Wielka Brytania. Potrzeby większe niż możliwości

^{O brytyjskiej ochronie zdrowia mówi się, że jest przyzwoitym, europejskim średniakiem. Narzeka się tutaj przede wszystkim na kolejki do świadczeń i braki kadrowe wśród pracowników medycznych.}

^{W Wielkiej Brytanii mieszka niemal 70 mln ludzi (osoby powyżej 65. r.ż. – 18,4 proc.). Oczekiwana długość życia wynosi tu nieco ponad 81 lat, a za główne przyczyny zgonów odpowiadają przede wszystkim choroby układu krążenia i nowotwory, znacząco wzrasta śmiertelność z powodu choroby Alzheimera. Około 17 proc. dorosłych Brytyjczyków regularnie pali papierosy, jedna piąta społeczeństwa cierpi na otyłość (dane: OECD/Eurostat).}

^{W najnowszej dostępnej edycji Europejskiego Konsumenckiego Indeksu Zdrowia (Euro Health Consumer Index, EHCI 2018) – rankingu, w którym europejskie systemy ochrony zdrowia oceniane są przez pacjentów poszczególnych państw – Wielka Brytania znalazła się mniej więcej w środku zestawienia, zajmując 16. miejsce (liderem jest Szwajcaria, Polska na 32. pozycji). Jakie są mocne i słabe strony opieki zdrowotnej na Wyspach?}

^{Finansowanie, które nie zaspokaja potrzeb}

^{Wydatki na ochronę zdrowia są tutaj spore – stanowią nieco ponad 10 proc. PKB. To więcej niż w wielu innych krajach Starego Kontynentu, m.in. w Portugalii, Hiszpanii czy we Włoszech, ale mniej niż we Francji, w Niemczech, Szwecji, Norwegii, nie mówiąc już o Szwajcarii. Ciekawie przedstawia się też struktura wydatków na zdrowie per capita – w Wielkiej Brytanii to 3150 euro (wg parytetu siły nabywczej, PPP), podczas gdy w Niemczech i Norwegii – 4500 euro, we Francji – 3600, a Szwajcarii – 5240 (dane: OECD/Eurostat).}

^{Niemal 80 proc. kosztów związanych z funkcjonowaniem brytyjskiej ochrony zdrowia jest pokrywanych ze środków publicznych. Mieszkańcy mają dostęp do powszechnych, bezpłatnych świadczeń medycznych w ramach National Health Service (NHS), która niestety w pełni nie zaspokaja rosnących oczekiwań pacjentów. Problemem są kolejki (obowiązują listy oczekujących), a zjawisko to znacząco pogłębiło się w związku z pandemią COVID-19.}

^{Wielka Brytania bardzo ucierpiała z powodu pandemii COVID-19. Dotychczas odnotowano tam ponad 4,5 mln zakażeń (7. miejsce na świecie), 128 tys. osób zmarło. Niemal połowa społeczeństwa jest już w pełni zaszczepiona przeciw COVID-19. Podczas pandemii system wsparło dodatkowych 60 tys. pracowników medycznych (powroty z emerytur, studenci).}

^{Brakuje rąk do pracy}

^{Jednym z głównych powodów niewystarczającego dostępu do świadczeń są braki kadrowe wśród personelu medycznego. Liczba praktykujących lekarzy wynosi zaledwie 2,8/1000 mieszkańców, a pielęgniarek – 7,8/1000 mieszkańców. W 2018 r. było 39 tys. nieobsadzonych etatów pielęgniarskich. Wielka Brytania boryka się z tym problemem od lat, dlatego też znaczącą część pracowników medycznych stanowią osoby z innych krajów.}

^{Przykładowo, niemal 14 proc. personelu NHS pracującego w samej tylko Anglii (ok. 170 tys. osób, nie wliczając prywatnych praktyk i lekarzy GP) to osoby innych narodowości (nie oznacza to, że wszyscy są imigrantami, część to osoby, które tak określiły swoją przynależność narodowościową, ale niekoniecznie są obywatelami kraju, z którym się utożsamiają, mogły też urodzić się w UK). Wśród nich największą grupę stanowią Hindusi, a dalej – Filipińczycy, Irlandczycy, Polacy, obywatele Nigerii i Portugalii.}

^{Coś za coś}

^{Cechą charakterystyczną brytyjskiej NHS jest mała liczba łóżek szpitalnych (2,5/1000, dla porównania: w Niemczech – 8/100) i silna pozycja POZ oraz pomocy socjalnej. Lekarz rodzinny (GP) ma za zadanie dbać o swoich pacjentów w szerokim tego słowa znaczeniu, ze szczególnym naciskiem na profilaktykę i kompleksową opiekę nad osobami cierpiącym na choroby przewlekłe. Taki system jest efektywny kosztowo, problem pojawia się jednak w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, co mogliśmy zaobserwować podczas kolejnych fal pandemii COVID-19, kiedy brakowało miejsc w szpitalach dla pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby.}

^{Lidia Sulikowska}

^{Źródła: „United Kingdom: Country Health Profile 2019, State of Health in the EU”, OECD/European Observatory on Health Systems and Policies „Health at a Glance: Europe 2020. State of Health in the EU Cycle”, OECD „NHS staff from overseas: statistics”, 2020, House of Commons Library, UK Parliament, NHS Digital}