Kto będzie leczył seniorów

Polska starzeje się na potęgę, a geriatrów jest zaledwie kilkuset. Osoby w wieku 60+ stanowią już ponad jedną czwartą społeczeństwa. W zestawieniu z innymi państwami naszego kontynentu wygląda to jeszcze bardziej dramatycznie – pisze Mariusz Tomczak.

Z danych Eurostatu wynika, że między 2013 a 2023 rokiem Polska była na drugim miejscu pod względem przyrostu liczby osób po 65. roku życia. Rosnący udział seniorów w populacji ogólnej stanowi wielkie wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia m.in. z uwagi na wielochorobowość, która wiąże się z częstszym korzystaniem z opieki szpitalnej i ambulatoryjnej. A to generuje coraz wyższe koszty.

Pięć chorób przewlekłych

Z badania PolSenior2 wynika, że wielochorobowość dotyka prawie 70 proc. osób w wieku 60-65 lat oraz 90 proc. w wieku 80-90 lat. Osoby powyżej 75. roku życia cierpią na pięć lub więcej chorób przewlekłych. Wśród najczęstszych schorzeń w tej grupie są nie tylko choroby układu krążenia i nowotwory, ale również choroby układu oddechowego, kostno-stawowe, cukrzyca typu drugiego, zaburzenia psychiczne i choroby otępienne.

 Część z nich stanowi główną przyczynę niepełnosprawności i prowadzi do przedwczesnego zgonu. – Jesteśmy schorowanym społeczeństwem – mówi prof. Tomasz Targowski, konsultant krajowy w dziedzinie geriatrii. I dodaje, że z upływem lat układ odpornościowy funkcjonuje gorzej, a organizm staje się bardziej narażony na infekcje.

Starsze osoby słabiej reagują w momencie zetknięcia się z patogenami. – Układ odpornościowy się starzeje. Infekcje bywają cięższe, gdyż wirusy i bakterie mają lepsze warunki do namnażania się. U co piątej osoby po 65. roku życia rozwija się tzw. zespół kruchości i następuje naturalne wyczerpanie się rezerw fizjologicznych organizmu – tłumaczy prof. Targowski.

Tylko 16 chętnych

W środowisku lekarskim geriatria nie cieszy się dużą popularnością, co sprawia, że w debacie publicznej pojawiają się obawy, czy polscy seniorzy będą mogli liczyć na kompleksową opiekę w przyszłości. W naszym kraju jest tylko 581 specjalistów geriatrii, z czego zawód wykonuje 569 spośród nich – wynika z Centralnego Rejestru Lekarzy RP należącego do Naczelnej Rady Lekarskiej (stan na koniec marca 2024 r.).

Jesienią 2023 r. w ramach postępowania kwalifikacyjnego na specjalizację z tej dziedziny zgłosiło się tylko 16 osób, chociaż było dostępnych 189 miejsc. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli niedobór geriatrów jest główną przyczyną pogarszającego się stanu geriatrii w Polsce. Nie pomaga uznanie jej za specjalizację priorytetową.

Kilka miesięcy temu Tomasz Kopiec, dyrektor Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. prof. W. Orłowskiego CMKP w Warszawie, w mediach społecznościowych zachęcał młodych lekarzy do wyboru geriatrii. W jego opinii decydują się na to niechętnie, ponieważ w trakcie  opieki nad najstarszymi pacjentami znacznie trudniej osiągnąć spektakularny sukces, co część z nich może frustrować.

Mariusz Tomczak