Technologie cyfrowe w gabinecie lekarza dentysty

Forum naukowe poświęcone stomatologii cyfrowej towarzyszyło w tym roku Środkowoeuropejskiej Wystawie Produktów Stomatologicznych CEDE 2024. Tematyka ta cieszy się wśród lekarzy dentystów coraz większym zainteresowaniem.

Trudno się dziwić zwiększonemu zainteresowaniu. W końcu technologie cyfrowe nie tylko przyspieszają proces leczenia, ale także zwiększają jego precyzję, jednym słowem: podnoszą stomatologię na wyższy poziom.

Staw skroniowo-żuchwowy

Cyfryzacja w stomatologii najczęściej odnosi się do diagnostyki. W zaburzeniach czynnościowych układu ruchowego narządu żucia ma ona kluczowe znaczenie, ponieważ mają one podłoże wieloczynnikowe.

Przykładowo przemieszczenie krążka stawowego z możliwością repozycji charakteryzuje się jego transpozycją, która może wywoływać objawy akustyczne i ból przy prawidłowym zakresie ruchów żuchwy, podczas gdy bez repozycji obejmuje trwałe przemieszczenie krążka, ograniczające ruchy żuchwy, powodujące dyskomfort. Od precyzyjnie postawionej diagnozy przy użyciu urządzeń cyfrowych zależy więc właściwy wybór metody leczenia i jej skuteczność.

Prof. Małgorzata Pihut, kierownik Katedry i Poradni Protetyki Stomatologicznej oraz Pracowni Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia CM UJ w Krakowie, omawiając wykorzystanie nowoczesnych urządzeń w diagnostyce i leczeniu zaburzeń skroniowo-żuchwowych (istotnym narzędziem jest rezonans magnetyczny), zwróciła uwagę na znaczenie wczesnej diagnozy i terapii w progresji choroby i dla jakości życia pacjentów.

Ponieważ staw skroniowo-żuchwowy cechuje się złożoną anatomią, diagnostyka decyduje o tym, czy lekarz dentysta wybierze np. jedno-, czy dwuetapowe leczenie, jakie rodzaje aparatów zastosuje w leczeniu protetycznym, a także jak będzie monitorować postępy leczenia.

Przedstawiając zastosowanie cyfryzacji w neurognatologii, dr n. med. i dr n. dent. Wojciech Drobek podkreślił, że korzystając z dobrodziejstw cyfryzacji, nie należy zapominać o badaniu przedmiotowym pacjenta i skrupulatnie zebranym wywiadzie. Wszystko po to, by oceniając wyniki badań uzyskanych za pomocą urządzeń cyfrowych, mieć pełny obraz stanu zdrowia pacjenta i jego wpływu na procesy chorobowe zachodzące w stawie skroniowo-żuchwowym.

To tylko narzędzia

Prof. Jan Pietruski, założyciel i wiceprezydent Polskiej Akademii Stomatologii Estetycznej, mówiąc o cyfryzacji w stomatologii rekonstrukcyjnej, jej zaletach i ograniczeniach, zaznaczył, że choć nowe technologie cyfrowe oszczędzają wiele pracy i czasu, są coraz bardziej wyszukane i znacząco wpływają na proces terapeutyczny, poczynając od diagnostyki, a kończąc na docelowych rekonstrukcjach, to nadal odpowiedzialność za sukces terapeutyczny ponosi lekarz.

– Komputery, oprogramowanie, urządzenia – to są tylko narzędzia w rękach lekarza, które mu pomagają, ale nie gwarantują sukcesu. Warunkiem osiągnięcia przewidywalnych efektów leczenia jest znajomość tych samych co kiedyś zasad funkcjonowania narządu żucia i ich respektowanie podczas procedur terapeutycznych – mówił prof. Jan Pietruski.

Lek. dent. Elżbieta Krężlik, ekspertka w dziedzinie chirurgii stomatologicznej, implantologii i stomatologii zachowawczej, przedstawiając wpływ rozwoju technologii i materiałów uzupełnień implantoprotetycznych w zaawansowanej atrofii bezzębnych łuków zębowych, skupiła się na zmianie sposobu rekonstrukcji pełnych łuków zębowych na przestrzeni lat oraz kluczowych aspektach pracy w protokole cyfrowym.

Wykładowczyni tłumaczyła, jak zasady efektywnego planowania leczenia w implantoprotetyce ułatwiają komunikację z pacjentem, laboratorium protetycznym oraz jak sprawdzone cyfrowe protokoły postępowania w rekonstrukcjach All-on-X czy dobór uzupełnień pozwalają uzyskać przewidywalne rezultaty odbudowy protetycznej.

Teoria poparta praktyką

Sesja naukowa towarzysząca targom CEDE 2024 poświęcona cyfryzacji w stomatologii miała charakter edukacyjny. Lekarze dentyści szczególnie docenili wymiar praktyczny wykładów, dzięki którym zdobyte informacje mogą wykorzystać w swoich gabinetach.

Dr n. med. Oskar Armata, specjalista w zakresie endodoncji mikroskopowej i stomatologii zachowawczej z Łodzi, dokonując porównania wartości diagnostycznej różnych metod radiologicznych w codziennej praktyce, zwrócił uwagę, że diagnostyka stomatologiczna oprócz badania przedmiotowego opiera się na obrazowaniu radiologicznym, a konwencjonalne zdjęcie RTG jest dwuwymiarowym cieniem trójwymiarowych struktur.

Powstający obraz utrudnia rozpoznanie szczegółów z powodu nakładania się elementów budowy anatomicznej oraz obecności artefaktów, dlatego skuteczność diagnostyki zależy nie tylko od budowy anatomicznej, ale w dużym stopniu od geometrii projekcji i umiejętności wykonującego zdjęcie RTG. Oskar Armata zauważa, że te i inne ograniczenia powodują trudności z postawieniem właściwej diagnozy i podjęciem na czas odpowiedniego leczenia.

Technologią, która umożliwia ukazanie struktur w trzech płaszczyznach oraz wyeliminowanie głównych ograniczeń konwencjonalnych radiogramów, jest tomografia komputerowa wiązki stożkowej (Cone-Beam Computed Tomography – CBCT), która pozwala na szybkie uzyskanie danych, możliwość ustawienia wielkości pola obrazowania oraz znaczną redukcję dawki promieniowania. Ograniczenie wielkości skanowanego obszaru do pojedynczych zębów sprawia, że tomografy CBCT są coraz częściej wykorzystywane w diagnostyce stomatologicznej oraz że cyfryzacja oferuje nowe możliwości.

Tegoroczne Forum Stomatologii Cyfrowej CEDE 2024 odbyło się w dniach 7-9 listopada w Łodzi.

Lucyna Krysiak