Narodowa Strategia Onkologiczna już jest. I co dalej?

6 lutego w Pałacu Prezydenckim, w obecności prezydenta Andrzeja Dudy, po raz pierwszy publicznie została zaprezentowana Narodowa Strategia Onkologiczna.

Foto: Igor Smirnow/KPRP

Dwa dni wcześniej, 4 lutego, czyli w Międzynarodowym Dniu Walki z Rakiem, rząd przyjął uchwałę w sprawie przyjęcia programu wieloletniego „Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030”. Towarzyszyła jej uchwała uchylająca program wieloletni na lata 2016-2024 pn. „Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych”.

– Mam nadzieję, że dzięki niej w najbliższych latach i dziesięcioleciach Polska będzie się stawała państwem coraz nowocześniejszym, bo jednym z cech państwa nowoczesnego jest to, że dba o zdrowie swoich obywateli – powiedział Andrzej Duda podczas konferencji „Strategia i co dalej?” zorganizowanej w Pałacu Prezydenckim.

Obniżenie śmiertelności z powodu nowotworów – to najważniejszy powód powstania „Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030”. „Celem nadrzędnym NSO jest wzrost odsetka osób przeżywających 5 lat od zakończenia terapii onkologicznej. Nowe rozwiązania organizacyjne powinny przyczynić się do wyeliminowania negatywnych zjawisk w onkologii, takich jak fragmentacja opieki, rozproszenie świadczeń i ośrodków onkologicznych, które dotychczas wpływały na jakość leczenia onkologicznego, a co za tym idzie na szanse pacjentów na wyjście z choroby nowotworowej” – czytamy w dokumencie.

Choroby nowotworowe to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów Polaków. Onkolodzy biją na alarm, bo liczba nowotworów złośliwych w kraju wzrasta zarówno z powodu starzenia się społeczeństwa, jak i narażenia na czynniki związane ze stylem życia. Prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych 10 lat liczba pacjentów onkologicznych zwiększy się o 28 proc. (dane Krajowego Rejestru Nowotworów z 2019 r.). – Przewiduje się, że w ciągu pięciu lat będzie u nas o 15 proc. więcej zachorowań na choroby onkologiczne, a w ciągu najbliższych dziesięciu lat aż o 28 proc. więcej. To jest właśnie ta, przecież nie tak bardzo daleka, perspektywa, do której trzeba się przygotować – powiedział prezydent w czasie swojego wystąpienia.

Odpowiedzią na te wyzwania ma być m.in. przyjęcie i realizacja Narodowej Strategii Onkologicznej, zwanej potocznie „cancer planem”. Dokument, opracowany przez działający przy ministrze zdrowia Zespół do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej, powstał w wyniku współpracy wielu środowisk, w tym lekarzy onkologów i środowisk pacjenckich. Zakłada poprawę sytuacji kadrowej i jakości kształcenia w dziedzinie onkologii, inwestycje w edukację, większy nacisk na prewencję pierwotną i promocję zdrowego stylu życia, poprawę skuteczności profilaktyki wtórnej, inwestycje w naukę i innowacje, a także poprawę organizacji systemu opieki onkologicznej.

– Do tej pory nie mieliśmy formalnie dokumentu rządowego, który by mówił jak postępować, co zrobić, żeby Polacy chorowali mniej na nowotwory, żeby byli lepiej diagnozowani, szybciej leczeni i sprawnie mogli funkcjonować dalej w zdrowiu – podkreślił minister zdrowia Łukasz Szumowski. Zapowiedział, że zwiększy się liczba godzin poświęcona onkologii w czasie studiów medycznych, bo – na co zwraca się uwagę od dość dawna – jest ona niewspółmierna do tego, że co roku na świecie z powodu chorób nowotworowych umiera 8 mln osób, z czego ponad 100 tys. w Polsce.

Narodowa Strategia Onkologiczna zakłada wprowadzenie:

• od września 2020 r. zajęć o zdrowiu, które mają być realizowane np. w ramach godzin wychowawczych,
• od 2021 r. szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dziewcząt w wieku dojrzewania,
• w 2021 r. narzędzi motywacyjnych dla zespołów POZ majonych na celu objęcie „lokalnych” populacji osób z grup podwyższonego ryzyka badaniami przesiewowymi,
• w 2022 r. narzędzi motywacyjnych dla zespołów medycyny pracy mających na celu objęcie pracowników z grup podwyższonego ryzyka badaniami przesiewowymi,
• od 2024 r. finansowania ze środków publicznych nowych programów badań przesiewowych, w grupach wysokiego ryzyka, w szczególności w kierunku wykrywania nowotworów płuca i nowotworów gruczołu krokowego,
• do końca 2023 r. obowiązku stosowania mammografów cyfrowych w wykonywaniu badań przesiewowych w ramach „Programu profilaktyki raka piersi”,
• do końca 2022 r. interaktywnej e-platformy dla pacjentów i badaczy dotyczącej prowadzonych badań klinicznych w dziedzinie onkologii,
• do końca 2022 r. czterech nowych ośrodków badań wczesnych faz w onkologii,
• do końca 2030 r. przynajmniej 90 proc. dostępnych terapii onkologicznych wśród wszystkich refundowanych na terenie UE,
• do końca 2024 r. działań mających na celu zwiększenie dostępu do świadczeń opieki rehabilitacyjnej, opieki paliatywnej i hospicyjnej w poszczególnych województwach.

Na realizację Narodowej Strategii Onkologicznej zaplanowano przeznaczenie z budżetu państwa 250 mln zł w tym roku, po 450 mln zł rocznie w latach 2021-2023 oraz 500 mln zł rocznie w latach 2024-2030.

Mariusz Tomczak