2017 Rokiem Władysława Biegańskiego
W roku 2017 obchodzimy stulecie śmierci doktora Władysława Biegańskiego – postaci mądrej i pięknej, wybitnego lekarza, naukowca, filozofa, etyka i społecznika, Częstochowianina Stulecia, patrona współczesnych lekarzy.
1 lutego otwarto w Senacie wystawę „Doktor Władysław Biegański – życie i dzieło”, inaugurując obchody 100-lecia śmierci tego wybitnego współtwórcy deontologii lekarskiej
Foto: Marta Jakubiak
Jest jedną z najwybitniejszych postaci w dziejach Częstochowy oraz historii polskiej i europejskiej medycyny. Częstochowa – miasto, w którym dr Biegański spędził całe swoje twórcze życie – już od 2015 r. prowadziła przygotowania do uroczystych obchodów, które odbyły się w kwietniu 2017 r. Ich organizatorami i współorganizatorami byli: Urząd Miasta Częstochowy, Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie, Okręgowe Izby Lekarskie w Częstochowie, Katowicach i Warszawie, Muzeum Częstochowskie, Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Częstochowie oraz Filharmonia Częstochowska.
Z inicjatywy Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego, Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i Okręgowej Izby Lekarskiej w Częstochowie 4 listopada 2016 r. Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2017 Rokiem Władysława Biegańskiego. W setną rocznicę jego śmierci senatorowie postanowili oddać należny hołd temu zasłużonemu lekarzowi, który swoje życie poświęcił dobru wspólnemu. Dzięki Towarzystwu Lekarskiemu Częstochowskiemu od kwietnia do grudnia 2016 r. przeprowadzono remont i konserwację zabytkowego grobu dra Władysława Biegańskiego na Cmentarzu Kule, sfinansowany z budżetu miasta Częstochowy.
Prace wykonał konserwator z Krakowa, Dominik Synowiec. Obchody poświęcone uhonorowaniu tego wybitnego lekarza zorganizowane zostały w salach Filharmonii Częstochowskiej i Ratusza Miejskiego, a ich uroczyste akcenty miały miejsce na Jasnej Górze i Cmentarzu Kule w Częstochowie. Rozpoczęliśmy 6 kwietnia otwarciem wystawy o dr. Biegańskim w sali reprezentacyjnej Ratusza Miejskiego na Placu Biegańskiego. Później goście i uczestnicy obchodów zwiedzali Bibliotekę Jasnogórską i uczestniczyli w Apelu Jasnogórskim, w Kaplicy Matki Bożej. Wzruszający Apel poprowadził Arcybiskup Metropolita Częstochowski Wacław Depo.
Wśród uczestników była też duża grupa Polonii Medycznej z Mołdawii, Ukrainy, Rosji, Białorusi, Litwy, Czech, Niemiec i Austrii. Główne uroczystości rozpoczęły się 7 kwietnia 2017 r. O godz. 13:00 złożono wieńce przy odrestaurowanym grobie dra Biegańskiego w asyście pocztów sztandarowych Prezydenta Miasta Częstochowy oraz Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Częstochowie. Przemówienia wygłosili wiceprezydent miasta Częstochowy Andrzej Szewiński, prezes Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego Beata Zawadowicz, modlitwę poprowadził arcybiskup metropolita częstochowski Wacław Depo.
Uroczysta inauguracja obchodów odbyła się o godz. 17:00 w Filharmonii Częstochowskiej. Podczas inauguracji przypomniałam uczestnikom słowa prof. Władysława Tatarkiewicza, którego życie łączy epokę Biegańskiego i czasy nam współczesne. Już w rok po śmierci Biegańskiego, w 1918 r., napisał we wstępie do ostatniego jego dzieła „Etyka ogólna”: „Niewątpliwie długo przetrwa pamięć o tej pięknej postaci polskiego uczonego, postaci męzkiej i pogodnej, o usposobieniu równem i wytrwałem, człowieka surowego dla siebie i wyrozumiałego dla innych, nie ubiegającego się o zaszczyty, a szukającego uczciwie i bez zastrzeżeń prawdy, człowieka tytanicznej pracy”.
I dalej prof. Tatarkiewicz pisze: „Powiedziano o nim: Dumą lekarza prowincjonalnego był i otuchą. Można powiedzieć szerzej: Jest otuchą polskiego pracownika naukowego”. Później wystąpił prof. Marian Zembala z lekarzem fotografikiem Łukaszem Kulakiem w prezentacji „Światło w medycynie”, wręczono zasłużonym osobom ze służby zdrowia doroczną Nagrodę Prezydenta im. Władysława Biegańskiego, odbył się wykład inauguracyjny towarzyszącej obchodom konferencji naukowej „Pierwiastki etyczne przysięgi Hipokratesa i jej aktualność w Roku Biegańskiego”, który wygłosił prof. Jerzy Woy-Wojciechowski. Na zakończenie wysłuchano koncertu „Świat walca” z udziałem Orkiestry Filharmonii Częstochowskiej i gwiazdy – solistki Katarzyny Dondalskiej – sopran koloraturowy.
Dla upamiętnienia postaci dra Biegańskiego, 8 kwietnia, także w Filharmonii Częstochowskiej, odbyła się niezwykle ciekawa konferencja naukowa „Doktor Władysław Biegański. Biegański i jego epoka. Filozofia i etyka w medycynie wczoraj i dziś” z udziałem wybitnych wykładowców. Wykłady wygłosili między innymi profesorowie: Marian Zembala z Zabrza, Jerzy Woy-Wojciechowski, Jerzy Jurkiewicz, Magdalena Durlik i Romuald Krajewski z Warszawy, Andrzej Wojnar i Andrzej Kierzek z Wrocławia, Tadeusz Biesaga, Ryszard Gryglewski i Janusz Skalski z Krakowa, Bolesław Lichterman z Moskwy, Urszula Cierniak z Częstochowy, Grzegorz Opala z Katowic oraz doktorzy: Monika Zamachowska z Krakowa, Kazimierz Szałata z Warszawy, Michał Skoczylas ze Szczecina, Wanda Terlecka i Jolanta Warzycha z Częstochowy, pielęgniarka Hanna Paszko oraz historycy z Częstochowy.
Przed konferencją wręczono 25 laureatom Honorowe Statuetki Biegańskiego, które są najwyższym odznaczeniem Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego. Dzięki wysiłkom organizatorów oraz udziałowi znakomitych wykładowców, moderatorów i członków Komitetu Honorowego, z kraju i zagranicy, uczciliśmy pamięć dra Władysława Biegańskiego – tak ważnej postaci dla współczesnych, w sposób dostojny, godny, mądry i piękny. Jak napisał prof. Grzegorz Opala: „Wszystkie części miały swoją wartość i odzwierciedlały bogactwo postaci doktora Władysława Biegańskiego, jego twórczości i dokonań”.
Nasze obchody zostały nazwane przez redaktor Annę Wyszyńską Festiwalem Doktora Władysława Biegańskiego. Bardzo się cieszę, że ten festiwal nie zakończył się, trwa nadal. Po raz pierwszy hołd dr. Biegańskiemu oddaje cała Polska. Uroczystości i konferencje odbyły się już w Częstochowie, Warszawie, Grabowie, Grudziądzu i Zabrzu, a odbędą się jeszcze do końca Roku Władysława Biegańskiego na uczelniach wyższych, uniwersytetach medycznych, w okręgowych izbach lekarskich w całej Polsce.
Podobnie nasza jubileuszowa wystawa o dr. Biegańskim, była już zaprezentowana w Warszawie, także w Senacie RP, w Częstochowie, Grudziądzu i Grabowie. Będzie przewożona do innych miast zgodnie z zaplanowanym harmonogramem. Na naszej konferencji towarzyszącej obchodom podkreślano szczególne znaczenie, w dzisiejszych czasach, powrotu do przysięgi Hipokratesa o jednolitym brzmieniu we wszystkich uczelniach medycznych i konieczności przypominania zasad etyki Władysława Biegańskiego, „naszego polskiego Hipokratesa” – jak nazwał go prof. Andrzej Wojnar, przewodniczący Komisji Etyki NRL, moderator i wykładowca naszej konferencji.
Całe życie dra Biegańskiego jest wzorem postawy lekarza. Studentom i lekarzom szczególnie warto polecić jego dzieło z 1899 r. „Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej”, którego kolejny pamiątkowy reprint ukazał się w związku z Rokiem Władysława Biegańskiego. Myśli tam zawarte są ponadczasowe i powinny być stale przypominane. Dr Biegański upowszechniał współczujące podejście do pacjentów, pełne troski i empatii. Był mistrzem w nawiązywaniu serdecznego kontaktu z ludźmi, z chorym człowiekiem, podkreślał, by nie pozbawiać chorego nadziei, by walczyć o zdrowie i życie pacjenta do samego końca, nie poddawać się.
Stąd zresztą nasza kolejna inicjatywa, by każdy młody lekarz wraz z prawem wykonywania zawodu otrzymywał reprint książki „Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej”. Okręgowe Izby Lekarskie, które będą realizować ten pomysł, zakupiły w roku Władysława Biegańskiego 7 tys. egzemplarzy tego dzieła. Pomysł ten został uznany podczas jubileuszowej konferencji za doskonały. Mam nadzieję, że akcja ta będzie kontynuowana, że lekarze będą zastanawiali się, o czym pisał i mówił dr Biegański, jakim człowiekiem powinien być lekarz czy raczej jaki człowiek powinien być lekarzem i czy potrafią odróżnić „medycynę od rzemiosła”.
Beata Zawadowicz
Prezes Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego
Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego 100-lecia Śmierci Doktora Władysława Biegańskiego
Źródła: Biegański W. „Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej”, Warszawa 1899; Biegański W. „Etyka ogólna”, Warszawa 1918.