Nauka o zdrowiu i profilaktyce w szkole?

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne alarmuje, że w perspektywie najbliższych trzydziestu lat grozi nam epidemia chorób układu sercowo-naczyniowego i proponuje walkę z tym zagrożeniem poprzez ogólnopolską kampanię edukacyjną. Eksperci chcą włączenia w powszechną edukację nauki o zdrowiu i jego profilaktyce.

Od prawej: prezes PTK prof. Piotr Hoffman, przewodniczący Sekcji Prewencji i Epidemiologii PTK prof. Wojciech Drygas, przewodniczący Komisji Promocji Zdrowia PTK prof. Piotr Jankowski

Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego rocznie umiera 17,5 miliona osób, co oznacza, że jest to najczęstsza przyczyna zgonów na świecie. Choroby układu krążenia niezmiennie od ponad 50 lat pozostają najważniejszą przyczyną umieralności także Polaków.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego każdego roku z przyczyn kardiologicznych umiera około 175 tysięcy osób. Szacuje się, że przy obecnych trendach zachorowań i tempie starzenia się społeczeństwa, śmiertelność spowodowana chorobami układu krążenia już w 2020 roku przekroczy 200 tysięcy osób rocznie.

Zapobiec epidemii

W 80% przypadków przedwczesnym zawałom serca i udarom mózgu można byłoby zapobiec poprzez odpowiednią profilaktykę i wyeliminowanie behawioralnych czynników ryzyka, takich jak: brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta, otyłość, palenie tytoniu i spożywanie nadmiernej ilości alkoholu. Taki jest też główny cel kampanii prowadzonej przez PTK.

Chodzi o wzrost świadomości społecznej na temat czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i zagrożeń z nimi związanych wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Kampania jest zaproszeniem dla społeczeństwa do podejmowania systematycznie aktywności fizycznej, wypracowania prawidłowych nawyków żywieniowych oraz eliminacji szkodliwych zachowań, które w przyszłości pozwolą uniknąć chorób układu krążenia i ich poważnych konsekwencji.

Eksperci Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego zwracają uwagę na znaczenie interakcji międzypokoleniowej w budowaniu i utrwalaniu zdrowego stylu życia, tj. podnoszeniu świadomości dorosłych Polaków na temat wpływu zachowań prozdrowotnych na edukację młodego pokolenia, ale również promowaniu postaw nakierowanych na umocnienie i polepszenie jakości zdrowia, gdzie wzór do naśladowania może stanowić dobrze wyedukowana młodzież i dzieci.

Edukacja o zdrowiu

– Edukację prozdrowotną postrzegam jako jedno z najważniejszych wyzwań współczesnej kardiologii w Polsce. Wdrożenie właściwie zbilansowanej diety oraz systematycznie prowadzonej aktywności fizycznej to początek serii zmian w stylu życia, które mają szansę wpłynąć na zahamowanie epidemii chorób układu sercowo-naczyniowego, grożącej polskiemu społeczeństwu, ale przede wszystkim przyczynią się do utrzymania Polaków w dobrej kondycji i zdrowiu na wiele lat – wskazuje prof. dr hab. med. Piotr Hoffman, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Eksperci apelują także o włączenie w powszechną edukację nauki o zdrowiu i jego profilaktyce. Zachęcają ponadto do podpisania się pod apelem, sygnowanym przez prezesa PTK, przewodniczącego Sekcji Prewencji i Epidemiologii PTK prof. Wojciecha Drygasa, przewodniczącego Komisji Promocji Zdrowia PTK prof. Piotra Jankowskiego oraz przewodniczącego Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk dr. Tomasza Zdrojewskiego.

– Apel jest inicjatywą wzywającą wszystkich obywateli do aktywnego włączenia się w działania na rzecz profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego oraz powszechnej edukacji na temat zagrożeń tymi chorobami. Dokument stawia diagnozę czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz prognozę skali konsekwencji, jakie mogą wystąpić jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania zapobiegawcze – mówi prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Apel ze wszystkimi podpisami zostanie przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne oficjalnie przekazany do Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej. – Każdy głos jest ważny dla podkreślenia roli skutecznej edukacji w zakresie propagowania zdrowia i możliwości zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego, tak aby w przyszłości zredukować liczbę zawałów serca i udarów mózgu, dlatego zapraszam do wyrażenia poparcia wszystkich, którym zależy na zdrowiu kolejnych pokoleń Polaków, na czele z przedstawicielami władzy centralnej i samorządowej – podkreśla szef PTK.

Tyją, nie ćwiczą i źle odżywiają się

Do poprawienia jest sporo, bo – jak wynika z danych WHO (badania Health Behaviour School-aged Children) – w ciągu ostatnich 20 lat w naszym kraju trzykrotnie wzrosła liczba dzieci z nadwagą, a polskie 11-latki są w czołówce najbardziej otyłych nastolatków na świecie (18,3% spośród polskich 11- i 12-latków ma nadwagę, a 3,4% jest otyłych). Warto również podkreślić, że polskie dzieci tyją najszybciej w Europie, a młodzi bez aktywności fizycznej są 5-6 razy bardziej narażeni na choroby serca nawet przed ukończeniem 20. roku życia.

Mobilna poradnia

W ramach kampanii „Zdrowe Dzieci, Zdrowa Młodzież, Zdrowi Dorośli” wyrusza w trasę po Polsce mobilna poradnia kardiologiczna. Mieszkańcy 11 polskich miast będą mogli skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych (ciśnienie tętnicze, stężenie glukozy, stężenie cholesterolu całkowitego, wskaźnik kostka-ramię, wskaźnik BMI) oraz konsultacji lekarskich w zakresie chorób układu krążenia.

Badaniom towarzyszyć będzie przestrzeń edukacji, sportu i zabawy, gdzie można będzie pozyskać informacje z zakresu czynników ryzyka i profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego oraz sprawdzić swoją wiedzę na ten temat. Wśród zaplanowanych aktywności znajdują się, m.in.: multimedialna oferta wdrożenia zbilansowanej diety dla całej rodziny, interaktywna Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej (przybliżająca aktualne wytyczne Instytutu Żywności i Żywienia) oraz liczne materiały informacyjno-edukacyjne.

Zarówno dzieci, jak i dorośli będą mogli wypełnić ankietę sprawdzającą ich codzienne nawyki i przyzwyczajenia związane z dietą i aktywnością fizyczną. Po podliczeniu odpowiedzi test oceni deklarowane postawy oraz przekieruje do porad dotyczących zdrowego stylu życia.