Aktywność fizyczna a choroby onkologiczne

Dowody naukowe wyraźnie wskazują, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego (okrężnicy), macicy i piersi (zwłaszcza w wieku pomenopauzalnym). Co ważne, zmniejszenie ryzyka rozwoju tych nowotworów jest tym wyraźniejsze, im częściej i dłużej ćwiczymy.

Niemniej liczy się każda aktywność, zarówna ta codzienna, jak i ta zaplanowana w czasie wolnym. Najważniejsze, aby wysiłek fizyczny był regularny i aby ograniczać ilość czasu spędzanego w pozycji siedzącej lub leżącej (oglądanie TV, praca przy komputerze, jazda samochodem itp.).

Korzyści zdrowotnych płynących z systematycznych ćwiczeń fizycznych jest bardzo wiele. Po pierwsze, pomagają one utrzymać prawidłową masę ciała, zapobiegają nadwadze i otyłości, które są niezależnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych.

Kolejna kwestia to wpływ ruchu na przyspieszenie perystaltyki jelit, dzięki czemu skraca się czas kontaktu błony śluzowej z czynnikami pokarmowymi, produktami przemiany materii (np. kwasami żółciowymi) oraz innymi karcinogenami dostającymi się do przewodu pokarmowego wraz ze spożywanym pokarmem.

Od dawna znany jest także dobroczynny wpływ regularnego, umiarkowanego wysiłku fizycznego na funkcjonowanie układu odpornościowego. Udowodniono, że ma on właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące, choć nie są znane dokładne mechanizmy tego wpływu.

Systematyczne ćwiczenia zmniejszają udział tkanki tłuszczowej w organizmie oraz modyfikują i łagodzą działanie pochodzących z niej estrogenów. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do nowotworów hormonozależnych piersi i macicy.

Ponadto, aktywność fizyczna reguluje stężenie insuliny i glukozy we krwi, zapobiegając insulinooporności i cukrzycy typu 2, które sprzyjają przewlekłym stanom zapalnym i rozwojowi nowotworów, szczególnie jelita grubego. Znane są także doniesienia naukowe dotyczące roli aktywności fizycznej w zapobieganiu depresji i wspomaganiu pracy układu nerwowego.

Iwona Sajór
Kierownik Pracowni Prewencji i Leczenia Żywieniowego Nowotworów
Instytut Żywności i Żywienia