Brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach a prawo do rekompensaty

Wielu lekarzy wykonujących pracę w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych przed 2009 r. spotyka się z odmową prawa do rekompensaty w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych¹.

Powodem jest brak udokumentowania 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze według stanu na dzień 1 stycznia 2009 r. na podstawie świadectw pracy na odpowiednich drukach. Nie powinno to jednak stanowić przeszkody w dochodzeniu swoich praw, skoro faktycznie taka praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Uznanie okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych może bowiem odbywać się także m.in. na podstawie dowodów z zeznań świadków. Tyle tylko, że w praktyce udowodnienie takiej pracy na podstawie innych dowodów niż świadectwo pracy trzeba przeprowadzić przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych, gdy organy rentowe wydają decyzje odmowne.

Jak wskazuje orzecznictwo sądowe: „w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy, a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi”².

Co więcej, „świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest oświadczeniem woli i nie zawiera oświadczeń woli, lecz jedynie oświadczeniem wiedzy, nie będąc także dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., co w konsekwencji oznacza możliwość wykazywania w postępowaniu sądowym faktu wykonywania tego rodzaju pracy wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przepisami kodeksu postępowania cywilnego”³.

Jeżeli zatem lekarz legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 u stawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przysługiwać mu winno prawo do rekompensaty przewidzianej w art. 21 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Stosowna bowiem do treści tego przepisu rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie natomiast z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalno-rentowej rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki uprawniające do nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określone są przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które zachowało moc obowiązującą⁴.

Zgodnie z wykazem A, dział XII, poz. 2 rozporządzenia, za pracę w szczególnych warunkach w służbie zdrowia i opiece społecznej zostały uznane prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych. W postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych należy zatem złożyć wniosek o przeprowadzenie stosownego postępowania dowodowego, zmierzającego do potwierdzenia, że praca wykonywana w konkretnym okresie była pracą w warunkach szczególnych, wymienioną w Wykazie A, dział XII, pkt 2 załącznika do cyt. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Beata Wierzchowska, radca prawny NIL

Przypisy:

1. Art. 2 pkt 5 oraz art. 21-23 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1924 z późn. zm.).
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 kwietnia 2014r. (III AUa 1324/13).
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 czerwca 2015 r. (III AUa 1171/14).
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).