Odczarować neurofizjologię

Wykorzystanie badań elektroneurograficznych i elektromiograficznych w codziennej praktyce lekarskiej będzie tematem pierwszego z cyklu szkoleń dotyczących neurofizjologii – pisze Lucyna Krysiak.

Kolejne koncentrować się będzie na tajnikach mózgu, zgłębianiu wiedzy na temat elektroencefalografii i wykorzystaniu tego badania w ocenie okresu rozwojowego oraz badaniu elektroencefalograficznym i polisomnograficznym w diagnostyce chorób ośrodkowego układu nerwowego.

Cykl organizowany jest przez dr hab. Martę Banach, prezes Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej (PTNK) i kierownik Pracowni Neurofizjologii Klinicznej Katedry Neurologii UJ CM, w ramach współpracy z Ośrodkiem Kształcenia Naczelnej Izby Lekarskiej (NIL) funkcjonującym w strukturze Centralnego Ośrodka Badań, Innowacji i Kształcenia (COBIK).

Długofalowa współpraca

Pacjenci są kierowani na badania do pracowni neurofizjologii klinicznej nie tylko przez neurologów, ale także pediatrów, neurochirurgów, ortopedów, reumatologów czy okulistów, których wiedza na temat neurologii i neurofizjologii klinicznej może się znacząco różnić. Dostrzegając potrzebę zgłębiania wiadomości na ten temat, przydatności tego rodzaju badań w diagnozowaniu chorób układu nerwowego oraz planowaniu leczenia, NIL podpisała porozumienie z PTNK, które zapowiada długofalową współpracę dotyczącą edukacji lekarzy, podnoszenia wiedzy medycznej na wyższy poziom i wymiany doświadczeń. Zainicjować ma ją cykl szkoleń „Odczarujmy neurofizjologię”.

– Ważne jest, aby lekarz kierujący na badanie neurofizjologiczne uwzględniał różne wskazania do ich wykonywania, potrafił przedstawić ocenę kliniczną pacjenta, wyniki badań dodatkowych oraz odpowiednio zadać pytanie, czego oczekuje od neurofizjologa klinicznego – tłumaczy dr hab. Marta Banach. Zaznacza, że kluczowe jest, by neurofizjolodzy kliniczni i lekarze innych specjalności nabyli stosownych umiejętności komunikacyjnych, ponieważ na podstawie uzyskanych profesjonalnych informacji od lekarza kierującego neurofizjolog kliniczny może wybrać odpowiednie techniki neurofizjologiczne, właściwe dla danego przypadku, przeprowadzić badanie zgodnie z obowiązującymi wytycznymi i standardami, jak również należycie zinterpretować i raportować wyniki.

Zauważa też, że specjalista wykonujący badania elektroencefalograficzne (EEG) na podstawie zapisu EEG i uzyskanych wyczerpujących informacji od lekarza kierującego powinien być w stanie ustalić np. rodzaj zespołu padaczkowego, jak również obecność innych stanów chorobowych, takich jak niedotlenienie, zakażenie, zapalenie czy zaburzenia metaboliczne. Z kolei specjalista neurofizjologii klinicznej z kompetencjami do wykonywania badania elektromiografii (EMG) i badania przewodzenia nerwowego (NCS) powinien umieć zlokalizować uszkodzenie, stwierdzić, czy proces jest lokalny, czy uogólniony, ocenić nasilenie, ostrość oraz dynamikę procesu.

Badania dopełniające

Diagnostykę dopełniają badania biochemiczne, serologiczne i czasami genetyczne. Ocena histopatologiczna nerwów i mięśni wykonywana jest w wysoko wyspecjalizowanych pracowniach patomorfologicznych. – Ze względu na bogaty obraz kliniczny i zróżnicowany patomechanizm chorób nerwowo-mięśniowych bardzo ważna jest współpraca ze specjalistami różnych dziedzin: radiologami, reumatologami, genetykami, kardiologami, patomorfologami, ortopedami i fizjoterapeutami – podkreśla dr hab. Marta Banach i jako przykład podaje przypadek diagnostyki zespołu cieśni nadgarstka, najczęściej występującej neuropatii z ucisku, gdzie wykonane badanie neurofizjologiczne pozwala potwierdzić rozpoznanie oraz obiektywną ocenę stopnia uszkodzenia nerwu pośrodkowego, zaplanować terapię oraz dać podstawę do oceny pooperacyjnej pacjentów.

Lekarze kierujący pacjenta na badania powinni więc wiedzieć, że oprócz podstawowych badań neurofizjologicznych (EEG, EMG i PW) wykonywane są: badanie polisomnograficzne wykorzystywane np. w neurofizjologicznej ocenie zaburzeń snu, badanie ultrasonograficzne dostarczające ważnych informacji uzupełniających dla badania elektroneurograficznego (ENG) czy elektromiograficznego (EMG) w diagnostyce chorób nerwów i mięśni. Należy też wspomnieć o wykorzystaniu technik stymulacji nieinwazyjnej i inwazyjnej, zarówno diagnostycznej, jak i terapeutycznej, stosowanych w ramach interwencyjnej neurofizjologii klinicznej w stymulacji rdzenia kręgowego, powtarzalnej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (w leczeniu depresji, bólu, dystonii), przezczaszkowej stymulacji prądem stałym, stymulacji nerwu błędnego i podjęzykowego oraz głębokiej stymulacji mózgu w leczeniu zaburzeń ruchowych, dolegliwości bólowych.

Pierwsze z cyklu szkoleń odbędzie się 19 czerwca.

Lucyna Krysiak