O pracy biegłych sądowych raz jeszcze
W numerze 3/2021 „Gazety Lekarskiej” pisałem o pierwszej edycji szkoleń dla lekarzy – kandydatów na biegłych sądowych i praktykujących biegłych sądowych, organizowanych przez NIL i Śląską Izbę Lekarską. Są one także dla innych osób zainteresowanych tą tematyką, przede wszystkim w aspekcie możliwości unikania kontaktów z prokuratorem.
Z moich doświadczeń szkoleniowych wynika, że takich lekarzy przybywa.
Obowiązkiem lekarzy jest dokształcanie się. W tym celu Naczelna Izba Lekarska oraz izby okręgowe organizują różne szkolenia. Być może po uchwaleniu ustawy o biegłych sądowych odbycie szkolenia w zakresie tematyki związanej z pełnieniem tej funkcji w zaproponowanej przez nas formule będzie warunkowało powołanie przez prezesa sądu okręgowego na (stałego) biegłego sądowego. Takie szkolenia powinny zawierać trzy główne grupy zagadnień.
Psychologia i opinie dla OROZ i OSL
Pierwsza to wykłady prowadzone przez lekarzy, obejmujące tematykę psychologii biegłych sądowych – z wyjaśnieniem, kto i dlaczego powinien pełnić tę funkcję (ze względu na wiedzę w reprezentowanej przez siebie dziedzinie oraz odpowiednie predyspozycje psychiczne). Drugim ważnym aspektem tej części szkolenia jest opiniowanie dla potrzeb rzeczników odpowiedzialności zawodowej oraz sądów lekarskich. Jest to istotny problem, bowiem rzecznicy i sądy coraz częściej muszą korzystać z pomocy (czyli opinii) biegłych sądowych, ponieważ sprawy są coraz bardziej skomplikowane.
Punkt widzenia zawodów prawniczych
Druga grupa zagadnień to wykłady sędziów, prokuratorów i adwokatów. Wskazują oni na swoje potrzeby w aspekcie opiniowania w różnych sprawach medycznych, bowiem opinie wydawane dla potrzeb karnych różnią się od opinii wydawanych dla potrzeb cywilnych – w tym ubezpieczeń społecznych, prawa pracy oraz spraw rodzinnych i nieletnich. W tych przypadkach biegli powinni rozumieć różnice pomiędzy opiniami oraz pamiętać, że zawsze, pisząc o prawidłowości poczynań, powinni brać pod uwagę warunki, w jakich lekarz pracował (sprawy o błąd medyczny).
Muszą brać pod uwagę cechy pozwalające np. uznać zdarzenie za wypadek przy pracy (a przede wszystkim wskazywać na zaistnienie lub brak tak zwanej przyczyny zewnętrznej). Powinni odnosić się do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale w odniesieniu do każdego przypadku indywidualnie. No i oczywiście, w zależności od zakresu i tematu opinii, brać pod uwagę nie tylko wiedzę teoretyczną, w tym przepisy (nieregulujące wszystkiego), ale także aspekty praktyczne. Na ten aspekt powinno się zwracać uwagę przy opiniowaniu, a to wynika właśnie z treści co uważa „strona przeciwna”, czyli adwokat. Lekarz opiniujący nie może „stać po którejkolwiek stronie” sporu – jego opinia powinna być zawsze bezstronna.
Finanse
Trzecia grupa to sprawy finansowe. Wiedzę podstawową na ten temat podczas szkolenia przekazuje księgowa w odniesieniu do obowiązujących przepisów, a lekarz z bogatym doświadczeniem przy opiniowaniu powinien wskazać, jak napisać kartę pracy, czyli jak opisać wszystkie czynności wykonane przy wydawaniu opinii w sprawie. Podsumowując, taką wiedzę (oprócz oczywiście wiedzy fachowej z zakresu własnej specjalizacji) powinien posiadać każdy lekarz, który wydaje opinie dla potrzeb sądów i organów prowadzących postępowania przygotowawcze. Tylko wtedy opinia będzie jasna i pełna, dzięki czemu przyczyni się do wydania sprawiedliwego wyroku. I stąd właśnie potrzeba takich szkoleń.
Dr. n. med. Ryszard Szozda, kierownik Ośrodka ds. Opiniowania Sądowo-Lekarskiego i Orzecznictwa NIL
Dziękuję pracownikom Ośrodka Szkolenia Podyplomowego Śląskiej Izby Lekarskiej – Łukaszowi Baronowi (kierownik), Marcie Wilk oraz Justynie Paleń za pomoc przy organizacji dotychczasowych szkoleń dla lekarzy – kandydatów na biegłych sądowych i praktykujących biegłych sądowych (ze stycznia i czerwca 2021 r.), a także przy organizacji kolejnych. Już teraz zapraszam lekarzy na następne ich edycje.
