Powrót osób przewlekle chorych na rynek pracy

W Polsce żyje 13,6 mln osób biernych zawodowo w wieku 15 lat i więcej. Aż 44% z tej grupy (5,9 mln) jest w wieku produkcyjnym i potencjalnie mogłoby zasilić rynek pracy. Co czwarta z nich jest bierna zawodowo z powodu choroby lub niepełnosprawności. Osoby te nie musiałyby opuszczać rynku pracy, jeśli podjęto by skuteczne działania profilaktyczne.

Utrzymanie jak najdłuższej aktywności zawodowej osób w podeszłym wieku oraz umożliwienie powrotu na rynek pracy osobom chorym to temat, któremu został poświęcony raport pt. „Konstruktywni. Zdrowi – Aktywni – Konstruktywni”.

Postępujące zmiany demograficzne bardzo niekorzystnie wpływają na wiele aspektów gospodarki. Z jednej strony istotnie wydłużyło się przeciętne trwanie życia, z drugiej strony współczynnik dzietności obniżył się do poziomu, który nie umożliwia zastępowalności pokoleń. Narasta także problem chorób przewlekłych, które stają się coraz większym wyzwaniem zarówno dla systemu opieki zdrowotnej, jak i gospodarki naszego kraju.

– Prognozy GUS wskazują, że w 2050 r. średnia wieku w naszym kraju będzie należała do jednej z najwyższych w Europie. Komisja Europejska przewiduje, że efektywny współczynnik obciążenia demograficznego dla Polski do 2060 r. zwiększy się ponad trzykrotnie. Na jedną osobę pracującą będzie przypadał jeden emeryt. Bez podjęcia działań prewencyjnych i stosowanych reform dojdzie do kryzysu systemu zabezpieczeń społecznych i zahamowania wzrostu gospodarczego – przestrzega prof. Bolesław Samoliński, przewodniczący Rady Polityki Senioralnej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej.

W takiej sytuacji szczególnie ważne staje się utrzymanie w zdrowiu i aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym. Tymczasem w 2013 r. w Polsce odnotowano 29,2 mln dni absencji chorobowej w Polsce spowodowanych schorzeniami układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej. Stanowiło to 13,7% łącznej liczby dni nieobecności w pracy z powodu choroby. Była to czwarta najczęstsza przyczyna absencji po ciąży, urazach oraz chorobach układu oddechowego.

Koszty dni opuszczonych w pracy ponoszą bezpośrednio zarówno pracodawcy, jak i system ubezpieczeń społecznych. W roku 2012 wydatki poniesione z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), budżetu państwa oraz ze środków własnych pracodawców na świadczenia związane z niezdolnością do pracy wyniosły łącznie blisko 30,5 mld zł.

Zaburzenia i schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego (MSD) oraz choroby autoimmunologicznie (IMIDs) to bardzo szeroka kategoria dotykająca osoby w każdym wieku. Wliczamy tu zarówno choroby, które w ciągu paru lat powodują daleko posuniętą niepełnosprawność (np. reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów), jak i takie, które pogarszają jakość życia i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie (np. choroba Leśniowskiego-Crohna).

W przypadku osób dorosłych choroby te obniżają efektywność w pracy, a w zaawansowanej postaci prowadzą do opuszczenia rynku pracy. Jednakże wczesna diagnoza oraz odpowiednie leczenie i rehabilitacja mogą istotnie zmniejszyć następstwa zdrowotne oraz opóźnić moment niepełnosprawności.

Wyniki raportu zostały przedstawione podczas Międzynarodowego Kongresu Zdrowego Starzenia. W trakcie dyskusji jej uczestnicy zwracali szczególną uwagę na konieczność wprowadzenia systemowych rozwiązań, których wdrożenie może pomóc w rozwiązaniu problemu zbyt wczesnego opuszczania rynku pracy.

– Kwestia, o której dyskutujemy, ma charakter interdyscyplinarny. Bez przełamania silosowości, objawiającej się patrzeniu wyłącznie z własnej perspektywy, nie jesteśmy w stanie rozwiązać tego problemu. Sama dobra wola jednego ministerstwa nie wystarczy – mówi dr Filip Raciborski z Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Więcej na temat geriatrii, polityki senioralnej i wyzwań demograficznych stojących przed Polską piszemy tutaj.