Inwestycje w ochronie zdrowia według IOWISZ-a

IOWISZ, czyli Instrument Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia, ma umożliwić podejmowanie racjonalnych i trafnych decyzji inwestycyjnych w sektorze ochrony zdrowia. A wszystko za sprawą systemu, który na podstawie odpowiedzi na kilkadziesiąt szczegółowych pytań wystawi nowej inwestycji adekwatną ocenę.

Foto: Marta Jakubiak

Od uzyskanej oceny zależeć może z kolei powodzenie w negocjacjach kontraktu z NFZ lub uzyskanie dofinansowania ze środków unijnych.

System oceny inwestycji

Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 30 sierpnia bieżącego roku, rozbudowuje uregulowane dotychczas w sposób lakoniczny kwestie związane z oceną racjonalności inwestycji w ochronie zdrowia. Dodatkowo, stanowi krok naprzód w kierunku praktycznej implementacji map potrzeb zdrowotnych i priorytetów regionalnej polityki zdrowotnej, które mimo wprowadzenia do systemu ochrony zdrowia nie stanowiły dotychczas istotnej wartości dodanej.

Należy podkreślić, że uzyskanie opinii o inwestycji nie jest obligatoryjne. W praktyce może okazać się jednak okazać, że bez jej uzyskania realizacja założonych celów biznesowych będzie niemożliwa bądź przynajmniej znacznie utrudniona. W szczególności powyższe dotyczyć będzie inwestorów zainteresowanych zawarciem umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia bądź uzyskaniem dofinansowania ze środków Unii Europejskiej.

Opinia o inwestycji wydawana jest na podstawie następujących kryteriów:

• informacji przedstawionych przez inwestora we wniosku o wyrażenie opinii (a przede wszystkim w formularzu IOWISZ – por. niżej),
• określonych priorytetów dla regionalnej polityki zdrowotnej,
• danych z rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą,
• regionalnych map potrzeb zdrowotnych lub mapy ogólnopolskiej,
• opinii NFZ,
• informacji przedstawianych we wnioskach złożonych przez innych inwestorów i dotyczących ich opiniach.

„Inwestycją” w rozumieniu nowych przepisów ma być nie tylko utworzenie całkiem nowego podmiotu leczniczego (czy też przedsiębiorstwa takiego podmiotu), lecz także powołanie nowej komórki lub jednostki organizacyjnej w ramach podmiotu istniejącego (a więc np. oddziału, pracowni, poradni itp.).

Możliwość uzyskania opinii zależeć będzie od wartości progowej takiej inwestycji – przykładowo, dla szpitali będzie to równowartość 3 milionów złotych w okresie dwóch lat, a dla podmiotów realizujących świadczenia specjalistyczne w trybie ambulatoryjnym – 2 milionów złotych w okresie dwóch lat. Spod działania nowych przepisów wyłączone mają być natomiast SOR-y i centra urazowe (dla dorosłych i dzieci).

Ustawa precyzuje przy tym, jakie rodzaje kosztów mają być brane pod uwagę dla potrzeb określenia wartości inwestycji. Jedynie tytułem przykładu można wymienić następujące kategorie:

• koszty związane m.in. z przygotowaniami do realizacji inwestycji budowlanej oraz zmian w obiekcie budowlanym (obsługa inwestorska, przygotowanie gruntu, opracowanie dokumentacji itd.),
• koszty związane z realizacją inwestycji budowlanej,
• koszty zakupu obiektu budowlanego,
• koszty zakupu lub wytworzenia środków trwałych będących pierwszym wyposażeniem nowego obiektu,
• koszty zakupu wartości niematerialnej i prawnej.

Jak wygląda formularz IOWISZ?

Istotnym elementem nowelizacji jest powołanie nowego systemu informatycznego o skróconej nazwie IOWISZ. Można go obrazowo opisać jako rodzaj interaktywnego formularza, obejmującego kilkadziesiąt szczegółowych pytań dotyczących samej inwestycji. Wypełniony formularz ma być załączany do wniosku o wydanie opinii o inwestycji, co z kolei pozwoli wystawić jej odpowiednią ocenę. Pozytywna ocena zamierzenia inwestycyjnego stanowić ma swoistą „barierę wejścia” na rynek usług zdrowotnych.

Co istotne, wciąż nie zakończono prac nad ostatecznym kształtem formularza, który ma zostać określony przez ministra zdrowia w drodze rozporządzenia.

Jak wynika z aktualnej wersji projektu wspomnianego rozporządzenia, najwyższe wagi punktowe przyznano kryteriom takim jak wpływ inwestycji na wykorzystanie polskiej myśli technicznej i naukowej lub myśli technicznej i naukowej innych państw UE/EFTA, realizacja priorytetów regionalnej polityki zdrowotnej, odpowiadanie trendom demograficznym i przełożenie na dotychczas niezaspokajane potrzeby zdrowotne. Liczba przyznanych za pośrednictwem IOWISZ-a punktów (zasadniczo w skali od 0 do 10) determinować będzie ostateczną ocenę wniosku.

Ministerstwo Zdrowia zakłada, że oprócz informacji przekazywanych w formularzu, wnioskodawcy załączać będą także dodatkowe uzasadnienie celowości inwestycji w formie tzw. programu medycznego. W tym dokumencie możliwe ma być wskazanie m.in. informacji na temat diagnozy społeczno-gospodarczej regionu, diagnozy usług medycznych w regionie, czy w końcu analizy „SWOT” inwestycji.

Procedura wydania opinii i tryb odwoławczy

Ocena wniosku inwestycyjnego odbywać będzie się kaskadowo. W pierwszej kolejności jego oceny dokonuje sam inwestor, która następnie będzie weryfikowana przez wojewodę albo ministra zdrowia (w zależności od typu wnioskodawcy, w celu uniknięcia konfliktu interesów), po zasięgnięciu opinii prezesa NFZ lub dyrektora właściwego terenowo oddziału NFZ.

Opinia o celowości inwestycji wydawana jest w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku. Co istotne, nowelizacja zakłada wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego do prowadzonych postępowań. Wyjątek stanowić mają m.in. przepisy o wyłączeniu pracownika i organu, pełnomocnictw, doręczeń, terminów, wydawania uwierzytelnionych odpisów lub kopii akt, sprostowań oraz stwierdzenia nieważności.

Pomimo wyłączenia stosowania przepisów K.p.a., nowelizacja przewiduje tryb odwoławczy, i to zarówno w toku administracyjnym, jak i sądowo-administracyjnym.

Tryb odwoławczy w administracyjnym toku instancji polegać ma na wniesieniu przez inwestora protestu od opinii negatywnej w terminie 14 dni od doręczenia opinii. Tryb sądowo-administracyjny będzie uruchamiany poprzez wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Co ciekawe, zarówno dla inwestora jak i ministra zdrowia przewidziano możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Obie skargi wnosi się w krótszych niż zazwyczaj, bo tylko 14-dniowych terminach liczonych od doręczenia – odpowiednio – rozstrzygnięcia o proteście lub rozstrzygnięcia o skardze. Podlegać one będą również przyspieszonemu trybowi rozpoznania, tj. maksymalnie w ciągu 30 dni od dnia wniesienia.

Praktyczne znaczenie zmian

Należy się spodziewać, że uzyskanie pozytywnej oceny dla planowanej inwestycji będzie miało podstawowe znaczenie dla przedsiębiorców planujących uzyskać kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia lub dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Szczególnie w tym drugim przypadku jest o co walczyć – w perspektywie finansowej 2014-2020 do rozdysponowania na infrastrukturę zdrowotną jest aż blisko 12 miliardów złotych.

Jeśli chodzi z kolei o kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia, należy liczyć się z tym, że podmiot niedysponujący pozytywną opinią o inwestycji automatycznie otrzyma mniejszą liczbę punktów w postępowaniu konkursowym, co będzie oznaczało konieczność przedstawienia oferty znacznie korzystniejszej od obecnie funkcjonujących na rynku.

Bartosz Michalski, radca prawny
Marcin Fiałka, aplikant radcowski

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.