Strategia Walki z Rakiem w Polsce 2015-2024

Dokument jest już gotowy. Powstawał po trzech latach wielkiego wysiłku i pracy około 200 specjalistów. Na początku lipca został przekazany do Ministerstwa Zdrowia. Jak zostanie przyjęty i jak ważny jest dla onkologii? Między innymi o tym rozmawiali przedstawiciele różnych środowisk – lekarzy, Ministerstwa Zdrowia, Prezydenta RP oraz pacjentów.

Foto: Marta Jakubiak

Liczący 142 strony dokument, sygnowany przez 11 medycznych towarzystw naukowych i onkologicznych organizacji pozarządowych, został opracowany zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia i Komisji Europejskiej. Głównym celem „Strategii…” jest poprawa populacyjnych wskaźników zachorowalności i umieralności związanej z chorobami nowotworowymi w Polsce oraz poprawa jakości życia pacjentów onkologicznych.

„Strategia Walki z Rakiem w Polsce 2015-2024” zakłada, że cały system zwalczania chorób nowotworowych będzie zarządzany na podstawie systematycznie zbieranych i analizowanych danych oraz monitorowania wskaźników jakości. Twórcy dokumentu uważają, że dla sprawnego wdrożenia zadań „Strategii…” konieczne jest powołanie podmiotu koordynującego. W okresie przejściowym byłaby to komórka wydzielona w strukturach Ministerstwa Zdrowia, docelowo zaś samodzielna organizacja.

Podejrzenie – rozpoznawanie – leczenie – rehabilitacja – i opieka paliatywna – to następujące po sobie odcinki drogi, którą pacjent onkologiczny przechodzi w systemie opieki zdrowotnej. Dla każdego z tych odcinków „Strategia…” proponuje nowe rozwiązania. Oto najważniejsze jej założenia.

Podejrzenie i diagnostyka choroby nowotworowej

• Koordynacja diagnostyki i dodatkowe kompetencje diagnostyczne dla lekarza POZ
W porozumieniu zawartym pomiędzy lekarzami POZ a lekarzami onkologami zaproponowano wyposażenie lekarzy POZ w dodatkowe kompetencje diagnostyczne oraz przejęcie przez nich koordynacji pierwszego etapu postępowania prowadzącego do rozpoznania lub wykluczenia nowotworu. W wątpliwych przypadkach lekarz POZ będzie miał możliwość bezpośredniej konsultacji z lekarzem onkologiem.

• Utworzenie sieci ośrodków szybkiej diagnostyki onkologicznej
Planowane jest utworzenie w okresie 5 lat, na bazie istniejących instytucji, sieci 200-300 ośrodków szybkiej diagnostyki onkologicznej (OSD), w których realizowany będzie pełny proces diagnostyczny według określonych, jednolitych standardów jakościowych i proceduralnych, bez limitów ilościowych.

Leczenie

• Powstanie wielodyscyplinarne konsylium lekarskie, które stworzy plan leczenia
Decyzja o wyborze konkretnego sposobu terapii podejmowana będzie z udziałem pacjenta, według ujednoliconego wzorca, przez wielodyscyplinarne konsylium lekarskie. W składzie konsylium będą co najmniej: onkolog kliniczny, radioterapeuta i chirurg.

• Koordynator leczenia – nowa funkcja w systemie
Realizacja planu leczenia będzie nadzorowana przez koordynatora – przewodnika pacjenta w procesie leczenia.

• Obowiązkowe standardy i zalecenia
Cyklicznie publikowane i aktualizowane standardy oraz zalecenia terapeutyczne będą obowiązywać powszechnie.

• Powstaną: narządowe ośrodki kompetencji, specjalistyczne ośrodki onkologiczne, centra doskonałości

Chorzy na najczęstsze rodzaje nowotworów: raka piersi, jelita grubego, gruczołu krokowego i płuca leczeni będą możliwie blisko miejsca zamieszkania, w docelowo gęstej sieci narządowych ośrodków kompetencji. Nowotworami ośrodkowego układu nerwowego, układu moczowego i narządów miednicy mniejszej zajmą się specjalistyczne ośrodki onkologiczne. Skomplikowane przypadki kliniczne i rzadkie nowotwory będą pod opieką centrów doskonałości. W ich gestii pozostaną także badania naukowe i edukacja.

• Rozwój leczenia ambulatoryjnego i w trybie jednodniowym

Nastąpi też stopniowe przesuwanie trybu leczenia ze szpitalnego na ambulatoryjny i jednodniowy. O umieszczeniu chorego w szpitalu decydować będą wyłącznie względy medyczne. Refundacja zakwaterowania poza szpitalem oraz transportu lub dojazdu chorego pozostaną z możliwością refundacji.

• Dostępność do innowacyjnych metod leczenia
Jej wprowadzenie ułatwi otwarcie szybkiej ścieżki dla niektórych decyzji refundacyjnych, łatwiejsze wprowadzanie zmian w programach lekowych, rozwój diagnostyki molekularnej umożliwiającej zastosowanie leczenia celowanego, a w szczególnych przypadkach mechanizm dostępu do leków spoza listy refundacyjnej.

Jakość życia pacjenta w trakcie i po leczeniu

Autorzy „Strategii…” planują, że przy dużych szpitalach powstaną ośrodki rehabilitacji onkologicznej i sieć współpracy psychoonkologicznej. Wdrożony zostanie też mechanizm identyfikacji dystresu (stresu negatywnego), a osobom potrzebującym zostanie zapewnione leczenie.

Opieka paliatywna i walka z bólem

Rozwój różnych form opieki paliatywnej i hospicyjnej oraz instytucjonalne wsparcie opieki domowej mają rozwiązać część najważniejszych problemów. Powstanie sieć poradni leczenia bólu nowotworowego, która ułatwi dostęp do skutecznego leczenia i nowoczesnych leków przeciwbólowych.

„Strategia…” to dokument obejmujący również obszary związane z prowadzeniem działań z zakresu profilaktyki pierwotnej oraz profilaktyki wtórnej. Ta druga wiązać się będzie z prowadzeniem bardziej rzetelnych i wiarygodnych badań przesiewowych. Twórcy dokumentu dostrzegają też konieczność podniesienia poziomu nauczania przed- i podyplomowego, a także – co niezwykle istotne – poprawy jakości badań naukowych nad nowotworami.

Pełna wersja „Strategii Walki z Rakiem w Polsce 2015-2024” dostępna jest tutaj.