Lekarz i instytucja, przepisy i etyka
Art. 61 Kodeksu Etyki Lekarskiej stanowi, że „lekarz urzędu państwowego, samorządowego lub jakiejkolwiek instytucji publicznej lub prywatnej powinien rzetelnie wypełniać zobowiązania zaciągnięte wobec tych instytucji; jednak lekarz nie powinien spełniać poleceń pracodawcy sprzecznych z zasadami etyki i deontologii lekarskiej”.
W trakcie posiedzenia Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach w dniu 13 stycznia br. odbył się panel dyskusyjny pt. „Artykuł 61 Kodeksu Etyki Lekarskiej – widziany z wielu perspektyw”.
W dyskusji na ten temat wzięli udział m.in. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, prezes ORL w Katowicach, mec. Roman Kusz, wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach, mec. Ryszard Ostrowski, dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach oraz dr hab. n. med. Andrzej Wojnar, przewodniczący Komisji Etyki Naczelnej Rady Lekarskiej.
Obok członków ORL i jej Komisji Etyki Lekarskiej nie zabrakło także prezesa NRL dr. n. med. Macieja Hamankiewicza, a także przedstawicieli Okręgowych Izb Lekarskich z Wrocławia, Opola, Częstochowy i Bielska-Białej. Obecny był także dr n. med. Jerzy Dosiak z Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz dr n. med. Igor Radziewicz-Winnicki, były podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia i dr n. med. Mieczysław Dziedzic, członek ORL w Katowicach. Panel moderował dr hab. n. med. Jarosław Markowski, przewodniczący Komisji Etyki Lekarskiej ŚIL.
Paneliści mówili o konieczności zmian lub uchylenia obowiązujących obecnie zapisów kodeksu w ocenie prawników. Analizowano też podobieństwa i różnice w etyce zawodu lekarza, radcy prawnego i adwokata oraz potrzebę wielostronnych rozmów o tym problemie. Kolejnym poruszanym zagadnieniem był rozdźwięk, jaki według części rozmówców istnieje między etyką lekarską, a pełnieniem przez lekarza funkcji publicznej.
Po panelu odbyła się dyskusja z udziałem zaproszonych gości wokół ewentualnych zmian Kodeksu Etyki Lekarskiej. Prezes Jacek Kozakiewicz przedstawił argumenty przeciwko postępującej inflacji prawa w Polsce na rzecz jego precyzyjnego zapisywania. W jego ocenie „trzeba się przeciwstawić zamazywaniu i relatywizacji pojęć”.
– Powstaje bardzo wiele prawa pisanego. Obecni tutaj prawnicy liczą to na dziesiątki tysięcy stron. Rocznie „produkujemy” ponad 20 tysięcy stron aktów prawnych, a mimo to pojawiają się wnioski, że tego prawa tak jakby brakuje, że chcemy kolejnych zapisów… One są niepotrzebne, bo prawo nie ma zastępować wszystkiego – mówił J. Kozakiewicz.
– Kodeks Etyki Lekarskiej jest dobrym dokumentem, który pozwala lekarzom polskim na zachowanie należnej autonomii, niezwykle przydatnej z punktu widzenia chorego, dla dochowania najważniejszej kodeksowej reguły „Salus aegroti suprema lex esto” – podkreślił prezes ORL. Pogląd ten podzielił dr hab. Andrzej Wojnar. Według niego art. 61 KEL jest w miarę precyzyjnie sformułowany, dlatego nie należy go zmieniać.
– Wszyscy lekarze z mocy ustawy, jako członkowie izby lekarskiej, są zobowiązani do przestrzegania KEL – podkreślił prof. Wojnar. Warto przypomnieć, że Komisja Etyki NRL przeważającą większości głosów uchwaliła stanowisko, że KEL nie wymaga zmian, a ewentualna jego nowelizacja powinna być poprzedzona intelektualną debatą i całościową analizą.
Mec. Ostrowski zaproponował wprowadzenie rozwiązania w postaci zawieszenia wykonywania zawodu przez lekarza na czas pełnienia funkcji publicznej. Wtedy zostałaby zdjęta z niego odpowiedzialność za przestrzeganie Kodeksu Etyki Lekarskiej. Mimo różnych głosów na ten temat Mieczysław Dziedzic stwierdził, że propozycja czasowego wyłączenia menadżerów służby zdrowia, dyrektorów szpitali czy ministrów jest warta rozważenia.
– To trudna sprawa, czy drogo leczyć dzieci na jednym oddziale, pozbawiając oddział onkologii dziecięcej funduszy, czy wszystkim dać równo i sparaliżować dwa oddziały. To problem nie tylko lekarski. Czasami należy on do kompetencji dyrektora szpitala, który też jest lekarzem – mówił M. Dziedzic.
Prezes ORL w Katowicach poruszył też kwestię godzenia propaństwowych poglądów i propaństwowej działalności z misją zawodu czy wartościami etycznymi. – Prawo naturalne jest nadrzędne wobec prawa państwowego, nawiązuje bowiem do godności człowieka, powszechnego dobra i sprawiedliwości społecznej, a nie dążenia władzy lub pseudo-władzy do zaspokojenia własnych, doraźnych interesów – argumentował J. Kozakiewicz. Przykłady takich postaw wskazali dziekani samorządów adwokackiego i radców prawnych.
„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.
