System IMI. Jak działa mechanizm ostrzegania?

Wzrastająca mobilność zawodowa lekarzy powoduje, że coraz więcej osób posiada prawo wykonywania zawodu na terenie kilku krajów Unii Europejskiej.

Foto: pixabay.com

Komisja Europejska w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów na terenie całej Unii utworzyła narzędzie, które pozwala na wymianę informacji pomiędzy właściwymi organami poszczególnych państw członkowskich o każdym przypadku zawieszenia lub pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu albo ograniczenia w czynnościach zawodowych.

Tym narzędziem jest tzw. mechanizm ostrzegania działający już od trzech lat w ramach „Systemu Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym” (System IMI). Polskie izby lekarskie z jednej strony wysyłają za pośrednictwem tego narzędzia informacje o lekarzach ukaranych w Polsce, a z drugiej odbierają ostrzeżenia o przypadkach ukarania lekarzy przez uprawnione instytucje lub sądy poza granicami naszego kraju.

W 2018 r. OIL otrzymały 1911 takich ostrzeżeń. Każde ostrzeżenie sprawdzane jest pod kątem tego, czy dotyczy lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu również w Polsce. Rodzi się ważne pytanie: czy zgodnie z obowiązującymi przepisami za przewinienie zawodowe popełnione za granicą lekarz powinien ponosić odpowiedzialność zawodową również w Polsce? Przykładowo – lekarz A posiada prawo wykonywania zawodu w Polsce i w Wielkiej Brytanii. Wykonując zawód na terenie Wielkiej Brytanii, dopuścił się rażących błędów medycznych, w wyniku czego został pozbawiony prawa wykonywania zawodu przez brytyjski organ – Medical Practitioners Tribunal Service.

Za pośrednictwem Systemu IMI informacja o tej karze zostaje przekazana właściwej okręgowej radzie lekarskiej w Polsce. Czy fakt skazania lekarza w Wielkiej Brytanii ma wpływ na możliwość wykonywania zawodu na terenie Polski? W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniającej dyrektywę 2005/36/WE wprowadzono obowiązek wzajemnego informowania poprzez „mechanizm ostrzegania” o wskazanych przypadkach ukarania lekarzy na terenie państw członkowskich – trzeba jednak podkreślić, że to jedynie narzędzie pozwalające na przekazywanie informacji. Co zrobić z uzyskaną informacją? Ta kwestia wymaga dookreślenia w krajowych przepisach prawa.

W ustawie o izbach lekarskich, która w rozdziale 5 reguluje kwestie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, nie ma przepisów wprost odnoszących się do możliwości podejmowania działań przez organy samorządu lekarskiego w przypadku ukarania lekarza z polskim prawem wykonywania zawodu przez zagraniczny sąd lekarski. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego – czy w opisanej sprawie mogłyby znaleźć zastosowanie przepisy rozdziału 66 k.p.k. dotyczące przejęcia i przekazania orzeczenia państwa obcego do wykonania?

W jednej ze spraw prowadzonych przez organy samorządu lekarskiego właśnie w tym trybie, Naczelny Sąd Lekarski skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne, czy dopuszczalne jest przejęcie do wykonania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej przez organy izb lekarskich prawomocnego orzeczenia zagranicznego sądu lekarskiego, wydanego wobec osoby posiadającej w Polsce prawo wykonywania zawodu w drodze odpowiedniego stosowania kodeksu postępowania karnego. Posiedzenie w tej sprawie zostało zaplanowane na 20 marca.

Paulina Tomaszewska, prawnik NIL