanego przez pacjentów jako ból kolan (stąd często zlecenie badania RTG bioder przez ortopedę, mimo, że bolą kolana).

Na szczęście, nie każdy ból biodra oznacza od razu zwyrodnienie. Jest dużo chorób mogących powodować dolegliwości bólowe biodra, dlatego zawsze warto skonsultować się ze specjalistą i wykonać diagnostykę obrazową. Zwłaszcza jeśli dolegliwości nas mocno niepokoją, narastają i prowadzą do ograniczeń w funkcjonowaniu.

Taka postawa, zarówno pacjenta jak i lekarza, pozwala wychwycić wczesne stadia takich chorób jak: jałowa martwica głowy kości udowej, oddzielająca martwica chrzęstno-kostna czy konflikt udowo-panewkowy i innych mogących prowadzić do rozwoju szybkich zmian zwyrodnieniowych. Postawienie wczesnej diagnozy jest kluczowym czynnikiem w skutecznym leczeniu stawu biodrowego.

Ból biodra u dzieci

Zmiany zwyrodnieniowe u dzieci praktycznie nie występują, dlatego ból biodra u dziecka powinien zawsze niepokoić, a jeśli nie przechodzi lub nie daje się wytłumaczyć prostym stłuczeniem, wymaga konsultacji specjalistycznej i badań obrazowych.

Powodować mogą go takie patologie jak zwiewne zapalenie stawu biodrowego, choroba Perthesa, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej, zapalenia stawu/stawów na tle autoimmunologicznym, procesy nowotworowe i inne.

Jak skutecznie leczyć zwyrodnienie stawu biodrowego?

Zwyrodnienie stawu biodrowego można leczyć operacyjnie lub zachowawczo, wszystko zależy od stopnia zaawansowania zmian, wieku pacjenta i jego potrzeb. Na przebieg choroby można wpływać poprzez zmianę nawyków, zrzucenie zbędnych kilogramów itp. Podstawą leczenia jest zawsze rehabilitacja oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Do głównych zadań rehabilitacji należy zniwelowanie bólu w stawie, przywrócenie możliwie maksymalnego zakresu ruchomości oraz wzmocnienie mięśni. Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe bioder leczy się operacyjnie. W najcięższych przypadkach wykonuje się endoprotezoplastykę, czyli zastąpienie chorego stawu sztucznym.

To niestety poważny zabieg obarczony znacznym ryzykiem, począwszy od różnego typu powikłań okołooperacyjnych, po powikłania późniejsze takie jak np. obluzowanie czy infekcja mogące wymagać kolejnej operacji. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i edukacja umożliwiająca długie i sprawne funkcjonowanie naszych stawów.

Więcej o ortopedii piszemy tutaj.