Naczelny zegar biologiczny jest głowie

Za wyjaśnienie mechanizmów molekularnych rytmów kontrolujących rytmy okołodobowe u organizmów żywych Komitet Noblowski przyznał w 2017 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Otrzymali ją trzej naukowcy amerykańscy: Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young.

Foto: pixabay.com

Kierownik Poradni Leczenia Zaburzeń Snu przy Klinice Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego dr Michał Skalski wyjaśnia, że wewnętrzy zegar biologiczny jest mechanizmem przystosowawczym żywych organizmów do zmieniających się rytmów dobowych dnia i nocy.

Są one genetycznie uwarunkowane, występują zarówno w organizmach jednokomórkowych jak i tych złożonych jak: mucha owocówka czy ptaki i ssaki.

Mechanizm ten rozwijał się wraz z postępem ewolucji. „Niektóre zwierzęta funkcjonują w zależności od tego czy jest jasno czy ciemno. Na przykład szczury i koty są bardziej aktywne nocą” – dodaje specjalista. Dr Skalski podkreśla, że rytmom dobowym podporządkowany jest również człowiek.

Choć częściowo wyzwolił się on z tych uwarunkowań, ponieważ jesteśmy w stanie pracować w nocy a spać w ciągu dnia (przynajmniej przez jakiś czas i w pewnych okolicznościach).

„Człowiek nadal jednak pozostaje niewolnikiem rytmów biologicznych. Podlegają im nasze narządy wewnętrze, ale naczelny zegar biologiczny ukryty w jest w naszej głowie: w jądrach nadskrzyżowaniowych (część mózgowia odpowiadająca u ssaków za behawioralne i fizjologiczne rytmy biologiczne – przyp. red.)” – mówi dr Skalski.

Zbigniew Wojtasiński

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl