Zbigniew Bródka: Udar mózgu to poważny problem

Z okazji Światowego Dnia Udaru Mózgu dziś Pasaż Wiecha w Warszawie zmienił się w „ul. Udarową”, a ustawiony pod tym wyjątkowym adresem tor wrotkarski w rekordowym tempie pokonał Zbigniew Bródka – mistrz olimpijski i zdobywca Pucharu Świata w łyżwiarstwie szybkim na dystansie 1500 m. Celem było zwrócenie uwagi na znaczenie szybkiej pomocy i hospitalizacji w przypadku wystąpienia objawów udaru mózgu.

Foto: Marta Jakubiak

Organizatorzy, tj. Stowarzyszenie „Udarowcy – liczy się wsparcie”, podkreślają, że czas ma ogromne znaczenie dla chorych: w ciągu 4,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawów możliwe jest skuteczne leczenie. Po udarze natomiast niezbędne jest niezwłoczne rozpoczęcie kompleksowej rehabilitacji.

Średnio co osiem minut

– Przyjąłem zaproszenie do udziału w akcji organizowanej przez Stowarzyszenie „Udarowcy” ponieważ uważam, że udar mózgu to bardzo ważny problem i chciałbym przyczynić się do wzrostu świadomości społecznej na temat tej choroby. W Polsce do udaru dochodzi średnio co osiem minut. Co roku choroba dotyka dziesiątek tysięcy osób – powiedział Zbigniew Bródka.

– Mój przejazd „ul. Udarową” miał podkreślić znaczenie, jakie ma szybka reakcja na wystąpienie objawów choroby. Udar to nie wyrok. Możemy działać, ale kluczowe znaczenie ma czas! Szybka reakcja i wezwanie pogotowia może uratować życie. Również w mojej rodzinie zdarzył się przypadek udaru. Dlatego też tym bardziej odczuwam solidarność z osobami po udarze mózgu i ich bliskimi – dodaje mistrz olimpijski z Soczi.

Jak rozpoznać objawy?

Najczęstsze objawy udaru mózgu to: asymetria twarzy (niedowład lub porażenie mięśni po jednej stronie twarzy, np. opadanie kącika ust), niedowład lub porażenie połowicze kończyn górnych lub dolnych oraz zaburzenia czucia (występujące najczęściej po jednej stronie ciała), silny ból głowy, zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa, niezrozumiała), zaburzenia widzenia, utrata równowagi oraz zawroty głowy.

Objawy udaru występujące u danej osoby zależą od umiejscowienia uszkodzenia w mózgu oraz od jego rozległości. W przypadku zauważenia symptomów wskazujących na udar należy niezwłocznie wezwać pogotowie – szybkie rozpoznanie to szansa na skuteczniejsze leczenie.

Przyczyny choroby

Przyczyną udaru jest uszkodzenie lub zablokowanie naczynia krwionośnego doprowadzającego tlen i substancje odżywcze do mózgu. W efekcie następuje odcięcie części mózgu od dopływu tlenu i jego obumieranie. Zdecydowana większość (ok. 80%) udarów to udary niedokrwienne, których przyczyną jest zamknięcie naczynia krwionośnego.

Sytuacja taka może wystąpić np. kiedy skrzepliny powstałe w sercu na skutek arytmii (takiej jak np. migotanie przedsionków) przedostaną się wraz z krwią do mózgu i zablokują jedną z tętnic. Znacznie rzadziej występują udary krwotoczne, potocznie nazywane wylewami. Dochodzi do nich na skutek uszkodzenia ściany naczynia krwionośnego i wydostania się krwi do mózgu.

Kluczowe jest szybkie rozpoznanie

Niedokrwienne udary mózgu można skutecznie leczyć. Kluczowe znaczenie ma szybkie rozpoznanie choroby i niezwłoczne wezwanie pogotowia. Dzięki wczesnemu przyjęciu do szpitala i zastosowaniu nowoczesnej terapii (leczenia trombolitycznego) lekarze mogą uratować życie chorego i w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko niepełnosprawności.

Leczenie trombolityczne to terapia usuwająca przyczynę powstania udaru niedokrwiennego – jego celem jest rozpuszczenie skrzepu w niedrożnym naczyniu mózgu i przywrócenie zaburzonego przepływu krwi. Warunkiem podjęcia terapii jest jednak szybka hospitalizacja, ponieważ leczenie trombolityczne można rozpocząć jedynie do 4,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawów udaru.

Bo każdy jest inny

Czas odgrywa także kluczową rolę dla pacjentów po udarze. Im szybciej chory otrzyma dostęp do kompleksowej rehabilitacji, tym większe są jego szanse na powrót do zdrowia. Każdy udar jest inny – odmienne są przyczyny choroby, różnią się także jej skutki.

Dlatego osoby po udarze wymagają pomocy interdyscyplinarnego zespołu złożonego z fizjoterapeuty, psychologa, lekarza specjalisty i logopedy. Ich współpraca ma na celu przywrócenie pacjentowi maksymalnej możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej.

Jak wygląda rehabilitacja?

Fizjoterapia jest podstawowym elementem skutecznej rehabilitacji poudarowej. Odpowiednia aktywność ruchowa pomaga ograniczyć wczesne powikłania, do których dochodzi w wyniku udaru mózgu i znacząco ogranicza wczesną śmiertelność.

Po ustabilizowaniu stanu ogólnego pacjenta (od pierwszej doby) wprowadzona zostaje kompleksowa fizjoterapia, której celem jest poprawa stanu funkcjonalnego pacjenta. Prawidłowa fizjoterapia ma kluczowe znaczenie dla powrotu osoby po udarze do zdrowia i odzyskania przez nią samodzielności.

Udar mózgu w liczbach

W całej Europie z powodu udaru mózgu umiera rocznie około 1 250 000 osób . W Polsce co roku odnotowuje się 60-70 000 przypadków udaru i około 30 000 spowodowanych nim zgonów. Współczynniki zapadalności na udar mózgu w naszym kraju wynoszą 177/100 000 mężczyzn i 125/100 000 kobiet.

Oznacza to, że zapadalność na udar mózgu w Polsce kształtuje się i utrzymuje na średnim poziomie europejskim. Niekorzystnie natomiast przedstawiają się wskaźniki umieralności chorych. Wynoszą bowiem 106/100 000 mężczyzn i 79/100 000 kobiet. Są to jedne z najgorszych statystyk w Europie.