Gorzki smak cukru – apel do rządu (na żywo)

Dziś w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie odbyła się konferencja prasowa pod hasłem „Gorzki smak cukru”. Eksperci przedstawili wpływ nadmiaru cukru na funkcjonowanie poszczególnych części organizmu (w tym na serce i na zdrowie jamy ustnej dzieci i dorosłych). Zaapelowano do rządu o podjęcie działań legislacyjnych w kierunku ograniczenia obecności cukru w żywności i reklamie.

Foto: Lidia Sulikowska

Jak zaznacza prezes Naczelnej Rady Lekarskiej dr Maciej Hamankiewicz, rząd polski powinien wpływać w szerszym aspekcie niż dotychczas na obniżenie spożycia cukru przez Polaków. Pierwszy krok został uczyniony poprzez wprowadzenie nowych zasad żywienia w szkołach, ale to kropla w morzu produktów niezdrowych dla dzieci i dorosłych.

Zdaniem prof. Doroty Olczak-Kowalczyk, konsultanta krajowego w dziedzinie stomatologii dziecięcej, źródłami cukrów „dodanych”, czyli niebezpiecznych dla zdrowia, są np. soki i napoje owocowe, napoje energetyczne i witaminowe, słodzona herbata, słodycze, wyroby cukiernicze, ale także keczup, musztarda, pikle, desery mleczne, płatki śniadaniowe, rozpuszczalne kakao, herbatki granulowane, pieczywo i wiele innych.

Prof. Olczak-Kowalczyk przestrzega też przed pieczeniem jabłek, które jako surowe są zdrowe, ale pieczone – już nie. Wymienia cukry najczęściej dodawane do żywności: syrop skrobiowy, dekstroza, glukoza, syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy,maltoza, miód, syrop słodowy, melasa, sacharoza. Apeluje do mam, aby swoim dzieciom do 2. roku życia nie dodawać cukru do posiłków, a od 2. roku życia zwracać szczególną uwagę na zawartość cukru w tym, co jedzą. Ostrzega, że dzieci spożywające zbyt dużo cukru, są narażone m.in. na ból zębów, infekcje i próchnicę zębów.

Wśród czynników, od których zależy stan zdrowia społeczeństwa, dominuje styl życia, a w nim spożycie cukru. Jak wskazuje prof. Jan Duława, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób wewnętrznych, prezes elekt Towarzystwa Internistów Polskich, od samej służby zdrowia zależy nie więcej niż 20% stanu zdrowia społeczeństwa. Jeżeli więc pominąć czynniki genetyczne, można stwierdzić, że zdrowie społeczeństwa zależy w ok. 50% od sumy indywidualnych zachowań oraz w około 20-30% od środowiska fizycznego i warunków społecznych, a więc od okoliczności, na które, przynajmniej teoretycznie, mamy wpływ. Możemy więc – gdybyśmy chcieli – ograniczyć spożycie cukru. I przestrzega, że nieprawidłowa dieta znajduje się na drugim miejscu po paleniu papierosów jako czynnik ryzyka przedwczesnej umieralności.

Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, podkreśla, że mamy w tej chwili epidemię otyłości. W Unii Europejskiej 17% dorosłych w wieku 20-74 lat jest otyłych, podczas gdy 36% ma nadwagę. Zdaniem prof. Małeckiego niedocenianą kwestią jest prawidłowy rozkład posiłków w trakcie doby. Prawidłowe żywienie powinno odbywać się według rozkładu: o godz. 8.00 powinniśmy spożywać 25% z dobowych posiłków, o godz. 10.30 – 10%, o 13.30 – 30%, o godz. 15.30 – 10%, o godz. 18.00 – 20%, o godz. 20.30 – 10%. Powinno się ograniczać tzw. cukry proste.

Jak wskazuje dr Anna Lella, prezydent Europejskiej Regionalnej Organizacji Światowej Federacji Dentystycznej (ERO-FDI), organizacje międzynarodowe dostrzegają problem negatywnego wpływu cukru na zdrowie jamy ustnej. A tymczasem zdrowie jamy ustnej i ogólny stan zdrowia są ze sobą ściśle związane. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej uwzględniło w swoim apelu zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, aby obniżyć spożycie cukru do poziomu nieprzekraczającego 10% dziennego spożycia kalorii, a docelowo nawet poniżej 5%.

Jak zaznacza dr Paulina Karwowska, dyrektor Biura World Health Organization w Polsce, 63% produktów ma zbyt wysoką zawartość sodu lub zwiększoną liczbę kalorii, wynikającą z obecności cukru. Żywność dziecięca w porównaniu do żywności dla dorosłych nie jest bardziej odżywcza pod względem zawartości sodu czy cukru. Dlatego też WHO rekomenduje stanowcze ograniczenie spożywania wolnych cukrów w życiu i nazywa to „silnym zaleceniem” w przypadku zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Prezydium NRL powołało się w swoim apelu na stanowiska Światowej Federacji Dentystycznej (FDI) wyrażone w oświadczeniu w sprawie cukrów spożywczych i próchnicy zębów przyjętym w dniu 24 września 2015 r. oraz Rady Europejskich Lekarzy Dentystów (CED) wyrażone w rezolucji w sprawie cukru przyjętej w dniu 20 maja 2016 r. Zmiany chorobowe toczące się w jamie ustnej oddziałują na organizm i odwrotnie procesy chorobowe organizmu manifestują się również w jamie ustnej. Choroby przyzębia mogą np. pogarszać przebieg cukrzycy, podwyższać ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia, stanowić wysokie ryzyko niskiej wagi urodzeniowej i przedwczesnego porodu.

Prezydium NRL zaapelowało do Rady Ministrów o przyjęcie oraz skuteczne wdrażanie przepisów prawnych w Polsce regulujących kwestie:

• ograniczenia w zakresie reklamowania oraz promocji cenowych żywności i napojów z dużą zawartością cukru,
• ograniczenie sponsorowania przez producentów żywności i napojów o dużej zawartości cukru wydarzeń publicznych, zwłaszcza takich jak np. imprezy sportowe mogące wywoływać pozytywne skojarzenia w stosunku do niezdrowych wyrobów,
• promowanie zmian składu produktów żywnościowych i napojów w celu obniżenia zawartości cukru,
• etykietowanie żywności i napojów w taki sposób, aby informacje o zawartości cukru miały przejrzystą i łatwo zrozumiałą formę,
• stosowanie odpowiednich norm odżywczych w placówkach publicznych (placówki ochrony zdrowia, placówki edukacyjne) oraz organizowanie szkoleń w zakresie zasad zdrowego żywienia dla pracowników tych placówek,
• ograniczenia co do liczby punktów sprzedaży niezdrowego pożywienia i napojów w pobliżu placówek edukacyjnych.

Relacja na żywo z konferencji:

12.09 – Jeżeli co najmniej 5 proc. budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia nie zostanie przeznaczonych na stomatologię, to diabetolodzy czy specjaliści chorób wewnętrznych będą mieli więcej pracy – konkluduje prezes NRL.

12.05 Stomatolodzy są naturalnym partnerem dla diabetologów – podkreśla prof. Maciej Małecki.

12.00 Jak przypomina Maciej Hamankiewicz, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwróciło się z apelem do Rady Ministrów o podjęcie działań mających na celu ograniczenie negatywnych skutków zdrowotnych związanych ze spożywaniem cukru.

11.56 Nie tylko proporcje, ale i jakość spożywanej żywności ma znaczenie. 40-50 proc. wartości energetycznej diety winny zapewnić węglowodany głównie o niskim indeksie glikemicznym (< 50 IG). Ważny jest też prawidłowy rozkład posiłków w trakcie doby.

11.52 Prof. Maciej Małecki podkreśla, że epidemię cukrzycy typu 2 poprzedza epidemia otyłości. W USA już 2/3 społeczeństwa nie ma właściwej masy ciała, w Europie jest tylko odrobinę lepiej.

11.49 O ile cukrzycy typu 1 nie potrafimy zapobiegać właściwą dietą, to w przypadku cukrzycy typu 2 odpowiednia dieta nie tylko zapobiega, ale i ją leczy. – Cukrzyca niejedno ma imię – mówi prof. Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

11.44 Przykładami działań w zakresie polityki zdrowotnej w kontekście ograniczania spożycia cukru jest w niektórych krajach kontrola nad marketingiem i reklamą, skuteczna jest polityka fiskalna, wpływanie na receptury produktów i posiłków przygotowywanych w stołówkach szkolnych.

11.37 – Codzienne spożywanie warzyw i owoców minimum pięć razy dziennie, ograniczenie spożywania soli, cukrów i tłuszczów trans to tylko kilka podstawowych zasad promowanych przez Światową Organizację Zdrowia – mówi dr Paulina Karwowska, dyrektor Biura WHO w Polsce.

11.33 A co z umiarkowanym piciem alkoholu „dla zdrowia”? – Alkohol to dodatkowe kalorie. Kieliszek wina to wielkie ciacho – podkreśla prof. Jan Duława.

11.32 Prof. Jan Duława zwraca uwagę na to, jak bardzo szkodliwy wpływ ma palenie tytoniu i zła dieta (m.in. nadmierne spożywanie wolnych cukrów prostych) na schorzenia kardiologiczne: – Gdyby prowadzić się właściwie, można by uniknąć czterech na pięć zawałów serca.

11.27 Wpływ cukru na zdrowie jest spory. Jak mówi prof. Jan Duława, konsultant wojewódzki ds. chorób wewnętrznych, prezes elekt Towarzystwa Internistów Polskich, widać to także spoglądając na zmianę struktury zgonów w latach 1900 i 2010. – Przeciętny zjadacz chleba zrzuca odpowiedzialność za zdrowie na lekarzy. Opieka medyczna odpowiada za około 20 procent zdrowia. Nieprawidłowa dieta i palenie papierosów to najczęstsze przyczyny zgonów – podkreśla.

11.23 Organizacje międzynarodowe apelują nie tylko do lekarzy i lekarzy dentystów, ale i do społeczeństwa o większą troskę o higienę jamy ustnej. – Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla działania stomatologów – mówi dr Lella. W jej ocenie koszty wynikające z zaniedbywania higieny jamy ustnej rosną, a ryzyko w zakresie chorób jamy ustnej jest zmienne. – Można i trzeba zmieniać złe nawyki – dodaje.

11.18 Anna Lella, prezydent Europejskiej Regionalnej Organizacji Światowej Federacji Dentystycznej (ERO-FDI) zwraca uwagę, że próchnica to najczęstsza choroba cywilizacyjna na świecie: – Jama ustna jest rezerwuarem groźnych bakterii.

11.16 Badania pokazują, że jeśli w jakimś roku spożycie cukru zmniejszało się, w kolejnym roku odsetek dzieci z próchnicą zmniejsza się. Ta praca jest już opublikowana. – Choroba próchnicowa to utrudnione życie. To ból, wady zgryzu, wady mowy – podkreśliła Olczak-Kowalczyk.

11.12 – Nie dziwi nas, że cukier znajduje się w  ciastach, ale zawierają go również produkty: keczup, musztarda, płatki śniadaniowe czy desery tak często jedzone przez dzieci – zwraca uwagę prof. Dorota Olczak-Kowalczyk.

11.10 – Nie każdy cukier szkodzi, nie każdy jest niebezpieczny – podkreśla prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej.

11.08 – Wiemy, że zdrowie społeczeństwa w wieku senioralnym zależy od tego, czego dowiedzą się jako młodzi ludzie – tymi słowami prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz zwrócił się m.in. do osób uczestniczących w czasie Światowych Dni Młodzieży, które odbywają się właśnie w naszym kraju.