„Medycyna w sztuce” w Krakowie
Od 22 kwietnia do 2 października 2016 roku w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK będzie można zobaczyć ekspozycję „Medycyna w sztuce”, kolejną wystawę z serii konfrontującej terminy wszechobecne w życiu publicznym ze spojrzeniem artysty.
Medycyna dotyczy każdego momentu i każdego aspektu naszej egzystencji – choroba, ból i terapia są uniwersalnymi ludzkimi doświadczeniami, toteż często inspirują artystów. Medycyna to również rozległa nauka, obejmująca eksperymenty farmakologiczne, biologiczne i psychologiczne oraz borykająca się z wynikającymi z nich problemami etycznymi.
Ważnym zagadnieniem jest także psychologia choroby, czyli zależność pomiędzy stanem umysłu a zdrowiem. Kolejny fascynujący obszar medycyny stanowi psychiatria, w której pojawia się bliski sztuce problem „odmienności” psychicznej jako źródła kreatywności. W prawie dwustu różnorodnych dziełach prezentowanych w MOCAK-u, sprowadzonych z muzeów, galerii oraz prywatnych zbiorów, zostały poruszone niemal wszystkie wątki i problemy współczesnej medycyny.
Na wystawie można zobaczyć skłaniające do głębszej refleksji i nierzadko kontrowersyjne prace światowej sławy artystów, między innymi Mariny Abramović, Marka Gilberta, Meret Oppenheim, ORLAN, ale także polskich twórców – Wilhelma Sasnala, Marcina Maciejowskiego czy Roberta Kuśmirowskiego. Patronat honorowy: Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie. Patronat medialny: „Gazeta Lekarska”.
Nikita Shalennyi, Gdzie jest twój brat?, 2013, fotografia, 150 × 200 cm, Kolekcja MOCAK-u
Inscenizowana fotografia powstała na podstawie „Lekcji anatomii doktora Tulpa” (1632) Rembrandta, stanowiącej upamiętnienie publicznej sekcji zwłok, które rokrocznie odbywały się w Amsterdamie. W XVII wieku takie pokazy były popularne w całej Europie, gromadząc żądną wiedzy bądź wrażeń publikę. Prezentacje podlegały teatralizacji, a instrumentarium medyczne spełniało funkcję rekwizytów. Prowadzącemu zależało na ukazaniu ludzkiej anatomii w sposób widowiskowy. Stąd wywodzi się angielskie określenie sali operacyjnej jako „operating theatre”. We współczesnej adaptacji kompozycji lekarza i obserwatorów zastąpili zamaskowani funkcjonariusze sił specjalnych. Przedmiotem bezkrwawej autopsji jest elegancko ubrany mężczyzna, który zajął miejsce zwłok złodzieja z pierwowzoru.
Mark Gilbert, Chris P. II, 1999–2000, olej / płótno, 45,72 × 45,72 cm, courtesy of Saving Faces, Mark Gilbert, Professor Iain Hutchison
Współautorem tego projektu jest profesor Iain Hutchison, zajmujący się chirurgią twarzy. Postanowił dokumentować stan pacjentów przy użyciu malarstwa. Ta staroświecka metoda, niespełniająca standardów obiektywnej dokumentacji, ma – według profesora – wartość terapeutyczną. Pacjenci pozujący do obrazów czują się wyróżnieni, ponieważ – mimo swojej nie do końca naprawionej twarzy – stali się tematem dzieła sztuki i tym samym ich zniekształcenie nabrało wartości.
Marcin Maciejowski, Tego nie można odkładać, 1999, olej / płótno, 74,5 × 73,5 cm, courtesy of M. Maciejowski
Obraz przedstawiający badanie mammograficzne został zainspirowany zdjęciem opublikowanym w czasopiśmie dla kobiet. Z jednej strony fotografia stanowiła pretekst do namalowania aktu, z drugiej zgodnie z dodaną inskrypcją jest nawoływaniem do profilaktyki. Na co dzień staramy się nie myśleć o tym, że możemy znaleźć się w grupie ryzyka, udajemy, że temat nas nie dotyczy – zapominamy o wizytach kontrolnych, do lekarza udając się w sytuacji, gdy zaczynamy odczuwać objawy. Artysta podarował obraz swojej matce, chcąc, aby przypominał jej o konieczności cyklicznych badań.
