Zdrowe życie zaczyna się od śniadania

Co roku Światowy Dzień Cukrzycy nawiązuje do ściśle określonego tematu ustalonego przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną. W latach 2014-2016 motywem przewodnim jest zdrowe życie i zdrowe odżywianie. Zdrowe odżywanie zaczyna się od śniadania, stąd tytuł tegorocznych obchodów Światowego Dnia Cukrzycy w Polsce zaplanowanych na 14 listopada.

Foto: imageworld.pl

Światowy Dzień Cukrzycy to święto obchodzone od 1991 roku, ustanowione przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną (IDF) oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO) w odpowiedzi na stale wzrastającą liczbę zachorowań. Data obchodów nie została wybrana przypadkowo – nawiązuje do urodzin kanadyjskiego chirurga Frederica Bantinga (ur. 14 listopada 1891 roku), który w 1921 roku doprowadził do odkrycia insuliny, za co w 1923 roku otrzymał Nagrodę Nobla.

Cukrzyca choroba, która rozwija się podstępnie

Celem corocznych obchodów jest zwrócenie uwagi na globalny wymiar cukrzycy oraz promowanie działań profilaktycznych prowadzących do zahamowania tej epidemii. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje cukrzycę za chorobę społeczną. Choroba ta jest dzisiaj globalną pandemią. Według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) na świecie chorują na nią ponad 382 miliony, a do 2035 roku mogą się z nią zmagać 592 miliony osób, co oznacza, że jedna na dziesięć osób będzie miała cukrzycę.

3 mln chorych w Polsce

W Polsce na cukrzycę oficjalnie choruje około 3 milionów ludzi, jednak zdaniem lekarzy precyzyjnej liczby nie znamy, ponieważ cukrzyca przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, więc część chorych po prostu o swojej chorobie nie wie. Z cukrzycą związane są groźne powikłania. Nieleczona uszkadza wiele narządów i ich funkcji (jest główną przyczyną skrajnej niewydolności nerek, utraty wzroku wśród dorosłych, amputacji kończyn dolnych z powodów niezależnych od urazów, zaburzeń erekcji), a w konsekwencji może prowadzić do śmierci.

Jak zatrzymać epidemię cukrzycy?

Współczesna cywilizacja sprzyja cukrzycy, bo postęp zmienił naturalne przyzwyczajenia człowieka. Kiedyś zdobycie pożywienia łączyło się ze sporym wysiłkiem fizycznym, a człowiek miał wykształconą zdolność gromadzenia w organizmie tłuszczów „na zapas”. Umożliwiało mu to przeżycie między „upolowanymi” posiłkami. Organizm współczesnego człowieka gromadzi zapasy energii i na ogół nie znajduje okazji do spalenia nadmiaru energii z pożywienia. Brak aktywności fizycznej sprzyja wystąpieniu otyłości, będącej jednym z czynników pojawienia się cukrzycy. Diabetolodzy podkreślają, że zarówno w profilaktyce choroby jak i już w samej cukrzycy kluczowe jest połączenie trzech elementów: diety, aktywności fizycznej i odpowiednio prowadzonej terapii.

Inwalidztwo, przedwczesna śmierć

– Cukrzyca to choroba, która podstępnie rozwija się, nie dając na początku jakichkolwiek objawów. W Europie choruje na nią ponad 50 mln osób a w Polsce prawie 3 mln. Są to olbrzymie liczby, które przekładają się na realne problemy. Pacjenci wymagają opieki medycznej i stworzenia ram organizacyjnych dla tej opieki. Ponadto są to osoby, które mają czasami zmniejszoną produktywność, często dotknięte są inwalidztwem i pozostają na utrzymaniu państwa oraz przedwcześnie umierają – podkreśla prof. Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Dlaczego warto robić 10 tysięcy kroków dziennie?

Połączenie aktywności fizycznej np. przez systematyczne wykonywanie 10 tysięcy kroków dziennie zalecanych przez WHO oraz właściwie zbilansowaną dietę ułatwia kontrolowanie cukrzycy typu 1 i może zapobiec aż w 70% wystąpieniu cukrzycy typu 2. Natomiast u osób z już zdiagnozowaną chorobą indywidualnie dobrana terapia, dieta i wysiłek fizyczny pomagają zachować pacjentom wysoką jakość życia.

Kto jada śniadanie ten… może uchronić się przed nadwagą

Śniadanie to pierwszy z pięciu posiłków codziennej prawidłowej diety. Do codziennego jedzenia śniadania przyznaje się większość badanych Polaków, którzy zgodnie deklarują, że jest ono najważniejszym posiłkiem dnia, a zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna to recepta na dobre zdrowie [1]. Rzeczywiście zaraz po przebudzeniu organizm człowieka domaga się energii. Kiedy jej nie dostaje szybko spada glukoza we krwi, pojawia się zmęczenie i problemy z koncentracją. Polacy są świadomi, że brak śniadania powoduje, że mamy większy apetyt w drugiej części dnia oraz wieczorem: im później jemy, tym większa szansa, że niespożytkowana energia zamieni się w tłuszcz, a następnie w dodatkowe kilogramy, sprzyjające pojawieniu się cukrzycy.

Co wpływa na stabilizację glukozy?

Pierwszy poranny posiłek przekłada się na właściwą kontrolę głodu w ciągu całego dnia i wpływa na stabilizację glukozy. U osób z cukrzycą sprawdzanie poziomu cukru jest szczególnie ważne – pomiar około posiłkowy przed i dwie godziny po posiłku pomaga ocenić czy cukrzyca jest odpowiednio kontrolowana, a w konsekwencji uchronić się przed rozwojem stopy cukrzycowej, nefropatii i retinopatii. Nie wszyscy pacjenci systematycznie mierzą swój poziom cukru. Jak pokazują badania tylko 1/3 badanych pacjentów z cukrzycą typu 2 systematycznie mierzy poziom glukozy, 1/3 wykonuje je nieregularnie, a aż 15% chorych wykonuje takie pomiary do dwa razy w tygodniu [2].

Systematyczne pomiary cukru na glukometrze

– Jednym z elementów samokontroli w cukrzycy są systematyczne pomiary cukru na glukometrze, zdrowe i regularne posiłki oraz codzienna aktywność fizyczna. Śniadanie dla każdego z nas to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Jest on tym bardziej ważny dla osoby z cukrzycą, ponieważ stosowana przez pacjentów terapia może spowodować obniżenie poziomu cukru we krwi, jeżeli pierwszy posiłek nie będzie zjedzony. Może wtedy wystąpić hipoglikemia – zbyt niski cukier we krwi, powodując osłabienie, zmęczenie, nadmierną senność. Jej gwałtowny spadek może przyczynić się poważnych zmian w organizmie. Dlatego też nie wychodźmy z domu bez śniadania – mówi Alicja Szewczyk, przewodnicząca Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii.

Przypisy:

1. Badanie ogólnopolskie przeprowadzone w październiku 2015r. przez Instytut IBRIS na zlecenie PTD, na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków (18+).
2. Badanie przeprowadzone w październiku 2015 na grupie 100 dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2 przez Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej. 48% grupy stosowała doustne leki przeciwcukrzycowe, 42% insulinę lub insulinę wraz z lekami doustnymi, 10% stosowała jedynie dietę.

Więcej o diabetologii piszemy tutaj.