Każdy może tworzyć historię
Jaką rolę odgrywało środowisko medyczne w kształtowaniu Rzeczypospolitej? Na to pytanie próbowali znaleźć odpowiedź uczestnicy I Ogólnopolskiej Konferencji Historycznej – wspólnego posiedzenia Komisji Historycznych OIL, która odbyła się w ostatni weekend września w Ustroniu.
Wydarzenie zorganizowali Ośrodek Dokumentacji Historycznej Śląskiej Izby Lekarskiej i Ośrodek Historyczny Naczelnej Izby Lekarskiej w ramach obchodów 100-lecia samorządu lekarskiego. Podczas spotkania pasjonaci historii, a zarazem reprezentanci okręgowych izb lekarskich z Olszyna, Lublina, Zielonej Góry, Katowic i Wojskowej Izby Lekarskiej, opowiadali o dziejach polskiej medycyny i o lekarzach zasłużonych dla RP.
Gość honorowy reprezentujący NRL prof. Andrzej Wojnar podzielił się osobistą refleksją o swojej pasji, jaką jest historia medycyny, oraz o ludziach, którzy ją tworzą, m.in. o prof. Gerwazym Świderskim, dr Jerzym Kosie, prof. Andrzeju Kierzku, prof. Janie Mikuliczu-Radeckim. W tej opowieści nie mogło zabraknąć wspomnienia o krewnym – wybitnym polityku, dyplomacie i lekarzu, gen. Bolesławie Wieniawie-Długoszowskim.
O tym, że ten słynny generał fascynuje całe pokolenia, przekonywał uczestników dr Robert Budkiewicz z Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny Izby Lekarskiej w Olsztynie. „Historia zapisana w artefaktach” – temat wiodący wystąpienia prezesa ORL w Katowicach dr. Tadeusza Urbana, był próbą prezentacji części zbiorów zgromadzonych przez Ośrodek Dokumentacji Historycznej ŚIL oraz odpowiedzią na pytanie, „po co to zbieramy?”.
II wojna światowa zmusiła lekarzy do migracji ze wschodu na zachód. Lekarze z Wilna i Lwowa odegrali istotną rolę w tworzeniu polskiej medycyny.
Opowiedzieli o nich dr Jan Z. Trusewicz (OH W-MM Izby Lekarskiej w Olsztynie) oraz dr Jan Rauch (ODH ŚIL). Problem migracji pojawił się także w wykładzie dr Krzysztofa Kopocińskiego (Komisja Historyczna WIL) o powojennych losach pracowników wojskowego sanitariatu. To ze względu na nich 105. Szpital Wojskowy w Żarach, jako jedyny w Polsce, ma w swojej nazwie słowo „kresowy”.
Z kolei dr Zbigniew Kopociński (KH WIL) przekonywał uczestników konferencji, że Wołyń nie powinien kojarzyć się nam tylko z brutalnymi bandami UPA, ale przede wszystkim z ogromnym dorobkiem wojskowej służby zdrowia. Za przykład posłużył Szpital Wojskowy w Równem, który powstał na Wołyniu jesienią 1919 r. Placówka brała aktywny udział w wojnie 1920 r. i istniała aż do wybuchu II wojny światowej.
Osobą łączącą Wojskową i Śląską Izbę Lekarską jest płk. dr Wacław Szreders – świadek czterech wojen oraz odrodzenia i upadku Rzeczypospolitej. O tym niezwykłym lekarzu z kresów wschodnich opowiadał doc. Krzysztof Siemianowicz (ODH ŚIL).
Historię (w tym medycyny) tworzą ludzie, niekiedy całe rodziny. Dr Jacek Kotuła (KH OIL w Zielonej Górze) przybliżył wkład rodzin lekarskich Serafińskich i Tymińskich w walkę o niepodległość Polski, a także w organizację opieki zdrowotnej na Ziemiach Odzyskanych. Natomiast dr Alina Stępnik-Mardzyńska (ŚIL) przypomniała o rodzinie Cieszyńskich: Antonim –„ojcu” stomatologii polskiej, i Tomaszu – twórcy pierwszej w historii intrakardialnej echosondy.
W trudnej i tragicznej historii lekarze pełnili ważne role opiniotwórcze i społeczne. O znaczącej roli lekarzy w Powstaniach Śląskich przypomniał prof. Zygmunt Woźniczka (ODH ŚIL), natomiast dr Emilian Kocot (ODH ŚIL) przybliżył postacie lekarzy Zagłębia Dąbrowskiego i ich rolę w życiu społecznym. Pasjonaci historii nie boją się podejmować tematów trudnych, spychanych na margines i skazanych na zapomnienie. Poruszyli je: dr Ryszard Wąsik (ODH ŚIL), przedstawiając historię Polskiego Towarzystwa Eugenicznego, oraz dr Marek Stankiewicz (OH NIL), mówiąc o „Lekarzach w pasiakach” z obozu na Majdanku.
Zainteresowaniem cieszyła się także sesja varia. Dr Rafał Skowronek opowiedział o pracy lekarzy sądowych przy ustalaniu przyczyn zgonów postaci historycznych, a dr Stanisław Mysiak o roślinach, które swoje nazwy zawdzięczają wybitnym postaciom ze świata medycyny. Dopełnieniem sesji wykładowych były liczne dyskusje kuluarowe, podczas których podjęto decyzję o konieczności corocznej kontynuacji tego typu spotkań.
Doc. Krzysztof Siemianowicz, przewodniczący RP ODH ŚIL, Katarzyna B. Fulbiszewska, koordynator ODH ŚIL
