Żywienie enteralne noworodka

Standardem w żywieniu enteralnym, czyli żywieniu doustnym noworodków zarówno urodzonych przedwcześnie, jak i donoszonych, jest stosowanie mleka kobiecego. Najbardziej rozpoznawalną organizacją opiniotwórczą w zakresie żywienia dzieci w Europie jest Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN, ang. European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition), które określiło optymalną podaż mleka kobiecego na poziomie 150-180 mL/kg masy ciała/dobę.

Foto: freeimages.com

Mleko to może pochodzić bezpośrednio od matki lub z banku mleka kobiecego, w przypadku noworodków hospitalizowanych, a zwłaszcza wcześniaków. Jednak w tej ostatniej grupie pacjentów mleko kobiece powinno być wzbogacane, ponieważ zapotrzebowanie kaloryczne noworodków urodzonych przedwcześnie jest większe niż noworodków urodzonych o czasie.

Celem żywienia doustnego wcześniaków jest nadrobienie, w jak najszybszym czasie niedoboru masy ciała związanego z porodem przedwczesnym lub z hipotrofią wewnątrzmaciczną, czyli tzw. niedoborem wzrastania wewnątrzmacicznego. Należy w związku z tym ocenić dokładnie podaż podstawowych składników odżywczych, takich jak białko, tłuszcze i węglowodany z mlekiem matki, w celu dobrania odpowiedniej formy suplementacji mleka kobiecego w postaci ogólnych preparatów wzbogacających mleko lub preparatu wzbogacającego ilość białka.

Standard żywienia enteralnego opisuje również procedurę pozyskiwania siary, jako że jest to najcenniejsza frakcja mleka kobiecego, która przeważa w mleku matki w pierwszych dniach laktacji. Jednym ze składników siary, który odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu układu odpornościowego noworodka, obok immunglobulin G i M jest immunglobulina A, która wchłania się z przewodu pokarmowego.

Ważnym składnikiem siary, oprócz wspomnianych immunoglobulin, jest białko laktoferyna. To właśnie laktoferyna posiada zdolności bakteriobójcze poprzez mechanizmy niszczące ścianę bakterii, stymulując fagocytozę oraz zdolności antywirusowe poprzez konkurencyjne wiązanie się z lipopolisacharydami błony komórkowej blokując w ten sposób miejsca ataku wirusów.

Badania ostatnich lat wykazały, że suplementacja laktoferyną noworodków przedwcześnie urodzonych, które nie były karmione mlekiem matki, zmniejszyła liczbę zakażeń. W związku z tym standard żywienia doustnego noworodków zaleca suplementację laktoferyną pochodzenia wołowego w przypadku podawania od urodzenia mleka modyfikowanego, aby w ten sposób uzupełnić niedobory laktoferyny wynikające z braku podawania siary.

Standard żywienia nie rozwiązuje jednoznacznie problemu podawania probiotyków u noworodków urodzonych przedwcześnie. Brak do tej pory danych, które jednoznacznie wykazują korzyści płynące z podawania probiotyków w tej populacji, mimo ich potencjalnego korzystnego działania na florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Podsumowując, standard żywienia doustnego noworodków ujednolica postępowanie dotyczące żywienia doustnego noworodków urodzonych o czasie, jak i wcześniaków.

Jan Mazela, Klinika Zakażeń Noworodka, Uniwersytet Medyczny, Poznań

Karolina Chojnacka, Klinika Zakażeń Noworodka, Uniwersytet Medyczny, Poznań

Justyna Czech-Kowalska,Klinika Neonatologii, Patologii Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

Agnieszka Gawecka, Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Ewa Gulczyńska, Klinika Neonatologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź

Barbara Michalczyk, Klinika Patologii Noworodka, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin

Iwona Sadowska-Krawczenko, Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią Noworodka, Szpital Uniwersytecki nr 2, Bydgoszcz

Maria Wilińska, Klinika Neonatologii, Centrum Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

Katarzyna Wróblewska-Seniuk, Klinika Zakażeń Noworodka, Uniwersytet Medyczny, Poznań

Polscy eksperci z dziedziny neonatologii przygotowali „Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce – zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego”. To zbiór wytycznych dotyczących postępowania klinicznego w 28 obszarach opieki nad noworodkiem, zarówno w szpitalu zaraz po urodzeniu dziecka, jak i po jego wyjściu do domu (zobacz więcej).