Co dalej z badaniami satysfakcji pacjenta?

Stanowisko Nr 3/16/P-VII Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie projektu zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Foto: freeimages.com

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej przedkłada następujące stanowisko:

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej negatywnie opiniuje propozycję wprowadzenia do oceny ofert kryterium „badania satysfakcji pacjenta”, o którym mowa w § 1 ust. 4 projektu zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Porównanie ofert powinno następować w oparciu o obiektywne kryteria, które gwarantują zachowanie ustawowej zasady równego traktowania oferentów wyrażonej w art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Proponowane kryterium „badania satysfakcji pacjenta” warunku tego nie spełnia, szczególnie jeśli zważyć, że nie stworzono szczegółowych regulacji w zakresie stosowania jednolitej metodologii tworzenia pytań. Wprowadzone w projekcie zarządzenia kryterium „badania satysfakcji pacjenta” budzi zastrzeżenia także w zakresie celowości jego wprowadzenia.

Podstawą prawną do formułowania tego kryterium jest obecny zapis art. 148 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który przewiduje, że porównanie ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej dokonuje się na podstawie otwartego katalogu kryteriów, ustawodawca wyliczając kryteria oceny posłużył się bowiem określeniem „w szczególności”.

Na mocy ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2014, poz. 1138) art. 148 ustawy powinien był ulec zmianie z dniem 1 stycznia 2016 r. poprzez wprowadzenie zamkniętego katalogu kryteriów oceny ofert (rezygnacja z użycia określenia „w szczególności”).

Ustawa z dnia 16 grudnia 2015 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 2198) przesunęła datę wejścia w życie zmiany art. 148 ustawy na dzień 1 lipca 2016 r. W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej dyskusyjne jest, czy kryterium „badania satysfakcji pacjenta” mieści się w przesłankach porównania ofert zawartych w nowym brzmieniu art. 148 ustawy, dlatego możliwe jest, że będzie obowiązywało w projektowanym zarządzeniu Prezesa NFZ zaledwie przez pół roku.

Niezasadne jest również premiowanie w postępowaniach konkursowych oferentów współpracujących z Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji poprzez przyznawanie ich ofertom dodatkowych punktów. Osiągnięcie przez podmiot ubiegający się o zawarcie umowy z NFZ maksymalnej liczby punktów w kryterium „jakość – zewnętrzna ocena” za sam fakt posiadania umowy z AOTMiT Prezydium ocenia negatywnie. Proponowane w zarządzeniu rozwiązanie jest nietrafne, ponieważ zgodnie z przepisem stanowiącym podstawę zawarcia takiej umowy, Agencja nie jest zobowiązana do jej zawarcia ze wszystkimi podmiotami wyrażającymi taką wolę i spełniającymi kryteria.

Negatywnie opiniuje się także zawarte w poszczególnych tabelach załącznika nr 1 do zarządzenia składniki kryterium „jakość-wyniki kontroli”. Samo przyznawanie punktów ujemnych w toku postępowania o zawarcie umowy na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej było i nadal jest przedmiotem krytyki ze strony Naczelnej Rady Lekarskiej z uwagi na fakt, że nie jest kryterium obiektywnym i nie spełnia warunku równego traktowania podmiotów (podmioty, które dotychczas nie miały kontraktu z NFZ nie są obciążone ryzykiem, ponadto może być tak, że dwa podmioty mające kontrakt z NFZ dopuściły się tych samych naruszeń, jednak tylko jeden z nich był kontrolowany przez NFZ i tylko ten jeden uzyska punkty ujemne).

Niezależnie od ogólnych zastrzeżeń co do przyznawania punktów ujemnych za wynik kontroli NFZ, zastrzeżenia budzą poszczególne elementy tego kryterium oceny ofert. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 148 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, porównanie ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy obejmuje jakość udzielanych świadczeń.

Jeśli zatem dopuszcza się punkty ujemne za „jakość-wyniki kontroli”, to w ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej punkty te mogą być przyznawane wyłącznie za stwierdzone w toku kontroli naruszenia dotyczące ściśle pojmowanej jakości udzielanych świadczeń. W związku z tym Prezydium postuluje wykreślenie z poszczególnych tabeli w załączniku nr 1 takich uchybień stwierdzonych w toku kontroli, które nie dotyczą jakości świadczeń zdrowotnych, lecz naruszenia zasad rozliczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia. Postuluje się zatem wykreślenie takich kryteriów jak:

1) nieprawidłowe prowadzenie list oczekujących

2) nieprawidłowe kwalifikowanie udzielonych świadczeń

3) nieprzekazanie do oddziału wojewódzkiego NFZ w terminie informacji o zamierzonych zmianach podstaw formalno-prawnych prowadzonej działalności

4) nieuzgodniona z NFZ zmiana harmonogramu udzielania świadczeń

5) przedstawienie danych niezgodnych ze stanem faktycznym, na podstawie których dokonano płatności nienależnych środków finansowych

Prezydium zgłasza również zastrzeżenia co do planowanej na dzień 1 stycznia 2016 r. daty wejścia w życie zarządzenia. Zarządzenie powinno wejść w życie dopiero po jego ogłoszeniu, nie zaś z datą wsteczną.

W uwagach szczegółowych do projektu zarządzenia Prezydium postuluje, aby w tabeli nr 2 do załącznika nr 1 dotyczącej ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w kryterium „jakość-personel” w zakresie nr 52 i 53 (świadczenia w zakresie otolaryngologii i świadczenia w zakresie otolaryngologii dziecięcej) dodać wiersz przewidujący przyznanie 3 punktów za spełnienie kryterium „lekarz ze specjalizacją I stopnia w dziedzinie laryngologii, otolaryngologii lub otorynolaryngologii posiadający dodatkowo specjalizację z audiologii lub foniatrii albo audiologii i foniatrii min. 25% czasu pracy poradni”.

W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podmioty, które zatrudnią lekarza posiadającego dodatkowo specjalizację z audiologii lub foniatrii albo audiologii i foniatrii powinny uzyskać dodatkowe punkty w postępowaniu o zawarcie umowy.

Ponadto w tabeli nr 11 w załączniku nr 1 do zarządzenia dotyczącej leczenia stomatologicznego proponuje się zmianę punktacji w kryterium „sprzęt i aparatura”. W wierszu nr 6 i 7 przewidziano taką samą punktację za endometr oraz za aparat RTG lub radiowizjograf w zakresach 3a, 3b, 3i tj. świadczeniach ogólnostomatologicznych, świadczeniach ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia oraz świadczeniach stomatologicznej pomocy doraźnej.

W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej posiadanie aparatu RTG lub radiowizjografu powinno uprawniać w tych zakresach świadczeń do dwukrotnie większej liczby punktów niż posiadanie endometru.